Khi người Mày và Khùa về chung... “một nhà”

QTO - Bên núi Giăng Màn, từ nhiều đời qua, người Mày (dân tộc Chứt) và người Khùa (dân tộc Bru- Vân Kiều) cùng sinh sống đoàn kết, gắn bó keo sơn như anh em máu thịt. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau, họ từng là những người cùng chung một xã rồi chia tách, mãi đến ngày 1/7/2025 thì lại về chung... “một nhà” là xã Dân Hóa mới...

Đất anh hùng nơi dãy Giăng Màn

Theo nhiều tài liệu lịch sử của tỉnh Quảng Bình (cũ), trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, tại địa bàn xã Dân Hóa, Nhân dân các dân tộc anh em đã đoàn kết một lòng, phối hợp chặt chẽ với các dân tộc tại Lào có chung đường biên giới cùng đấu tranh chống giặc Pháp xâm lược. Đến ngày 25/8/1945, chính quyền địch tại vùng Trọng Hóa, Dân Hóa... đã hoàn toàn tan rã, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở đây đã giành thắng lợi.

Lịch sử Đảng bộ huyện Minh Hóa (tập 1, trang 70-71) ghi lại: “Ở Dân Hóa có Hồ Xa Đa, Hồ Nhoi người dân tộc Bru-Vân Kiều nuôi các đảng viên khi sang Thái Lan ở lại hàng tháng trời. Sau đó cung cấp lương thực, thực phẩm giúp các đảng viên trong những ngày vượt đường trường qua Lào, sang Thái. Đầu năm 1944, trong một lần về hoạt động xây dựng cơ sở và phát triển phong trào cách mạng bị binh lính đồn La Trọng bủa vây, chặn bắt, ông Nguyễn Văn Huyên đã được ông Hồ Nhoi thông minh giấu trong gùi rồi đưa lên rẫy, nhờ đó thoát được vòng vây của thực dân Pháp. Hành động này thể hiện trí thông minh, lòng dũng cảm của con người các dân tộc ở Dân Hóa”.

Xã Dân Hóa đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát cho đồng bào -Ảnh: V.M

Đi qua hai cuộc kháng chiến, trên địa bàn xã Dân Hóa có ông Hồ Phòm được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân năm 1967; ông Hồ Huân được Nhà nước tuyên dương Chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước năm 1968... Hiện nay, trên tuyến đường 12A ngang qua địa bàn xã Dân Hóa có 5 di tích lịch sử quốc gia, gồm: Nhà bia tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại đồi Cha Quang, tượng đài chiến thắng Bãi Dinh, Cổng Trời, trận địa Nguyễn Viết Xuân và tượng đài chiến thắng Cha Lo… Những di tích lịch sử này là “bằng chứng sống”, chứng minh cho sự tàn khốc của chiến tranh cũng như tinh thần, ý chí chiến đấu kiên cường của quân và dân ta trên đất Dân Hóa năm xưa.

“Chủ nghĩa anh hùng cách mạng thể hiện trong đức hy sinh cao cả ở mọi tầng lớp nhân dân từ lão dân quân đến em bé đang tuổi học trò, từ cộng đồng dân cư người Việt đến các dân tộc ít người... Nhờ vậy mà từ một địa bàn hẻo lánh xa xôi, những địa danh và sự kiện lịch sử Minh Hóa đã vượt qua khỏi giới hạn địa phương, trở thành niềm tự hào của cả nước và có tiếng vang quốc tế”-Lịch sử Đảng bộ huyện Minh Hóa (tập 1, trang 298).

Đoàn kết xây dựng cuộc sống ấm no

Sự kiện hợp nhất hai xã Dân Hóa và Trọng Hóa (cũ) để trở thành xã Dân Hóa hôm nay không chỉ mang ý nghĩa lịch sử mà còn là bước ngoặt quan trọng để xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc hơn cho đồng bào người Mày và Khùa bên dãy Giăng Màn.

