การค้นพบใหม่เกี่ยวกับเซลล์ความจำ

การศึกษาใหม่จากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (MIT) กำลังปรับรากฐานของวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับประสาทโดยแนะนำว่าเซลล์แอสโตรไซต์ ซึ่งเป็นเซลล์เกลียประเภทหนึ่งที่มักถูกมองว่าเป็น "ตัวทำความสะอาด" ของสมอง อาจมีบทบาทสำคัญในการจัดเก็บความทรงจำ

Báo Quốc Tế•07/06/2025

Tế bào hình sao có thể nắm giữ “chìa khóa” cho khả năng ghi nhớ khổng lồ của não. (Nguồn: SciTechDaily)

เซลล์แอสโตรไซต์อาจเป็นกุญแจสำคัญต่อความสามารถในการจดจำอันมหาศาลของสมอง (ที่มา: SciTechDaily)

นักวิทยาศาสตร์ เชื่อกันมานานแล้วว่าเซลล์ประสาทซึ่งทำหน้าที่ส่งกระแสไฟฟ้านั้นเป็นศูนย์กลางของความจำและความคิด แต่สมองของมนุษย์ยังประกอบด้วยเซลล์รูปดาวจำนวนหลายพันล้านเซลล์ ซึ่งเป็นโครงสร้างที่มีรูปร่างคล้ายดาวและมีกิ่งก้านที่ขยายออกไปสู่ไซแนปส์นับล้านเซลล์

โดยทั่วไปแล้ว เซลล์แอสโตรไซต์มักถูกมองว่ามีบทบาทหลักในการสนับสนุน ได้แก่ การให้อาหารและรักษาสภาพแวดล้อมทางเคมีให้เสถียร แต่ตามแบบจำลองใหม่ของทีม MIT เซลล์เหล่านี้อาจมีส่วนเกี่ยวข้องอย่างมากในการเข้ารหัสความทรงจำ

ความก้าวหน้าในการวิจัยคือโมเดล “หน่วยความจำแบบเชื่อมโยงหนาแน่น” ซึ่งช่วยให้ระบบประสาทสามารถจัดเก็บข้อมูลได้ในปริมาณที่มากกว่าเครือข่ายประสาทแบบเดิมมาก ด้วยความสามารถในการเชื่อมต่อกับเซลล์ประสาทหลายเซลล์พร้อมกัน เซลล์แอสโตรไซต์จึงกลายเป็นปัจจัยทางชีววิทยาหลักที่ช่วยให้โมเดลนี้เกิดขึ้นได้ แทนที่จะส่งสัญญาณไฟฟ้าเหมือนเซลล์ประสาท เซลล์แอสโตรไซต์สื่อสารโดยใช้สัญญาณแคลเซียม และสามารถปล่อยโมเลกุลส่งสัญญาณพิเศษ (กลิโอทรานสมิตเตอร์) ที่ไซแนปส์ได้ด้วย

แบบจำลองของ MIT แสดงให้เห็นว่าเครือข่ายที่รวมเอาเซลล์ประสาทและแอสโตรไซต์เข้าด้วยกันสามารถจัดเก็บรูปแบบหน่วยความจำได้จำนวนมาก เนื่องจากแอสโตรไซต์แต่ละเซลล์ได้รับการปฏิบัติเหมือนเป็นหน่วยประมวลผลอิสระ นอกจากความจุที่เหนือกว่าแล้ว ระบบยังใช้พลังงานน้อยอีกด้วย ซึ่งถือเป็นข้อได้เปรียบที่อาจเกิดขึ้นได้สำหรับการประยุกต์ใช้งานด้านปัญญาประดิษฐ์

“แม้ว่าประสาทวิทยาจะเป็นแรงบันดาลใจให้เกิดปัญญาประดิษฐ์ (AI) แต่ความก้าวหน้าในสาขานี้แทบไม่มีผลกระทบใดๆ ต่อการพัฒนาปัญญาประดิษฐ์สมัยใหม่ในช่วง 50 ปีที่ผ่านมา” ศาสตราจารย์ Jean-Jacques Slotine ซึ่งเชื่อว่าการวิจัยนี้อาจเป็นหนึ่งในผลงานแรกๆ ต่อปัญญาประดิษฐ์ที่ได้มาจาก การค้นพบ ใหม่ๆ ในด้านประสาทวิทยาโดยตรง กล่าว

นอกจากการขยายความเข้าใจของเราเกี่ยวกับวิธีที่สมองจัดเก็บความทรงจำแล้ว โมเดลดังกล่าวยังเปิดโอกาสใหม่ๆ สำหรับการวิจัยปัญญาประดิษฐ์ การปรับเปลี่ยนวิธีการเชื่อมต่อ "หน่วยประมวลผล" ในเครือข่ายแอสโตรไซต์มีแนวโน้มที่จะสร้างโมเดลที่สามารถใช้งานได้หลากหลาย ตั้งแต่การสร้างหน่วยความจำเชิงเชื่อมโยงที่ซับซ้อนไปจนถึงการจำลองกลไกการใส่ใจในโมเดลภาษาขนาดใหญ่ (LLM)

ที่มา: https://baoquocte.vn/phat-hien-moi-ve-te-bao-luu-giu-tri-nho-316770.html