ประตูฮานอยผ่านเวทีประวัติศาสตร์

ดงแม็กของวันนี้

นักเขียนและนักวิจัย เหงียน จวง กวี ระบุว่า ความจริงแล้ว ฮานอย มีประตูเมืองอยู่หลายแห่ง แต่เลข 5 ได้กลายเป็นตัวเลขธรรมดา เหมือนกับ “36 ถนน” ซึ่งเป็นตัวเลขที่ถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของฮานอย ในประเทศของเรามีเมืองหลายแห่งที่มีป้อมปราการ แม้กระทั่งป้อมปราการที่มีประตูทางเข้า แต่มีเพียงฮานอยเท่านั้นที่ถูกเรียกว่าประตูเมือง

ในการอธิบายสัญลักษณ์นี้ นักเขียน Nguyen Truong Quy ได้กล่าวถึงแนวคิดของการนับตัวเลขที่สอดคล้องกับทิศทางทางภูมิศาสตร์ในวัฒนธรรมชุดระบบของชาวตะวันออก

หนังสือพิมพ์หนานดาน วันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2497 เขียนถึงการที่กองทัพเข้ายึดเมืองหลวงผ่านประตูหลัก 5 แห่ง

โดยเฉพาะในด้านทิศทางในสมัยราชวงศ์เหงียน ฮานอยตั้งอยู่ในศูนย์กลางของพื้นที่ราบและกึ่งภูเขาทางเหนือ โดยด้านเหนือและตะวันออกติดกับแม่น้ำแดง ทอดยาวไปจนถึงกิญบั๊ก ด่านน้ำกวาน และไปจนถึงไฮฟอง - กวางเอียน ฝั่งใต้เป็นทางหลวงสายทรานส์เวียดนาม ฝั่งตะวันตกเฉียงเหนือขึ้นไปถึงซอนเตย หุ่งฮวา เตวียนกวาง ("ซอนหุ่งเตวียน") ฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ไปจนถึง ฮวาบินห์ - ซอนลา ขึ้นไปทางตะวันตกเฉียงเหนือและไปยังลาว สร้างเป็นรูปแบบ 5 ทาง และนี่ก็เป็นพื้นฐานสำหรับการพัฒนาการจราจรในช่วงยุคอาณานิคมด้วย

ศิลปินได้นำภาพประตูทั้งห้ามาใช้เป็นสัญลักษณ์ในผลงานของตน โดยเชื่อมโยงกับสัญลักษณ์ของดาวห้าแฉกสีเหลือง นักเขียนและนักวิจัย เหงียน จวง กวี ได้กล่าวไว้ว่า “ดวงดาวสีเหลืองดวงใหญ่ส่องประกายเจิดจ้า/ กลีบกุหลาบห้ากลีบแผ่กระจายไปทั่วประตูทั้งห้า” (แสงแดดบาดิญ, บุ่ย กง กี, บทกวีโดย หวู่ หวาง ดิช, 1947)

เพลงที่เป็นเอกลักษณ์ที่สุดคือเพลง “Marching to Hanoi” ของนักดนตรี Van Cao ซึ่งแต่งขึ้นในปี 1949 เพลงนี้ถือเป็นคำทำนายเกี่ยวกับช่วงเวลาแห่งการปลดปล่อยเมืองหลวง โดยมีเนื้อเพลงที่กล้าหาญซึ่งก้องอยู่ในใจของสาธารณชนตลอดไป: “ประตูเมืองทั้งห้าต้อนรับกองทัพที่กำลังรุกคืบ/ดุจแท่นดอกไม้ต้อนรับกลีบพีชทั้งห้าที่เบ่งบาน/ธารน้ำค้างยามเช้าที่ส่องประกายระยิบระยับ”

หรือจิตรกร Ta Ty กับบทกวี "ความรักต่อประตูเมืองโบราณทั้งห้า" ที่เขียนขึ้นในปี 1955:
“ฉันยืนอยู่ฝั่งนี้ของเส้นขนาน
พลาดประตูเก่าทั้งห้า
คืนแห่งพระเจ้านำทาง
เขื่อนสูงของโชดูอา
สะพานเขื่อนเป็นโคลนตอนฝนตก
ลมมาแล้ว หนาวหรือยัง?
เย็นภูมีคลื่นสองฝั่ง
นีฮาระยิบระยับดวงดาวที่เบาบาง
ถนน Cau Giay Royal Poinciana
ฉันคิดถึงคุณมากแค่ไหน...
โอ้ประตู โอ้ประตู!
ห้าแยกประเทศ”

