Dù được ghi nhận về chất lượng nghệ thuật và thông điệp nhân văn, thế nhưng “Bà già đi bụi” vẫn phải ngậm ngùi chưa thể đến với đông đảo khán giả tại các rạp chiếu vì chưa có cơ chế. Điều này cho thấy, câu chuyện phim sử dụng ngân sách Nhà nước tìm đường ra rạp qua nhiều năm vẫn loay hoay, lúng túng.
Nút thắt cần tháo gỡ
Nhiều bộ phim Nhà nước đặt hàng như “Bình minh đỏ”, “Phơi sáng”, “Hồng Hà nữ sĩ”, “Bà già đi bụi”... dù được giới chuyên môn ghi nhận, tạo hiệu ứng tốt và hoàn thành sứ mệnh của những tác phẩm sử dụng ngân sách, nhưng vẫn khiến giới làm nghề trăn trở khi phim chỉ được trình chiếu trong dịp kỷ niệm, liên hoan, chiếu miễn phí tại các địa phương phục vụ nhiệm vụ chính trị, còn mục tiêu ra rạp cạnh tranh thì vẫn ngậm ngùi.
Đạo diễn Trần Chí Thành, “cha đẻ” bộ phim “Bà già đi bụi” chia sẻ, mỗi bộ phim ra đời đều là công sức, tâm huyết của một ê kíp với nhiều thành phần sáng tạo. Bất kỳ ai cũng mong muốn tác phẩm của mình được đến với đông đảo công chúng, chuyển tải được những thông điệp mà bộ phim muốn nói. Vì thế, giới nghề và nhiều nghệ sĩ bày tỏ mong muốn “nút thắt” khiến phim sử dụng ngân sách chưa thể ra rạp bán vé cần sớm được tháo gỡ.
Nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh Vi Kiến Thành từng nhấn mạnh, đặt hàng phim sử dụng ngân sách nhà nước là hoạt động quan trọng trong lĩnh vực điện ảnh nhiều năm qua. Quy định chính sách Nhà nước về phát triển điện ảnh tại Luật Điện ảnh năm 2022 nêu rõ: Nhà nước đầu tư, hỗ trợ sản xuất phim thực hiện theo kế hoạch phục vụ nhiệm vụ chính trị về đề tài lịch sử, cách mạng, lãnh tụ, danh nhân, anh hùng dân tộc, trẻ em, vùng cao, miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa Việt Nam... Việc sản xuất phim để phục vụ nhiệm vụ chính trị được thực hiện bằng hình thức giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu.
Nhìn vào những bộ phim như “Đào, phở và piano”, “Bà già đi bụi”, các chuyên gia điện ảnh nhìn nhận, có thể xem những tác phẩm này là liều thuốc kích thích cho nhà làm phim phía Bắc. Dù sản xuất với kinh phí thấp nhưng phim vẫn được đón nhận nếu tác phẩm có chất lượng. Tuy nhiên, việc phát hành rộng rãi rất khó bởi chưa có quy định cụ thể về chia tỉ lệ phần trăm cho phát hành phim, rạp và cho đơn vị sản xuất khi đưa phim ra bán vé. Trước khi có một hành lang pháp lý mới ra đời nhằm tháo gỡ nút thắt nói trên, 100% doanh thu phải nộp thuế và nộp vào ngân sách Nhà nước. Trường hợp phim “Bà già đi bụi” thuộc đề tài gia đình nên buộc phải qua quá trình đấu thầu, phim sẽ chỉ đưa vào các tuần phim, liên hoan phim, chiếu miễn phí mà không thể ra rạp bán vé.
Tìm lời giải cho bài toán khó
“Nút thắt” về cơ chế phát hành, phổ biến phim Nhà nước đã được nhìn thấy từ lâu, nhưng phải đến khi “Đào, phở và piano” tạo bứt phá doanh thu cho dòng phim này thì mong muốn tìm lời giải cho bài toán tìm đường cho phim Nhà nước càng trở nên cấp thiết hơn. Liên quan đến nội dung này, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) hiện đang hoàn thiện Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị.
Theo dự thảo Nghị định, phim phục vụ nhiệm vụ chính trị được phát hành, phổ biến nhằm mục đích tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; góp phần nâng cao nhận thức xã hội, bồi dưỡng tư tưởng, đạo đức, lối sống, lòng yêu nước, tinh thần dân tộc và phục vụ các mục tiêu chính trị, xã hội. Dự thảo cũng nêu rõ việc khai thác nguồn lực tài chính từ phim phục vụ nhiệm vụ chính trị phải tuân theo cơ chế thị trường, hiệu quả, công khai, minh bạch, đúng pháp luật. Lựa chọn hình thức phát hành, phổ biến phù hợp với tính chất, đối tượng phục vụ của từng loại phim.
Căn cứ trên nguồn lực sản xuất, phim phục vụ nhiệm vụ chính trị dự kiến phân loại thành: Phim sử dụng toàn bộ ngân sách nhà nước; phim sử dụng một phần ngân sách nhà nước và phim không sử dụng ngân sách nhà nước. Trong đó, phim không sử dụng ngân sách nhà nước là phim được tổ chức, cá nhân trong nước hoặc nước ngoài đầu tư sản xuất bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước, có nội dung đáp ứng tiêu chí phục vụ nhiệm vụ chính trị.
Theo dự thảo Nghị định, đại diện chủ sở hữu phim có sử dụng ngân sách nhà nước được tự chủ, tự quyết định lựa chọn hình thức, phương án, giá trị và đối tác trong việc phát hành, phổ biến phim theo hình thức phát hành, phổ biến phục vụ nhiệm vụ chính trị, không thu tiền; hoặc phát hành, phổ biến theo phương thức thương mại. Trường hợp lựa chọn phát hành, phổ biến theo phương thức thương mại, tiền bản quyền và phương thức thanh toán được thực hiện theo thỏa thuận giữa đại diện chủ sở hữu phim và tổ chức, cá nhân khai thác trên cơ sở cơ chế thị trường, căn cứ vào doanh thu bán vé, lợi nhuận thu được.
Cơ sở điện ảnh sản xuất, phát hành, phổ biến phim nộp tiền bản quyền về ngân sách nhà nước sau khi trừ các khoản chi hợp lệ theo quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công. Trường hợp phim có sử dụng ngân sách nhà nước mang lại lợi nhuận, các tác giả, chức danh sáng tạo và cá nhân thực hiện công việc mang tính sáng tạo đối với phim được hưởng khoản tiền bản quyền khuyến khích với tổng mức không vượt quá 10% lợi nhuận thu được.
Giới nghề kỳ vọng, Nghị định khi được ban hành sẽ lấp đầy “khoảng trống” pháp lý trong khâu phổ biến, phát hành phim sử dụng ngân sách Nhà nước, rộng đường đưa những bộ phim chất lượng đến với đông đảo công chúng hơn.
Nguồn: https://hanoimoi.vn/phim-nha-nuoc-gian-nan-duong-ra-rap-711367.html
Bình luận (0)