Ông Hồ Văn Lin (người Khùa, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Dân Hóa cũ), trútại bản La Trọng 1, xã Dân Hóa, tâm sự: “Được sinh ra và lớn lên ở mảnh đất này nên tôi rất hiểu về tình cảm gắn bó, đoàn kết giữa người Mày và Khùa như chính anh em ruột thịt trong cùng một gia đình vậy. Trước đây, khi đường sá đi lại khó khăn, cuộc sống cơ cực, người Mày và Khùa luôn sẵn sàng đoàn kết hỗ trợ nhau xua đuổi thúrừng tàn phá cây màu để lao động sản xuất được thuận lợi. Hai dân tộc cũng thường chia sẻ với nhau từng miếng ăn, giọt nước uống lúc lên nương, thăm rẫy. Sự qua lại thăm nom lẫn nhau thường xuyên cũng khiến nhiều cặp đôi người Mày và Khùa nên duyên vợ chồng, sống rất hạnh phúc, khăng khít. Các thế hệ con cháu có chung dòng máu Mày, Khùa đang ngày càng nhân lên, hầu như ở bản nào của xã Dân Hóa cũng có cặp đôi, nhiều nhất là ở các bản: Y Leng, Ba Lóoc, K-Ai, Dộ, Tà Vờng, Pa Choong...”.

Nguyên Chủ tịch UBND xã Dân Hóa (cũ) Hồ Pheo trò chuyện cùng cán bộ Biên phòng -Ảnh: V.M

Hồ Pheo (SN 1952) là người Mày, nguyên Chủ tịch UBND xã Dân Hóa cũ hiện là người có uy tín ở bản K-Ai, xã Dân Hóa. Ông cho hay: “Tuy hai dân tộc Mày, Khùa đều có nền văn hóa tương đối riêng biệt, nhưng vẫn có những quan niệm về đời sống tâm linh tương đối giống nhau. Ở lễ hội cúng thần Cu Lôông Cờ Tôốc (thần trời và thần đất) và tục lệ buộc chỉ cổ tay (vào dịp đầu năm mới), cả người Mày và người Khùa đều khấn vái thần linh để cầu cho mưa thuận gió hòa, tránh được thiên tai, dịch bệnh; cầu mong cho cuộc sống người Mày, Khùa luôn gặp an yên, sức khỏe và giáo dục cho mọi người trong dòng tộc luôn đoàn kết, gắn bó thân tình với nhau, biết ơn tổ tiên, nguồn cội, yêu mến quê hương, đất nước... Với truyền thống gắn bó, đoàn kết giữa người Mày và người Khùa được vun đắp qua nhiều đời, giờ đây khi được về chung “một nhà”, chúng tôi sẽ tiếp tục phát huy sự đoàn kết để dựng xây bản làng vùng biên ngày càng thêm phần ấm no, giàu đẹp”.

Xã Dân Hóa đã tổ chức thành công lễ kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới Việt Nam - Lào (giữa xã Dân Hóa và cụm bản Lẳng Khăng, huyện Bua Lạ Pha, tỉnh Khăm Muồn). Qua đó, tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt giữa Nhân dân hai bên biên giới, đáp ứng tâm tư, nguyện vọng chính đáng của đồng bào các dân tộc hai bên; góp phần thắt chặt tinh thần đoàn kết, gắn bó và xây dựng Việt Nam - Lào hòa bình, hữu nghị, phát triển.

Theo ông Đinh Xuân Thông, Bí thư Đảng ủy xã Dân Hóa, sau quá trình sắp xếp, hợp nhất, công tác tổ chức xây dựng Đảng được thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ đã góp phần bảo đảm cho Đảng bộ xã Dân Hóa luôn đoàn kết, thống nhất, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu được nâng lên. Hiệu lực, hiệu quả quản lý, chỉ đạo, điều hành của chính quyền cũng được tăng cường; công tác cải cách hành chính, thực hiện chuyển đổi số được chútrọng thực hiện phù hợp với điều kiện địa phương... Nhờ đó, bức tranh kinh tế xã Dân Hóa đang trên đà phát triển ổn định, bền vững, đời sống người dân hứa hẹn sẽ có nhiều khởi sắc cả về vật chất lẫn tinh thần.

Văn Minh

 

Nguồn: https://baoquangtri.vn/xa-hoi/202509/khi-nguoi-may-va-khua-ve-chung-mot-nha-e5347fd/