Sức sống mới trên vùng quê cách mạng

Tháng Tám về thăm những “địa chỉ đỏ”

Về xã Vạn Phú (nay là xã Vạn Ninh) - mảnh đất ghi dấu sự kiện lịch sử quan trọng của huyện Vạn Ninh (cũ) nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung, đình Phú Cang vẫn sừng sững nơi đầu làng, mái ngói rêu phong như chứng nhân lặng lẽ của những ngày sục sôi cách mạng. Dưới tán cây đa cổ thụ, chúng tôi tưởng như còn nghe vang vọng đâu đây tiếng trống, tiếng hô hào của đoàn quân khởi nghĩa năm xưa, khi nơi này được chọn làm điểm khởi phát ngọn lửa Cách mạng Tháng Tám cho cả Khánh Hòa.

Làng Vinh Huề (xã Vạn Ninh) nằm yên bình giữa những cánh đồng xanh mướt.

Bước đi trên con đường làng rộng thênh thang, hai bên rợp bóng mát, ông Nguyễn Ngọc Thanh (82 tuổi, thôn Vinh Huề, xã Vạn Ninh), con của cụ Nguyễn Đình Ái (1905-1963) - một chiến sĩ cách mạng yêu nước tham gia cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ngày 14-8 bồi hồi kể: “Gia đình tôi chính là nơi diễn ra cuộc họp quan trọng vào tối 9-8-1945 để nghe các đồng chí lãnh đạo phổ biến chủ trương, kế hoạch tiến hành những công tác cấp bách chuẩn bị khởi nghĩa. Tôi nhớ bố kể, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, khi biết gia đình là cơ sở cách mạng, địch tiến hành bố ráp, bố tôi đã gửi các con ra vùng tự do ở tỉnh Phú Yên (cũ), còn bố mẹ ở lại để tham gia cách mạng, nuôi giấu cán bộ, lao động sản xuất để cung cấp lương thực cho kháng chiến”.

Theo lịch sử Đảng bộ xã Vạn Phú (cũ), sau khi được sự chấp thuận của Tỉnh ủy lâm thời Khánh Hòa về chủ trương khởi nghĩa, ngày 13-8-1945, đồng chí Hoàng Hữu Chấp đã triệu tập cuộc họp Việt Minh huyện để phổ biến chủ trương khởi nghĩa. Hội nghị đã bầu ra ban chỉ đạo gồm 9 đồng chí, do đồng chí Võ Phước Lý phụ trách chung, đồng chí Hoàng Hữu Chấp làm Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa. Chiều và đêm 13-8, lực lượng khởi nghĩa từ đình Phú Cang đã chia làm 3 nhóm tiến về bao vây, áp sát trụ sở huyện đường Vạn Ninh (hiện nay thuộc thôn Quảng Hội 1, xã Vạn Thắng). Khi tiếng trống phát lệnh khởi nghĩa bắt đầu, các tổ vũ trang của ta đã xông vào huyện đường. Phía ngoài, lực lượng quần chúng mang theo vũ khí thô sơ, nổi trống gõ mõ, đèn đuốc sáng một vùng. Trước khí thế cách mạng của ta, lính lệ không dám chống cự và phải giao nộp toàn bộ vũ khí. Tri huyện Nguyễn Trọng Thuần buộc phải giao ấn tín, giấy tờ, ngân quỹ cho lực lượng khởi nghĩa. 6 giờ sáng 14-8, cờ đỏ sao vàng được kéo lên đỉnh cột cờ ở sân huyện đường, tiếng vỗ tay hoan hô của những người mít tinh vang rền. Đồng chí Hoàng Hữu Chấp đại diện Ủy ban Khởi nghĩa bước lên lễ đài tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn tay sai của Nhật và thành lập chính quyền cách mạng lâm thời huyện; công bố chương trình 10 điểm của Mặt trận Việt Minh và khẳng định đây là cương lĩnh hành động của chính quyền cách mạng. Huyện Vạn Ninh là một trong những địa phương khởi nghĩa sớm nhất, thắng lợi trọn vẹn góp phần thúc đẩy tổng khởi nghĩa trong toàn tỉnh.

Ngược vào phía nam của tỉnh, chúng tôi đến thôn Vạn Phước - nơi có cơ sở cách mạng đầu tiên của xã Ninh Phước, viếng thăm nhà tưởng niệm đồng chí Trần Thi (1891-1967) - người con ưu tú của quê hương Khánh Hòa. Ngưỡng mộ phong trào Duy Tân, năm 1928, người thanh niên Trần Thi đã tập hợp một số người quen biết, có tâm huyết lập nên Hội đồng ước, một tổ chức hoạt động công khai, nửa hợp pháp, với mục đích bài trừ “ngũ tệ” (rượu, cờ bạc, thuốc phiện, trai gái chơi bời, mê tín dị đoan) và phát huy “ngũ thường” (nhân, nghĩa, lễ, trí, tín). Dưới sự lãnh đạo của đồng chí Trần Thi, làng Vạn Phước là một trong những địa phương có phong trào đấu tranh cách mạng sôi nổi của tỉnh. Ngày 1-5-1930, cờ đỏ búa liềm lần đầu tiên được treo trên cột cờ đình làng Vạn Phước. Cùng với cờ đỏ búa liềm, truyền đơn được rải khắp các nẻo đường của làng, tạo khí thế cách mạng sôi nổi. Năm 1944, Chi bộ Đảng Cộng sản ở làng Vạn Phước được thành lập. Đây là Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của Ninh Phước và là kết quả của quá trình vận động, xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng. Vạn Phước cũng từng là địa bàn hoạt động của nhiều chiến sĩ cách mạng của Xứ ủy Trung kỳ và các đảng viên, cốt cán của tỉnh. Ngày 22-8-1945, dưới sự lãnh đạo của các đồng chí Trần Thi, Mai Mạnh, Nguyễn Ngọc Lân, Nguyễn Đối... nhân dân Vạn Phước nói riêng, Ninh Phước nói chung đã đứng lên giành chính quyền thành công.

