Việt Nam đang dần làm chủ công nghệ

Những sản phẩm công nghệ cao "Make in Vietnam"

Dàn robot hình người đầu tiên do doanh nghiệp (DN) VN hoàn toàn làm chủ từ nghiên cứu, thiết kế đến sản xuất đã cho thấy bước tiến vượt bậc của DN trong nước. Với thời gian ra đời chỉ vỏn vẹn 6 tháng, là kỷ lục thế giới về tốc độ triển khai trong công nghệ robot, đặc biệt robot hình người vốn là công nghệ chiến lược và then chốt trong cuộc cách mạng khoa học công nghệ mới. Chủ tịch VinMotion Nguyễn Trung Quân khẳng định, công ty làm chủ toàn bộ quy trình, từ cơ khí, điện tử đến phần mềm, không nhập khẩu nguyên con hay khung gốc từ bất kỳ hãng nào.

"Mỗi chi tiết đều được phát triển tại VN. 100% từ bàn tay của các kỹ sư Việt và chúng tôi tự hào về điều ấy. Vì vậy, có thể khẳng định màn nhảy live demo này thực sự là một cột mốc về công nghệ để chúng tôi tự tin triển khai nhiều robot cùng một lúc trong nhiều ứng dụng thực tiễn thời gian tới. Đó là các robot phục vụ trong nhà máy, kho hàng, lễ tân hoặc hỗ trợ các nhiệm vụ nguy hiểm cho con người…", ông Nguyễn Trung Quân chia sẻ.

Không chỉ có VinMotion với dàn robot hình người, VN cũng đang có nhiều DN sản xuất được các sản phẩm công nghệ cao. Mới đây tại sự kiện Diễn đàn Kinh tế VN - Hàn Quốc ngày 12.8 và dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min Seok, Tập đoàn CT Group của VN và một công ty công nghệ máy bay không người lái mới nổi ở Hàn Quốc đã ký biên bản ghi nhớ xuất khẩu 5.000 máy bay không người lái (UAV) sang Hàn Quốc. Theo tập đoàn này, các loại UAV vận tải từ 60 kg đến 300 kg do Công ty CT UAV - thành viên CT Group - sản xuất với tỷ lệ nội địa hóa đến 85% và công nghệ độc quyền của VN, được nhiều nước bao gồm Hàn Quốc đánh giá cao. Việc tự chủ công nghệ thiết kế chip bán dẫn cho UAV tạo ra cho CT UAV một lợi thế cạnh tranh đặc biệt.

Dàn robot hình người 100% "Make in Vietnam" của VinMotion gây ấn tượng mạnh cho người xem

ẢNH: V.G

Với dàn robot hình người 100% "Make in Vietnam", VinMotion đã xây dựng được một nền tảng công nghệ để phát triển các ứng dụng robot chuyên dụng trong tương lai

ẢNH: V.G

Một DN khác là Viettel Post đang thử nghiệm robot giao hàng tự hành tại khu đô thị Vinhomes Thăng Long (Hà Nội). Robot được công ty thiết kế chuyên biệt cho phạm vi nội khu, có tải trọng tối đa 400 kg, tốc độ 25 km/giờ và trang bị 24 tủ khóa điện tử. Mẫu xe tự hành này được trang bị nhiều camera, radar, lidar, giọng nói trí tuệ nhân tạo (AI) và phần mềm điều khiển tiên tiến. Đây chỉ là một sản phẩm do một đơn vị của Tập đoàn Viettel sản xuất, trong khi tập đoàn mẹ cũng có nhiều sản phẩm khác như radar, khí tài quang - điện tử, tác chiến điện tử, thông tin quân sự, huấn luyện mô phỏng, chỉ huy điều khiển, UAV, tác chiến không gian mạng, an ninh mạng và nhóm sản phẩm khác…

Có thể thấy, các sản phẩm công nghệ cao "Make in Vietnam" đã có nhiều bước tiến và VN đã sẵn sàng tham gia cuộc chơi công nghệ ở cấp độ cao hơn.

