Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo các hiệp hội, các doanh nghiệp, nhà khoa học và chuyên gia trong lĩnh vực dinh dưