ทำไมไฟจราจรในญี่ปุ่นถึงเป็นสีน้ำเงิน?

Vì sao đèn giao thông ở Nhật có màu xanh lam? - 1 — สัญญาณไฟจราจรในญี่ปุ่นโดดเด่นด้วย 3 สี: แดง เหลือง น้ำเงิน (ภาพ: Shutterstock)

ในประเทศส่วนใหญ่ทั่วโลก สีของสัญญาณไฟจราจรถือเป็น "กฎที่ไม่ได้เขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษร" โดยสีแดงหมายถึงหยุด สีเหลืองหมายถึงระวัง และสีเขียวหมายถึงไป สัญญาณเหล่านี้กลายเป็นปฏิกิริยาตอบสนองที่แทบจะเกิดขึ้นเองตามสัญชาตญาณ ไม่จำเป็นต้องอธิบายอะไร และสามารถก้าวข้ามอุปสรรคทางภาษาและวัฒนธรรมทั้งหมดได้

อย่างไรก็ตาม ในญี่ปุ่น ประเทศที่มีชื่อเสียงด้านวัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ กฎนี้กลับไม่เป็นความจริงทั้งหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ไฟ "สีเขียว" ส่วนใหญ่ในญี่ปุ่นกลับเป็นสีน้ำเงินแทนที่จะเป็นสีเขียว ทำให้นักท่องเที่ยวจำนวนมากเกิดความสับสน

ความแตกต่างนั้นมาจาก...ภาษา

สัญญาณไฟจราจรในญี่ปุ่นก็มี 3 สีเหมือนโลก คือ แดง เหลือง เขียว แต่ที่แปลกคือ สีเขียวที่นี่กลับเป็นสีน้ำเงินมากกว่าสีเขียว

ปรากฏการณ์นี้ไม่ใช่ความผิดพลาดทางเทคนิค แต่มีรากฐานมาจากประวัติศาสตร์ภาษาญี่ปุ่น ในภาษาญี่ปุ่นโบราณ คำว่า "ao" ซึ่งเดิมหมายถึงสีน้ำเงิน ถูกใช้เพื่อหมายถึงสีเขียว สีน้ำเงิน และสีอื่นๆ ที่อยู่ระหว่างนั้น

แม้ว่าชาวญี่ปุ่นสมัยใหม่จะมีคำว่า "มิโดริ" ซึ่งแปลว่าสีเขียว แต่ความแตกต่างนี้ยังไม่แพร่หลายในวัฒนธรรมสมัยนิยม ชาวญี่ปุ่นยังคงเรียกสิ่งของสีเขียวว่า "อาโอะ" เช่นในวลี "อาโอริงโง" (แอปเปิลเขียว) หรือ "อาโอยามะ" (ภูเขาสีเขียว)

Vì sao đèn giao thông ở Nhật có màu xanh lam? - 2 — ไฟจราจรสำหรับคนเดินถนนในญี่ปุ่นก็ใช้สีน้ำเงินแทนสีเขียวเช่นกัน (ภาพ: Getty)

ความคลุมเครือในการรับรู้สีนี้ทำให้ รัฐบาล ญี่ปุ่นเลือกใช้เฉดสีเขียวที่ใกล้เคียงกับสีน้ำเงินมากที่สุด เมื่อออกมาตรฐานสัญญาณไฟจราจรในปี พ.ศ. 2516 เชื่อกันว่าวิธีนี้ช่วยรักษาความสอดคล้องกันทางภาษาและสุนทรียศาสตร์ทางวัฒนธรรม

นั่นอธิบายได้ว่าทำไมสัญญาณไฟจราจรบางจุดในญี่ปุ่นจึงดูเป็นสีน้ำเงิน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ยังคงใช้ระบบเก่าอยู่

การรับรู้สี: เชิงวิทยาศาสตร์ หรือเชิงอัตนัย?

ความแตกต่างของสีสัญญาณไฟจราจรในญี่ปุ่นยังชี้ให้เห็นถึงหัวข้อที่กว้างขึ้น: การตั้งชื่อและการรับรู้สีตามลักษณะทางวัฒนธรรมและส่วนบุคคล

ตัวอย่างที่โด่งดังคือแบบทดสอบออนไลน์ IsMy.Blue ซึ่งผู้ใช้จะถูกขอให้จำแนกช่วงสีระหว่างสีเขียวและสีน้ำเงิน ผลการทดสอบแสดงให้เห็นว่าไม่มีความเห็นพ้องต้องกันโดยสิ้นเชิง แม้แต่ในหมู่ผู้พูดภาษาเดียวกัน

สิ่งเดียวกันนี้เคยเกิดขึ้นในกรีกโบราณ เมื่อชื่อสีไม่ได้อิงตามความยาวคลื่นของแสง แต่มักเชื่อมโยงกับพื้นผิว ความสว่าง และการสะท้อนแสง ซึ่งเป็นวิธีการนิยามสีที่แตกต่างไปจากปัจจุบันอย่างมาก

เมื่อกลับมาที่ญี่ปุ่น จะเห็นได้ว่าสีน้ำเงินบนสัญญาณไฟจราจรไม่ใช่แค่ทางเลือกทางเทคนิคเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงชั้นเชิงภาษาและวัฒนธรรมที่ก่อตัวขึ้นตลอดหลายศตวรรษอีกด้วย

ดังนั้น หากวันหนึ่งคุณยืนอยู่ที่สี่แยกในโตเกียวแล้วเห็นไฟ "สีฟ้า" ก็จงเดินต่อไปเถอะ สำหรับคนญี่ปุ่น มันยังคงเป็นไฟเขียวอยู่ดี เพียงแต่เป็นสีเขียวในแบบของพวกเขาเอง

ที่มา: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/vi-sao-den-giao-thong-o-nhat-co-mau-xanh-lam-20250616110452585.htm