Bước chuyển mình của công nghệ Việt

TS Thái Kim Phụng, Phó hiệu trưởng Trường Công nghệ và thiết kế, ĐH Kinh tế TP.HCM, nhận xét: Các sản phẩm công nghệ cao của VinMotion, CT Group, Viettel Post… không phải là những thành công đơn lẻ, mà là những minh chứng rõ nét cho một bước chuyển mình quan trọng của ngành công nghệ VN. Trước hết, điều đó cho thấy DN VN đã vượt qua giai đoạn lắp ráp, gia công để tiến lên làm chủ các công nghệ lõi phức tạp. Chẳng hạn trường hợp robot của VinMotion, việc chế tạo một robot hình người có khả năng thực hiện các động tác phức tạp, giữ thăng bằng và tương tác cơ bản trong 6 tháng là một thành công đáng ghi nhận. Điều này không chỉ đòi hỏi trình độ cao về cơ khí chính xác, mà còn là sự làm chủ công nghệ điều khiển, hệ thống cảm biến, thị giác máy tính và AI. Điều đó cho thấy VinMotion không chỉ tạo ra một sản phẩm, mà đã xây dựng được một nền tảng công nghệ để phát triển các ứng dụng robot chuyên dụng trong tương lai.

Đối với UAV của CT Group, điểm đột phá ở đây là việc tự chủ thiết kế chip bán dẫn và đạt tỷ lệ nội địa hóa 85%. Thiết kế chip là giai đoạn phát triển cao của ngành công nghiệp điện tử, đòi hỏi trình độ nghiên cứu - phát triển (R&D) sâu và nguồn nhân lực cực kỳ chất lượng. VN có thể xuất khẩu UAV sang một thị trường khó tính như Hàn Quốc là sự công nhận quốc tế cho chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm. Điều này chứng tỏ chúng ta không chỉ làm được, mà còn làm tốt và đạt chuẩn quốc tế… TS Thái Kim Phụng nhấn mạnh: "Nếu nhìn vào những ví dụ này, tôi đánh giá trình độ và khả năng tự chủ của một bộ phận DN công nghệ hàng đầu VN đã có bước tiến vượt bậc. Chúng ta đã chứng minh được năng lực làm chủ các công nghệ phức tạp, tích hợp đa ngành và tạo ra những sản phẩm "Make in Vietnam" có khả năng cạnh tranh sòng phẳng trên thị trường quốc tế. Đây là những tín hiệu hết sức lạc quan, cho thấy các DN VN không chỉ có khát vọng mà đã và đang chứng minh được năng lực thực sự để vươn tầm thế giới trong lĩnh vực công nghệ cao".

Các loại máy bay không người lái do CT Group sản xuất có tỷ lệ nội địa hóa đến 85%

ẢNH: CT GROUP

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng (Viện Thương mại và kinh tế quốc tế, Trường ĐH Kinh tế quốc dân) cũng đánh giá những sản phẩm công nghệ hiện đại thông minh mà DN Việt trình diễn hay chào hàng ra thế giới trong thời gian gần đây khẳng định năng lực thiết kế, chế tạo, cạnh tranh sản phẩm công nghệ cao VN đã cải thiện đáng kể. Việc hợp đồng bán máy bay không người lái ra nước ngoài có thể xem là một mốc son trong lịch sử công nghệ VN bởi nó có tính ứng dụng rất lớn, rất quan trọng, từ khoa học, dân sinh đến an ninh quốc phòng... Chúng ta hoàn toàn tự tin đây là biểu hiện ban đầu của đợt sóng công nghệ của người Việt, do người Việt làm. Những vấn đề chúng ta ấp ủ, có khát vọng từ lâu thì nay là thời cơ để lộ diện. Cũng có thể nói đây là khởi đầu để VN từng bước ghi tên vào bản đồ công nghệ cao thế giới.

