Trong kỷ nguyên số, đặc biệt với sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI), vai trò của nhà trường và giáo viên đang đứng trước những thay đổi mang tính cách mạng.
Tại hội thảo "Xây dựng kỹ năng tương lai cho thế hệ sinh viên Việt Nam: Vai trò của trường học và giáo viên trong nền giáo dục mở" mới đây, PGS, TS Lưu Bích Ngọc - Chánh Văn phòng Hội đồng Quốc gia Giáo dục & Phát triển nhân lực cho biết, nếu như 3 năm trước AI còn khá mờ nhạt, thì đến nay, công nghệ này đã tràn ngập trong gần 1.000 sản phẩm và gian hàng tại triển lãm EdTech.
"AI có thể chấm bài, có thể hỗ trợ cá nhân hóa kiến thức. Vậy, vai trò của nhà giáo lúc này sẽ là gì? Liệu vài năm nữa có còn nhà giáo không, khi đã có cả những lớp học với thầy cô giáo ảo?", bà Ngọc đặt vấn đề.
Trả lời câu hỏi này, các chuyên gia đều đồng tình rằng, công nghệ không thể thay thế hoàn toàn con người. PGS, TS Lê Hiếu Học - Trưởng khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục (ĐH Bách khoa Hà Nội) cho biết, AI có thể đảm nhận các công việc cụ thể như soạn bài giảng hay giải đáp thắc mắc, nhưng vai trò của người thầy, người dẫn dắt thì không.
"Giờ đây, vai trò của giảng viên là đưa ra định hướng, tạo ra môi trường để sinh viên được trải nghiệm công nghệ mới. Quan trọng hơn, giảng viên phải giúp sinh viên phân biệt được ưu thế, lợi ích của công nghệ và những tác hại, ảnh hưởng xấu nếu sử dụng không chừng mực", chuyên gia phân tích.
Trong bối cảnh mới, người thầy không chỉ là người truyền thụ kiến thức mà còn phải trở thành người truyền động lực và là tấm gương về tinh thần đổi mới.
Theo GS, TS Trần Trung - Giám đốc Học viện Dân tộc, để đào tạo được nguồn nhân lực giỏi, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghệ, giáo dục đại học cần thay đổi. Ông đề xuất ba hướng đi chính: thiết kế chương trình theo hướng xuyên ngành, liên ngành; hun đúc tinh thần sáng nghiệp và thực nghiệp cho sinh viên; và quan trọng nhất, thầy cô giáo phải là tấm gương về tinh thần đổi mới.
"Luật Nhà giáo, Luật Viên chức sửa đổi sắp tới sẽ 'cởi trói' cho giảng viên, cho phép họ làm chủ doanh nghiệp, khởi nghiệp. Thầy cô có khởi nghiệp, có chuyển đổi số được không? Chỉ khi làm được, thầy cô mới có thể truyền cảm hứng cho sinh viên", GS, TS Trần Trung khẳng định.
Đồng tình với quan điểm này, PGS Lưu Bích Ngọc chia sẻ: "Dường như không chỉ sinh viên mà giáo viên bây giờ cũng trở thành người học. Cách đây 35 năm, tôi tốt nghiệp sư phạm, giáo án vẫn viết tay. Bây giờ là một thế giới hoàn toàn khác. Nếu muốn làm gương cho sinh viên, đôi khi tôi lại phải quay lại từ đầu để học".
Bà Ngọc cũng chỉ ra một thách thức lớn: sức ì của đội ngũ nhà giáo. Bà dẫn chứng đề án đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai sẽ cần bổ sung và bồi dưỡng lại hàng trăm nghìn giáo viên.
"Công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng vẫn cần có con người ở bên cạnh. Bởi vì một yếu tố cực kỳ quan trọng của người giáo viên đó là cảm xúc. Giáo dục cảm xúc chỉ có thể xuất phát từ một giáo viên", bà Ngọc nêu.
Mặc dù có những định hướng rõ ràng, quá trình chuyển đổi giáo dục Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức từ thực tiễn.
TS Bùi Phương Việt Anh - Viện trưởng Viện Quản trị chiến lược nhân lực quốc tế thẳng thắn nhìn nhận: "Chúng ta đang làm một cuộc cách mạng giáo dục một cách rất 'chất phác'. Đề án chiến lược lớn của quốc gia nhưng chúng ta không có hạ tầng, không có dữ liệu lớn (big data), thì đó vẫn chỉ là ước mơ".
Ông cho biết, dù thế giới đã tiến xa, giáo dục Việt Nam "vẫn đang chật vật ở mức 2.0-3.0". Trong đó, có hai vấn đề lớn: sự đồng thuận trong chính sách chưa cao khiến việc tháo gỡ thể chế còn chậm, và ngành giáo dục đang thiếu năng lực tư duy để cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
"Chúng ta có khát vọng, có đam mê, có nguồn lực, nhưng chưa khai thác hiệu quả", TS Việt Anh trăn trở.
Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/cong-nghe/thay-co-phai-la-tam-guong-doi-moi-trong-ky-nguyen-ai/20250818105125991
Bình luận (0)