Ông Nguyễn Thanh Sơn - Chủ tịch UBND xã Vạn Ninh: Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, xã Vạn Ninh được thành lập trên cơ sở hợp nhất thị trấn Vạn Giã, xã Vạn Phú và xã Vạn Lương. Chúng tôi tự hào nơi đây là cái nôi cách mạng của tỉnh. Nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã quyết tâm xây dựng và phát triển xã Vạn Ninh trở thành phường trực thuộc tỉnh vào năm 2030; tập trung phát triển kinh tế nhanh, bền vững, toàn diện; khai thác và phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế để phát triển dịch vụ - du lịch, công nghiệp - xây dựng là trụ cột chính. Xã phấn đấu tốc độ tăng trưởng tổng giá trị sản phẩm bình quân hằng năm 14%; tốc độ tăng tổng thu ngân sách nhà nước bình quân hằng năm 14%; đến năm 2030, tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ trong tổng giá trị sản phẩm đạt 90%; tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng bình quân hằng năm 20%; thu nhập bình quân đầu người hằng năm tăng 15%.

Viết tiếp trang mới cho quê hương

Vẫn còn đây đình Phú Cang, đình Vạn Phước cổ kính, bia đá lịch sử ghi dấu một thời và cả trụ sở ủy ban năm xưa nằm trong hang núi ghi dấu tích về một thời sục sôi cách mạng, vẫn vẹn nguyên như minh chứng cho sự trường tồn của lịch sử. Nhưng Vạn Phú, Vạn Phước hôm nay đã khoác lên mình diện mạo mới. Những con đường đất cũ kỹ năm nào nay đã thay bằng đường bê tông thẳng tắp, sạch sẽ. Hai bên đường, những ngôi nhà khang trang với mái ngói đỏ tươi, hàng rào xanh ngắt, vườn cây trĩu quả báo hiệu một cuộc sống no đủ, sung túc. Trên cánh đồng, người dân hối hả thu hoạch mùa màng, xen lẫn tiếng cười nói rộn rã. Ở góc chợ làng, cảnh buôn bán tấp nập, phản ánh sức sống mới của những vùng quê đang từng ngày đổi thay.

Ông Trần Hậu Bình - Bí thư Chi bộ thôn Vinh Huề (xã Vạn Ninh) cho biết, người dân Vạn Phú hôm nay không chỉ gìn giữ ký ức về một thời đấu tranh gian khổ mà còn tự hào viết tiếp trang mới cho quê hương. Từ cái nôi cách mạng năm xưa, vùng đất này đã vươn mình mạnh mẽ, trở thành biểu tượng của sự gắn kết giữa truyền thống anh hùng và khát vọng phát triển. Những năm qua, cán bộ, đảng viên, nhân dân của thôn luôn đoàn kết, vận động nhau nỗ lực vượt qua khó khăn, hăng say lao động sản xuất, chủ động thực hiện chuyển đổi cây trồng, vật nuôi mang lại thu nhập cao hơn. Bên cạnh đó, thôn đã nhận được sự quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng, qua đó nâng cao đời sống người dân; toàn thôn chỉ còn 2 hộ nghèo.

Dưới thời Pháp thuộc, đình Vạn Phước (di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia) gắn liền với những hoạt động đấu tranh cách mạng của Đảng và nhân dân khu vực phía nam của tỉnh.

Ông Phan Minh Tùng - Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Vạn Phước cho biết, toàn thôn có 101 gia đình chính sách và người có công với cách mạng. Phát huy truyền thống vẻ vang của quê hương cách mạng, thế hệ con cháu Vạn Phước hôm nay không ngừng nỗ lực phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới ấm no, hạnh phúc. Toàn thôn giảm còn 4 hộ nghèo và 9 hộ cận nghèo. Trong 5 năm qua, thôn đã vận động nhân dân đóng góp kinh phí hàng tỷ đồng để xây dựng các công trình có liên quan đến Khu di tích lịch sử đình Vạn Phước và nhà tưởng niệm đồng chí Trần Thi nhằm tạo cảnh quan khang trang; lưu giữ các giá trị lịch sử truyền thống và tạo điều kiện thuận lợi để các cấp, các ngành, đơn vị, đoàn thể đến thăm viếng, tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống cách mạng.

Chia tay Vạn Ninh, Vạn Phước - nơi mảnh đất anh hùng ghi dấu một thời, đi trên những con đường bê tông len lỏi giữa khu dân cư, cánh đồng lúa và táo giăng lưới mùng, chúng tôi cảm nhận được lớp lớp thế hệ hôm nay đang cần mẫn bám đất làm giàu, chung tay xây dựng nông thôn mới ngày thêm khởi sắc.

MẠNH HÙNG - LÂM ANH

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/xa-hoi/202508/suc-song-moi-trenvung-que-cach-mang-6be573f/