"Trong thực tế, VN là quốc gia có ngành công nghệ phát triển tương đối chậm. Song lĩnh vực công nghệ có tính chất cốt lõi trong giai đoạn số hóa, dữ liệu lớn, kỷ nguyên số của nhân loại thì chúng ta đang đi khá nhanh, có thể ngang hàng với nhiều quốc gia đi trước chúng ta. Những sản phẩm công nghệ cao như robot, máy bay không người lái, hay trí tuệ nhân tạo, khai thác dữ liệu lớn, chip... có thể giúp VN nâng hạng rất nhanh. Những sản phẩm này có được nhờ VN có nền tảng tốt về nguồn nhân lực, trình độ toán học, STEM, năng lực số hóa... Với nền tảng tri thức, một khát vọng lớn, trong bối cảnh Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, chắn chắc chúng ta sẽ ngày càng có nhiều sản phẩm công nghệ cao Make in Vietnam hơn nữa", PGS-TS Nguyễn Thường Lạng tự tin.

Khuyến khích và thúc đẩy sẽ tạo ra nhiều sản phẩm đột phá

Dù chỉ là bước ban đầu nhưng ông Võ Hoàng Liên, Chủ tịch Hiệp hội Internet VN, khẳng định đây là nỗ lực đáng khen. Bước đi này là cần thiết và sẽ tạo đà cho quá trình phát triển khoa học, công nghệ sau đó. Trước đây các DN chưa mạnh dạn đầu tư đổi mới sáng tạo và gặp nhiều khó khăn do chưa có chính sách khuyến khích, tính chưa sẵn sàng của thị trường hay thậm chí có cả sự nghi ngờ, đố kỵ của cộng đồng DN. Đến nay đã có sự thay đổi mạnh từ nhận thức đến tầm nhìn, nhất là các chính sách khuyến khích của Đảng và Nhà nước như Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và phát triển kinh tế tư nhân đã giúp DN tự tin, mở rộng hoạt động kinh doanh.

"Tôi rất tin tưởng vào tiềm năng của DN trong nước hoàn toàn có thể làm ra được những sản phẩm công nghệ cao không thua kém bất cứ đơn vị nào trên thế giới. DN Việt đã tự tin, nhìn ra cơ hội thì sẽ làm được rất nhiều điều; nhất là khi Chính phủ đã có nhiều hoạt động thúc đẩy, tạo sân chơi rộng rãi thì sẽ có những kết quả vượt trội. Chúng ta cần khuyến khích, cổ vũ ngay từ những ý tưởng, sản phẩm sơ khai ban đầu. Phải có nền móng ban đầu thì mới có được những sản phẩm đột phá. Thời điểm hiện tại không chỉ là cơ hội của DN lớn mà còn với bất cứ cá nhân, công ty khởi nghiệp nào cũng đều có thể phát triển lớn mạnh hơn, có thể làm ra những sản phẩm công nghệ cao Make in Vietnam", ông Võ Hoàng Liên nói.

Nhiều sản phẩm công nghệ cao do người Việt thực hiện sẽ ngày càng nhiều. Trong ảnh: Phòng thí nghiệm vi mạch và hệ thống cao tần tại Trường ĐH Bách khoa TP.HCM

ẢNH: NGỌC DƯƠNG

TS Thái Kim Phụng cho rằng để có thêm nhiều sản phẩm công nghệ cao của người Việt, chúng ta cần một "chiếc kiềng ba chân" mà ở đó vốn, công nghệ và nhân lực đều không thể thiếu. Vốn được xem là "mạch máu" của mọi hoạt động. Tuy nhiên, vốn chỉ là điều kiện cần. Thực tế cho thấy, nếu có một đội ngũ nhân sự xuất sắc và một ý tưởng đột phá, việc thu hút vốn (từ nhà đầu tư, quỹ mạo hiểm, hay chính sách nhà nước) sẽ trở nên khả thi hơn rất nhiều. Trong khi đó, chúng ta có thể đi tắt đón đầu bằng cách chuyển giao, mua lại công nghệ. Nhưng để thực sự "Make in Vietnam", chúng ta cần có khả năng hấp thụ, làm chủ, cải tiến và cuối cùng là sáng tạo ra công nghệ mới. "Ai sẽ làm việc đó? Chính là con người. Công nghệ tự thân nó không thể phát triển nếu không có bộ óc của các kỹ sư, các nhà khoa học. Như vậy nhân lực chất lượng cao chính là yếu tố khởi nguồn, là động lực trung tâm để tạo ra cả vốn và công nghệ. Ngoài 3 yếu tố trên, để nhân lực phát huy hết tiềm năng, chúng ta cần thêm một yếu tố thứ tư, đóng vai trò như chất xúc tác, đó là cơ chế và chính sách", TS Thái Kim Phụng nhấn mạnh.

