Dự đoán đáng lo ngại của cha đẻ ChatGPT dần trở thành hiện thực

Từ dịch vụ khách hàng, hậu cần, đến luật pháp, tài chính và nghệ thuật sáng tạo, công nghệ AI đang tự động hóa các tác vụ, thay đổi quy trình làm việc và định nghĩa lại các vai trò.

Hàng triệu việc làm được thay thế bởi AI

Sự chuyển đổi này không còn là lý thuyết mà đang diễn ra mạnh mẽ. Một phân tích năm 2023 của Goldman Sachs dự báo, AI tạo sinh có thể thúc đẩy GDP toàn cầu tăng tới 7% vào năm 2030, nhờ vào những cải thiện đáng kể về năng suất.

Tuy nhiên, mặt trái của sự phát triển kinh tế này là sự gián đoạn. Hàng triệu việc làm được dự đoán sẽ bị thay thế hoặc biến đổi, đặc biệt là những công việc liên quan đến các tác vụ lặp đi lặp lại, xử lý dữ liệu hoặc tự động hóa.

CEO của OpenAI Sam Altman mô tả thời điểm này là một bước ngoặt. Trong tuyên bố công khai "The Gentle Singularity", Altman khẳng định: "Chúng ta đã vượt qua chân trời sự kiện; quá trình cất cánh đã bắt đầu" (ám chỉ một làn sóng AI đang thay thế nhiều công việc).

Nhận định của ông phản ánh thực tế rằng các công cụ AI - như các mô hình ngôn ngữ lớn và hệ thống đa phương thức - đang đạt hiệu quả ngang hoặc vượt trội so với con người trong nhiều lĩnh vực chuyên biệt.

Khi các hệ thống này tích hợp sâu hơn vào môi trường làm việc chuyên nghiệp, những cơ hội mới đang xuất hiện, nhưng đồng thời, rủi ro việc làm cũng ngày càng lớn.

Tại sao hàng triệu việc làm đang gặp rủi ro?

Lý do AI đe dọa hàng triệu việc làm nằm ở khả năng sao chép các tác vụ dựa trên quy tắc, lặp đi lặp lại hoặc theo quy trình.

Không giống các công nghệ trước đây đòi hỏi sự giám sát của con người, các hệ thống AI tạo sinh giờ đây có thể hoạt động tự chủ trong các lĩnh vực từng phụ thuộc vào lao động phổ thông.

Dario Amodei, đồng sáng lập và CEO của công ty an toàn AI Anthropic, ước tính tới 50% các công việc văn phòng phổ thông hiện tại có thể bị loại bỏ trong 5 năm tới do tự động hóa.

Dự đoán đáng lo ngại của cha đẻ ChatGPT dần trở thành hiện thực - 2 — AI đang thay thế nhiều công việc văn phòng (Ảnh minh hoạ: DT).

Đây là những công việc đặc biệt dễ bị ảnh hưởng vì chúng tuân theo các mẫu có thể dự đoán và lặp lại - đầu vào lý tưởng cho các công cụ AI tạo sinh.

Sự gián đoạn không chỉ giới hạn ở các công việc văn phòng. Trong ngành hậu cần, robot do AI điều khiển đang thay thế lao động thủ công trong kho.

Trong lĩnh vực truyền thông, các hệ thống phụ đề tự động và dịch thuật thời gian thực đang đảm nhiệm các công việc trước đây do các nhà ngôn ngữ học chuyên nghiệp thực hiện.

Sự thay đổi này được tăng tốc bởi khả năng mở rộng của AI. Một mô hình duy nhất có thể tạo ra đầu ra trên nhiều ngành và ngôn ngữ, giảm đáng kể chi phí lao động cho các công ty đồng thời tăng hiệu quả của họ.

AI đang tuyển dụng: Các vai trò mới trong lực lượng lao động

Dự đoán đáng lo ngại của cha đẻ ChatGPT dần trở thành hiện thực - 3 — Bên cạnh những công việc bị thay thế bởi AI, nhiều công việc mới cũng sẽ được tạo ra (Ảnh minh hoạ: News Tech).

Trong khi một số công việc truyền thống đang dần biến mất do tác động của trí tuệ nhân tạo (AI), nhiều ngành nghề mới cũng đang hình thành và phát triển nhanh chóng. Một số vị trí tiêu biểu gồm:

Kỹ sư Prompt: Người thiết kế và tối ưu các đầu vào để hệ thống AI tạo ra phản hồi chính xác, hữu ích. Đây là mắt xích quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả tương tác giữa con người và AI.

Trưởng nhóm Giám tuyển Dữ liệu: Đảm nhiệm việc giám sát chất lượng và sự đa dạng của tập dữ liệu huấn luyện, đảm bảo hệ thống AI hoạt động hiệu quả và tuân thủ chuẩn mực đạo đức.

Kiểm toán viên Thiên vị Mô hình: Chuyên gia đánh giá đầu ra của các mô hình AI để phát hiện và giảm thiểu các xu hướng thiên vị, bảo đảm tính công bằng và tuân thủ các quy định pháp lý.

Kỹ thuật viên Vận hành AI (AI Ops): Phụ trách duy trì và tối ưu hạ tầng kỹ thuật cho AI, bao gồm triển khai mô hình, mở rộng quy mô hệ thống và cải thiện hiệu suất.

Nhà thiết kế Truyền thông Tổng hợp: Sử dụng công cụ AI để tạo video, hình ảnh và trải nghiệm tương tác mà trước đây khó thực hiện do yêu cầu kỹ thuật cao hoặc chi phí lớn.

AI không chỉ thay thế công việc – nó còn tăng cường năng lực của nhiều ngành nghề hiện có. Trong lĩnh vực sáng tạo nội dung, các copywriter hiện nay sử dụng AI để soạn thảo bản nháp ban đầu, nhờ đó có thể tập trung vào việc xây dựng câu chuyện sâu sắc hơn và lập kế hoạch chiến lược hiệu quả hơn.

Trong dịch vụ khách hàng, nghiên cứu thực địa do MIT và Stanford thực hiện cho thấy việc tích hợp trợ lý AI giúp tăng năng suất làm việc của nhân viên hỗ trợ lên tới 14% mỗi giờ. Với những nhân sự ít kinh nghiệm, mức cải thiện còn ấn tượng hơn, tăng 34% tỷ lệ giải quyết vấn đề thành công.

Tuy nhiên, sự dịch chuyển là không thể tránh khỏi. Theo báo cáo của McKinsey & Company, gần 100 triệu lao động toàn cầu có thể phải chuyển đổi nghề nghiệp vào năm 2030 do tác động của tự động hóa và AI.

Để ứng phó, nhiều quốc gia đang triển khai các chương trình hợp tác công - tư, tập trung vào tái đào tạo và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động, giúp họ thích ứng với môi trường việc làm mới.

Nguồn: https://dantri.com.vn/cong-nghe/du-doan-dang-lo-ngai-cua-cha-de-chatgpt-dan-tro-thanh-hien-thuc-20250709182438475.htm