รายงานข่าวที่เกี่ยวข้องกับวันที่ 10 ตุลาคม 2497 ยังได้บันทึกภาพของทหารที่เดินทางกลับเข้ายึดเมืองหลวงผ่านประตูทั้งห้าบานไว้ด้วย บ๋าว หนาน ดาน เขียนเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม 2497 ว่า “หน่วยหลักของกองทัพประชาชนที่ถนนลา ถั่นห์ ไดค์ ตั้งแต่ 15.00 น. ของเมื่อวานนี้ ได้แบ่งออกเป็นหลายฝ่ายเพื่อเข้าประตูหลักทั้งห้าบาน แล้วจึงกระจายกำลังออกไปยังพื้นที่ต่างๆ” (บทความ “วันที่ 9 ตุลาคม 2497 กองทัพประชาชนเวียดนามยึดกรุงฮานอยได้อย่างสมบูรณ์”)
ผ่านการเปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์มามากมาย ประตูเมืองเก่าได้หายไป เหลือเพียงประตูกวนชวง ปัจจุบัน แทนที่ประตูเมืองเก่าด้วยถนนที่พลุกพล่านและถนนใหญ่ที่กว้างขวาง เมืองได้ขยายตัวมากกว่าขนาดเดิมหลายเท่าและผ่านการพัฒนามาหลายขั้นตอน

กองทัพเวียดนามกลับมายึดเมืองหลวงเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2497 (ภาพ: VNA – TTLTQG 1)

นายดาว แถ่ง ตุง ผู้อำนวยการกรมจดหมายเหตุแห่งชาติ ( กระทรวงมหาดไทย ) กล่าวว่า ร่องรอยของประตูเมืองโบราณได้แสดงให้เห็นถึงพัฒนาการและการเปลี่ยนแปลงมากมายในฮานอยหลังจากเข้ายึดครองเมืองหลวงมาเป็นเวลา 70 ปี ประตูเมืองโบราณเหล่านี้เป็นพยานทางประวัติศาสตร์ของเส้นทางสายทังลอง-ฮานอย ผ่านช่วงเวลาขึ้นๆ ลงๆ และการเปลี่ยนแปลงมากมาย และที่นี่ยังเป็นที่ที่ได้เห็นภาพของกองทัพผู้ได้รับชัยชนะกลับมาในวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2497 อีกด้วย

จนถึงปัจจุบัน ฮานอยได้เปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์ไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป ขยายตัวและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ด้วยพื้นที่และการวางผังเมืองใหม่ๆ ปัจจุบัน กรุงฮานอย เมืองหลวงและประเทศชาติ ได้ก้าวเดินอย่างมั่นคงบนเส้นทางแห่งนวัตกรรม การบูรณาการ และการพัฒนา ฮานอยได้รับการยกย่องให้เป็น "เมืองแห่งสันติภาพ" จากยูเนสโก (16 กรกฎาคม 2542) และเป็นสมาชิกเครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ (30 ตุลาคม 2562)

ประตูเมืองเก่าเดิมทีเป็นสิ่งก่อสร้างขนาดเล็กมากที่ปรากฏในผลงานสถาปัตยกรรมอันเลื่องชื่อของฮานอยตลอดหลายยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ แต่ภายในยังคงรักษาเรื่องราวอันยาวนานของฮานอยไว้ ทั้งประวัติศาสตร์ การเมือง วัฒนธรรม และวิถีชีวิตทางสังคม จนถึงปัจจุบัน สิ่งที่หลงเหลืออยู่ของประตูเมืองไม่ได้เป็นเพียงประวัติศาสตร์เท่านั้น แต่ยังเป็นเครื่องเตือนใจให้คนรุ่นปัจจุบันเห็นคุณค่าของอดีตและอนุรักษ์สิ่งที่หลงเหลือไว้เพื่ออนาคต