Cụ thể, theo ông Phụng, cần tạo ra một môi trường thuận lợi, các chính sách ưu đãi thuế, vườn ươm công nghệ, quỹ đầu tư mạo hiểm của nhà nước, cơ chế "sandbox" cho các công nghệ mới, và quan trọng nhất là bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ một cách nghiêm ngặt.

"Tôi đánh giá rất cao quan điểm và định hướng của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây không chỉ là một văn bản mang tính định hướng, mà nó đã chỉ ra và bắt đầu tháo gỡ những "nút thắt" cố hữu trong hệ sinh thái khoa học, công nghệ của chúng ta. Tôi nhìn thấy cơ hội rất lớn để VN sẽ có thêm nhiều DN công nghệ cao trong thời gian tới. Nhưng đó mới chỉ là điều kiện cần, trong khi sự chủ động của chính DN mới là điều kiện đủ. Dù chính sách có tốt đến đâu mà DN không tự mình vận động thì cũng không thể thành công. Các DN cần chủ động thay đổi tư duy, dám đầu tư cho R&D; xây dựng và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường hợp tác và xây dựng hệ sinh thái, chủ động tìm kiếm và chinh phục thị trường. Việc chinh phục được thị trường thế giới sẽ là minh chứng rõ ràng nhất cho năng lực công nghệ của DN", TS Thái Kim Phụng chia sẻ thêm.

Không dám chơi thì sẽ mãi lẹt đẹt

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và nhiều nghị quyết khác đã kích thích sáng tạo đổi mới, tự lực tự cường. Chúng ta đang chứng kiến những cải cách chưa từng có, đánh dấu những thay đổi mang tính cách mạng trong tư duy và hành động của cả hệ thống chính trị. Nó mở ra cơ hội rất lớn. Tuy vậy, đối với phát triển khoa học, phải nhìn thấy rõ là các phí tổn trong nghiên cứu khoa học, công nghệ không đơn giản. Yếu tố rủi ro luôn rình rập và đó cũng là đặc tính của nghiên cứu khoa học, công nghệ. Thế nên để sớm ghi được tên trong bản đồ công nghệ thế giới, phải chấp nhận rủi ro, thậm chí rủi ro rất cao. Đổi lại, khi thành công, chúng ta không chỉ nhận lợi ích to lớn mà còn tạo được bước tiến dài trong xu thế phát triển công nghệ trên toàn cầu. Những gì một số DN tư nhân làm được trong lĩnh vực công nghệ cao như Vingroup, FPT, CMC... là minh chứng cho sự quyết đoán, dám nghĩ dám làm. Vấn đề là không dám chơi thì mãi lẹt đẹt. Thế nên cần chú trọng, kiên trì đầu tư vào khoa học, công nghệ; đầu tư mạnh cả về sản phẩm, đề tài nghiên cứu lẫn con người mới gặt hái được thành quả.

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh

Tận dụng tốt chuỗi sáng tạo của thế giới

VN có nguồn lực là tăng tốc chuyển đổi số, khát vọng công nghệ cao trong nhiều lĩnh vực, song thế giới cũng đang có cuộc chạy đua công nghệ cao rất nhanh, nhất là các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu, Mỹ... Thế nên, ngoài việc tăng tốc đầu tư phát triển nghiên cứu, sáng tạo, VN có thể mua thiết bị, tận dụng tối đa sân chơi công nghệ toàn cầu để nâng hạng. Chỉ cần tận dụng tốt chuỗi sáng tạo của họ, từ đó tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng là cũng rất tốt. Ngành công nghệ cao nếu được đầu tư đúng hướng, chắc chắn VN sẽ có nhiều sản phẩm công nghệ cao tốt hơn, hiện đại hơn trong tương lai gần.

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng

Thanhnien.vn

Nguồn:https://thanhnien.vn/viet-nam-dang-dan-lam-chu-cong-nghe-185250816220119013.htm