จดจำกลิ่นฟาง

ฉันเกิดในชนบท วัยเด็กของฉันจึงอบอวลไปด้วยกลิ่นฉุนของทุ่งนา กลิ่นฟางอันแรงกล้าจากบ้านเกิด เพื่อนๆ ของฉันตอนนี้ต่างคนต่างอยู่ บางคนไปต่างแดนเพื่อหาเลี้ยงชีพ บางคนแต่งงานทางเหนือแล้วรีบเร่งไปทางใต้กับสามี... ส่วนฉัน ฉันอาศัยและทำงานอยู่ในเมือง ทุกครั้งที่ได้กลิ่นข้าวใหม่โชยมาตามสายลมยามบ่าย ความคิดถึงบ้านก็รุนแรงและฉุนเฉียว

จำกลิ่นฟางไว้

ภาพประกอบ: LNDUY

โอ้โห! ฉันคิดถึงกลิ่นฟางข้าวที่คุ้นเคย ผสมกับควันสีฟ้าของยามบ่ายในสมัยก่อน...ไกลแสนไกลจนทำให้ใจฉันปวดร้าว ในความทรงจำของฉัน ชนบทเปรียบเสมือนภาพสีสันสดใส มันคือดอกไม้ป่าที่เติบโตเต็มคันดิน ไหวเอนรอแสงตะวันทุกเช้า มันคือกอหญ้าป่าที่ยังคงเกาะติดเท้าของผู้คนผ่านไปมา ราวกับคำสัญญาที่จะกลับมา ในฤดูเก็บเกี่ยว ทุ่งนาจะคึกคักไปด้วยเสียงหัวเราะตั้งแต่เช้าตรู่

ในเวลานั้น เกษตรกรรม ยังไม่ทันสมัยเหมือนทุกวันนี้ เหล่าแม่และพี่สาวน้องสาวต่างรีบเกี่ยวข้าว เหงื่อท่วมหลัง หมวกสีขาวของพวกเธอลอยเคว้งคว้างอยู่บนทุ่งนาราวกับนกกระสาส่งเสียงร้องบอกฤดูกาลให้มาถึง บนถนนในชนบท เกวียนบรรทุกข้าวถูกนำมาตากแห้งอย่างเร่งรีบเพื่อรอรับแสงแดด

ตั้งแต่ต้นหมู่บ้าน ทุกบ้านจะมีนาข้าวสีทองอร่ามเต็มลาน พวกเราเด็กๆ มักจะเดินไปเดินมาในนาข้าวที่เรียกว่า “ไถนา” เพื่อให้ข้าวแห้งอย่างรวดเร็ว บางครั้งเมื่อแดดร้อนจัด ลมแรงพัดมา ก้อนเมฆดำทะมึนก่อตัวขึ้น ทุกคนในครอบครัวมารวมตัวกันรอบโต๊ะอาหาร รีบลุกขึ้นยืน แข่งกับฝนที่ผันผวนในยามบ่ายเพื่อ “เก็บข้าว”

งานในไร่ยังคงดำเนินต่อไปทุกวัน เมื่อข้าวแห้งแล้วเท่านั้นจึงจะผ่อนคลายกับข้าวใหม่ได้

ทันใดนั้น ทุ่งนาก็ถูกเก็บเกี่ยว ทุกที่ล้วนมีกองฟาง แม้แต่บนทางเดิน หลังการเก็บเกี่ยว ที่บ้านเกิดของฉัน ทุกบ้านจะมีกองฟางกองอยู่ที่มุมสวน ฉันชอบกลิ่นฟางจากบ้านเกิดของฉัน

มันยังคงค้างอยู่ แนบชิดกับสันจมูก กลิ่นฉุนและอบอุ่น กลิ่นฟางข้าวผสมกับเหงื่อของชาวนาที่แบกจอบไปไร่ทุกวัน แสงแดดแผดเผาหลัง กลิ่นความเหน็ดเหนื่อยและความเหนื่อยยากของแม่ กลิ่นแห่งความสุขจากพืชผลที่อุดมสมบูรณ์และกลิ่นแห่งความโศกเศร้าฝังแน่นอยู่ในดวงตาของชาวนาหลังจากพืชผลล้มเหลวในแต่ละครั้ง

กลิ่นฟางคือกลิ่นทุ่งนาที่ผู้คนในชนบทไม่อาจลืมเลือน คิดถึงวันเก่าๆ กลิ่นหอมของฟาง สำหรับฉันแล้ว "แค่ได้กลับมาบ้านเกิด/กลิ่นฟาง/ก็ทำให้ฉันคลั่งแล้ว/สุดหัวใจ" (ปังหู) หลายครั้งในเมืองที่วุ่นวาย ท่ามกลางความยากลำบากในการหาเลี้ยงชีพ ฉันแค่อยากสูดหายใจเข้าลึกๆ เพื่อเชื่อมโยงกับความทรงจำ

ย้อนนึกถึงสมัยที่ยังเป็นเด็กเท้าเปล่า ขดตัวอยู่ในฟางสีเหลือง เล่นซ่อนหากับเพื่อนๆ ความทรงจำเกี่ยวกับบ้านเกิดยังคงฝังแน่นอยู่ในกลิ่นอายของทุ่งนาและสายลมแห่งท้องทุ่ง ที่นั่นมีกลิ่นฟางจางๆ ลอยอบอวลอยู่ ค่อยๆ กระจายไปทั่วดินแดนแห่งความคิดถึง กลิ่นฟางที่ดูเหมือนจะถูกลืมเลือนไปที่ไหนสักแห่ง กลับตื่นขึ้นมาอย่างกะทันหันด้วยความรู้สึกตื่นเต้น

หลายปีผ่านไป เมื่อฉันตระหนักได้ทันทีว่าฉันไม่ใช่เด็กอีกต่อไปแล้ว ทุ่งนาในชนบทก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของความทรงจำที่ไม่อาจลืมเลือน นั่นคือวัยเด็กที่บริสุทธิ์ไร้เดียงสาของชีวิตมนุษย์ เมื่อนึกถึงกลิ่นฟาง ฉันจึงนำความปรารถนาและความฝันที่จะเก็บเกี่ยวความรักมาสู่ตัวเองติดตัวไปด้วย ทันใดนั้น ฟางเส้นสีทองก็ลอยละล่องท่ามกลางแสงแดดและสายลมในบ่ายวันนี้...

อัน ข่านห์

แหล่งที่มา