Tàu thuyền tại Cảng cá Lạch Hới, phường Sầm Sơn chuẩn bị nguyên, nhiên liệu để vươn khơi đánh bắt.
“Đỏ mắt” tìm bạn thuyền để vươn khơi
Chúng tôi có mặt tại Cảng cá Lạch Hới (phường Sầm Sơn) vào thời điểm các tàu, thuyền đang vào chu kỳ đánh bắt. Tuy nhiên, trên bến cảng vẫn có nhiều tàu, thuyền neo đậu. Khấp khởi, kỳ vọng cho chuyến ra khơi đầy may mắn, nhưng ông Phạm Gia Thương, chủ tàu TH-91856 TS vẫn không khỏi lo lắng. Bởi vì, tàu đánh bắt của gia đình ông có công suất hơn 800CV, mỗi chuyến đi biển, phải sử dụng khoảng 10 lao động mới bảo đảm được các khâu trong quá trình đánh bắt. Đến ngày vươn khơi, cả thuyền viên và chủ tàu mới được 8 người. Ông Thương cho biết: “Dù đã chuẩn bị cho chuyến biển mới cả tuần nhưng chúng tôi vẫn không gom đủ bạn thuyền. Với tàu công suất lớn, đánh bắt lưới chụp ở vùng Vịnh Bắc bộ như của chúng tôi cần những người có kinh nghiệm đi biển và hiểu biết về kỹ thuật đánh bắt. Nhưng những năm gần đây, việc tìm lao động đi biển tương đối khó khăn, do đặc thù nên nhiều ngư dân đã không còn mặn mà với nghề mà chuyển sang làm những công việc khác đỡ vất vả, nguy hiểm hơn”.
Chung cảnh “đỏ mắt” tìm bạn thuyền để vươn khơi, ông Nguyễn Hữu Hà, chủ tàu cá TH-90387 TS (xã Hoằng Trường), cho biết: “Với tàu công suất lớn, mỗi chuyến đi biển, chúng tôi cần ít nhất 12 lao động có kinh nghiệm. Dẫu vậy, hầu hết các chuyến đi chỉ tìm được từ 7 - 8 lao động. Có những lần không thể vươn khơi đánh bắt vì thiếu nhân lực”.
Tình trạng thiếu lao động cho các chuyến ra khơi đã trở thành vấn đề không quá xa lạ với chủ tàu các địa phương ven biển, nhất là lao động trẻ, có sức khỏe, tay nghề lại càng khó hơn. Được biết, mức thu nhập bình quân của các lao động trực tiếp đi biển từ 9 - 10 triệu đồng/tháng, thậm chí vào thời gian cao điểm nhiều chủ tàu còn nâng mức thu nhập lên 10 - 12 triệu đồng/người/tháng nhưng vẫn khó thu hút được nhân lực. Qua trao đổi, các chủ tàu đưa ra nguyên nhân của thực trạng khan hiếm lao động nghề biển là do những năm gần đây, phần nhiều tàu công suất lớn phải tìm kiếm những ngư trường mới, xa bờ mới đạt hiệu quả khai thác nên nhu cầu sử dụng lao động nhiều hơn trước. Nguồn lao động hiện có tại các địa phương không đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Bên cạnh đó, nghề đi biển có thu nhập không ổn định trong khi chứa đựng nhiều rủi ro, vất vả nên nhiều lao động đã lựa chọn những nghề mới có thu nhập cao hơn. Mặt khác, khi đời sống ngày càng nâng lên, thu nhập từ nghề biển cao hơn, con cái ngư dân có điều kiện để học hành nên đã từ bỏ nghề dẫn đến tình trạng thiếu lực lượng lao động trẻ. Luật Thủy sản và Bộ luật Lao động đã có những quy định liên quan đến trình độ chuyên môn, chế độ của thuyền viên lao động trên tàu công suất từ 90CV trở lên nên việc những tàu công suất lớn tìm được lao động bảo đảm yêu cầu theo quy định của pháp luật lại càng khó hơn.
Cần cơ cấu lại ngành nghề theo hướng chọn lọc, tổ chức sản xuất phù hợp
Theo số liệu thống kê, đến tháng 8/2025, toàn tỉnh có 6.603 tàu cá với hơn 21.600 lao động trực tiếp trên biển. Trong đó, có 1.062 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên chuyên khai thác hải sản vùng khơi; 5.541 tàu cá có chiều dài dưới 15m chuyên hoạt động khai thác vùng ven bờ và vùng lộng. Cùng với đó, cơ cấu nghề khai thác thủy sản trong tỉnh rất đa dạng, như: Nghề lưới kéo chiếm 30,8% tổng số tàu cá; nghề lưới vây chiếm 3,5%; nghề lưới rê chiếm 23,7%; nghề câu chiếm 5,6%; nghề chụp chiếm 6,6%; hậu cần chiếm 2,5%; nghề lồng bẫy và nghề khác chiếm 27,3%. Tuy nhiên, lao động nghề biển trên địa bàn tỉnh chủ yếu là lao động không chuyên, thiếu tính ổn định, trình độ thấp. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ có khoảng 50% số lao động nghề biển được qua đào tạo, kể cả tham gia các lớp tập huấn, các khóa học ngắn ngày; 50% lao động còn lại chưa qua đào tạo.
Thực tế cho thấy, việc đánh bắt hải sản theo kinh nghiệm đã không mang lại hiệu quả cao, vì vậy, nhiều chủ tàu đã đầu tư, hợp tác đầu tư để mua sắm tàu công suất lớn, với các thiết bị hiện đại bảo đảm cho những chuyến vươn khơi dài ngày ở những ngư trường lớn. Điều đó dẫn đến nhu cầu về lao động, nhất là lao động có tay nghề cần thiết hơn. Để khắc phục tình trạng thiếu lao động nghề biển, theo ông Lê Bá Lực, Trưởng Phòng Biển đảo và Khai thác, Chi cục Biển đảo và Thủy sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường), cho biết: "Trước mắt, cần khuyến khích các chủ tàu đầu tư vốn phát triển phương tiện có công suất lớn, áp dụng máy móc, thiết bị hiện đại vào khâu đánh bắt, nhằm giảm thiểu lao động trực tiếp trên biển. Về lâu dài, phải cơ cấu lại ngành nghề theo hướng chọn lọc và tổ chức sản xuất phù hợp thông qua cơ chế, chính sách, hỗ trợ của Nhà nước nhằm tạo động lực khuyến khích người lao động gắn bó với nghề đi biển".
Bài và ảnh: Hòa Bình
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/giai-bai-toan-nbsp-thieu-lao-dong-nghe-bien-260399.htm
Comment (0)