หม้อไฟน้ำปลากับความทรงจำตะวันตก

มีอาหารมากมายที่ไม่เพียงแต่อิ่มท้องเท่านั้น แต่ยังเชื่อมโยงจิตวิญญาณกับความทรงจำอันล้ำค่าได้อีกด้วย สำหรับฉัน หม้อไฟสไตล์ตะวันตกไม่ใช่แค่อาหารธรรมดาๆ แต่คือรสชาติของฝนปรอยๆ ความรักที่อบอุ่นจากเพื่อนมนุษย์ และบรรยากาศยามบ่ายอันอบอุ่นริมกองไฟในบ้านเกิดของฉัน

นั่นเป็นครั้งแรกที่ฉันได้ไปบ้านเกิดของเพื่อนสมัยเรียนมหาวิทยาลัย เป็นทริปสั้นๆ แต่ประทับใจไม่รู้ลืม เพื่อนชวนไปกินหม้อไฟน้ำปลา “เจ้าดัง” ของบ้านเกิดเขา แล้วก็คุยอย่างตื่นเต้นเกี่ยวกับน้ำปลาไหล น้ำปลาหวาน ผักป่า... ฉันรู้สึกทั้งอยากรู้อยากเห็นและลังเลเล็กน้อย เพราะตั้งแต่เด็กฉันกลัวกลิ่น “เหม็น” ของน้ำปลา

บ่ายวันนั้นฝนตก ฝนที่ตกหนักต่อเนื่องทางทิศตะวันตกทำให้ทั่วทั้งบริเวณราวกับจะแข็งเป็นน้ำแข็ง ในครัวเล็กๆ หม้อต้มน้ำปลาบนเตาเริ่มเดือด ไอร้อนพวยพุ่งขึ้นมาพร้อมกับกลิ่นหอมเฉพาะตัว ไม่เข้มข้นแต่เข้มข้น เค็มนิดๆ มีกลิ่นตะไคร้หอมฉุนเล็กน้อย ผสานกับความเข้มข้นของน้ำปลาที่เคี่ยวด้วยน้ำมะพร้าว ขณะที่มองดูไฟ คุณแม่ของคุณพูดว่า “น้ำซุปหม้อต้มน้ำปลาคือจิตวิญญาณของหม้อต้มน้ำปลานะลูก น้ำปลาต้องมีคุณภาพดี - ปลาลิ้นหมา ปลาช่อนแดงสด กรองอย่างพิถีพิถัน ตักเฉพาะน้ำซุป ก้างและกากออกให้หมด ต้มด้วยน้ำมะพร้าวเพื่อความหวานตามธรรมชาติ เติมตะไคร้บดเพื่อเพิ่มความหอม แค่นี้น้ำซุปหม้อต้มน้ำปลาก็จะเข้มข้น กลมกล่อม หอม แต่ไม่เข้มข้น เค็มเหมือนแดนตะวันตก”

ฉันมองดูหม้อน้ำซุปร้อน ๆ สีน้ำตาลอ่อน ๆ มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ของตะไคร้ พริก และน้ำปลา เหมือนกับว่ามีอะไรบางอย่างแปลก ๆ แต่คุ้นเคยมาก

น้ำปลาหม้อไฟ วัฒนธรรม การทำอาหาร อันเป็นเอกลักษณ์ของชาวตะวันตก

บนถาดกลมมีเครื่องเคียงวางเรียงรายเต็มไปหมด ได้แก่ หมูแดงย่างกรอบสีเหลืองทอง ปลาบู่ กุ้งน้ำจืด ปลาหมึก ปลาหมึกสด มะเขือยาว เห็ดฟาง... แต่สิ่งที่ทำให้ผมตื่นเต้นมากที่สุดคือตะกร้าผักป่า ซึ่งชาวตะวันตกเรียกผักป่าพื้นบ้านว่า ดอกบัวม่วง ผักกระเฉด ผักรสขม ดอกงา ต้นหอม... ผักแต่ละชนิดมีรสชาติเฉพาะตัว คือ เปรี้ยวเล็กน้อย กรอบ ขมเล็กน้อย หวาน รวบรวมผักพื้นบ้านทั้งหมดไว้ในตะกร้าผักพื้นบ้าน

เพื่อนเห็นว่าฉันยังลังเลอยู่ก็หัวเราะ “เมื่อก่อนฉันก็กลัวน้ำปลาเหมือนกัน แต่ตอนนี้ฉันชอบมาก ตอนเรียนอยู่ที่ ฮานอย ฉันอยากกินมากจนต้องขอให้แม่ส่งน้ำปลามาให้” ฉันหัวเราะ แล้วพยายามหยิบปลาบู่ ดอกบัวสาย ขึ้นมาจุ่มลงในหม้อที่กำลังเดือด กลิ่นหอมอบอวลไปทั่วครัว รสจัดจ้าน เผ็ดร้อน มีกลิ่นตะไคร้และน้ำปลาจางๆ คำแรกที่เข้าปาก ปลาเนื้อนุ่ม ไม่คาว ผักกรอบ สด ใหม่ รสชาติน้ำปลาเข้มข้นค่อยๆ ละลายในปาก ไม่เข้มข้นแต่หวาน มีรสเผ็ดร้อนเล็กน้อยที่ปลายลิ้น ฉันอุทานออกมาและหยิบขึ้นมาอีก ทันใดนั้นก็รู้สึกอบอุ่นแปลกๆ ในใจ

ข้างนอกฝนยังคงตกปรอยๆ ข้างในกองไฟยังคงคุกรุ่น เสียงหัวเราะดังก้องไปทั่วโต๊ะอาหาร กลิ่นน้ำปลาร้อนๆ ดูเหมือนจะปลุกไม่เพียงแต่ต่อมรับรสเท่านั้น แต่ยังปลุกความทรงจำอันเงียบสงบในยามบ่ายของชนบท ความรักในครอบครัว และสายสัมพันธ์ที่ไม่อาจเอ่ยออกได้ แม่ของเพื่อนมองมาที่ฉันด้วยสายตาอ่อนโยน “น้ำปลาคือจิตวิญญาณแห่งตะวันตก ลูกเอ๋ย หากปราศจากน้ำปลา มันคงไม่ใช่บ้าน อาหารจานนี้ไม่ได้มีไว้กินเท่านั้น แต่ไว้รำลึกและไว้รวมตัว”

ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ฉันจึงเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับผืนดิน ผู้คนที่จริงใจและเปี่ยมด้วยความรักของชาวตะวันตก และอาหารพื้นบ้านที่เปี่ยมไปด้วยความรัก หม้อไฟน้ำปลา - อาหารที่ดูเหมือนธรรมดา แต่กลับอบอวลไปด้วยกลิ่นหอมของชนบท ความเมตตาและความจริงใจของชาวบ้าน อาหารที่ไม่เพียงแต่ทำให้ผู้คนจดจำรสชาติอาหาร แต่ยังจดจำผู้คนและสถานที่ที่เคยไปอีกด้วย

ตามรายงานของกองทัพประชาชน

ที่มา: https://baoangiang.com.vn/lau-mam-va-mot-mien-ky-uc-mien-tay-a424878.html