Phát huy vai trò 'lăng kính pháp lý' của người làm pháp chế

Thời gian qua, đội ngũ người làm công tác pháp chế đã đóng góp vai trò quan trọng trong hoạt động xây dựng pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật, cải cách hành chính ở các bộ, ngành và địa phương. Hoạt động xây dựng pháp luật theo quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), Nghị định số 78/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành VBQPPL đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp Đỗ Thị Thanh Hương cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2025, các bộ, ngành đã tham mưu, xây dựng trình Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua và cho ý kiến 53 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết. Tính đến ngày 31/7/2025, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã ban hành 68/128 văn bản quy định chi tiết (37 nghị định, 03 quyết định, 28 thông tư). Trong đó, 51/68 văn bản quy định chi tiết bảo đảm có hiệu lực đồng thời với hiệu lực của luật, pháp lệnh, nghị quyết giao quy định chi tiết.

Ngoài công tác rà soát thường xuyên, pháp chế các bộ, ngành còn thực hiện các nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo rà soát và tổ chức xử lý vướng mắc trong hệ thống pháp luật; thực hiện nhiệm vụ của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát VBQPPL; rà soát văn bản theo quy định của Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước

Để kịp thời thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về đổi mới, cải cách tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp và triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện nhiều đợt rà soát VBQPPL lớn như rà soát hệ thống VBQPPL chịu sự tác động của việc sắp xếp tổ chức bộ máy; rà soát VBQPPL dự kiến cần sửa đổi, bổ sung theo định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Kết quả rà soát đã được báo cáo các cấp có thẩm quyền để khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, ban hành các VBQPPL phù hợp với yêu cầu của tình hình mới.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác pháp chế bộ, ngành, địa phương vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như thời gian vừa qua, các bộ đang phải triển khai đồng thời nhiều nhiệm vụ lập pháp trọng điểm, đặc biệt là việc thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, phân cấp, phân quyền khi tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Số lượng dự án, dự thảo VBQPPL cần sửa đổi tăng nhanh, thời gian thẩm định gấp, phần lớn văn bản xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn, công chức làm công tác tham mưu, xây dựng pháp luật phải đáp ứng khối lượng công việc nhiều, áp lực quá lớn trong thời gian ngắn.

Tại các bộ, cơ quan ngang bộ, việc xử lý kết quả sau rà soát và việc rà soát, xử lý, ban hành theo thẩm quyền hoặc tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành VBQPPL để bảo đảm phù hợp với văn bản có hiệu lực cao hơn đã được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế trong một số trường hợp, lĩnh vực còn chậm, chưa kịp thời, dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành pháp luật của địa phương.

Phát biểu tại Hội nghị giao ban công tác pháp chế 6 tháng năm 2025 mới đây, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho hay, trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi mang tính thời đại, để đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới-kỷ nguyên vươn mình phát triển bứt phá, giàu mạnh, hùng cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, cùng với việc thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, phấn đấu tăng trưởng kinh tế "hai con số", công tác xây dựng và thi hành pháp luật phải được đổi mới căn bản, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước; tổ chức pháp chế vốn đã được giao nhiều nhiệm vụ khó, tính chất đặc thù, tinh thần trách nhiệm cao thì nay sẽ ngày càng có thêm nhiều nhiệm vụ và với yêu cầu cao hơn.

Để thực hiện những nhiệm vụ đó và phát huy vai trò là "lăng kính pháp lý", người làm công tác pháp chế ngoài năng lực, trình độ chuyên môn cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng để bảo đảm tính khách quan, công tâm trong quá trình tham mưu, thực hiện nhiệm vụ.

Đây cũng là một trong các yêu cầu đặt ra đối với người làm công tác pháp chế nhằm nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, hiệu quả thi hành pháp luật, bảo đảm thực hiện đúng mục tiêu mà Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đề ra.

Diệu Anh

Nguồn: https://baochinhphu.vn/phat-huy-vai-tro-lang-kinh-phap-ly-cua-nguoi-lam-phap-che-102250807105159788.htm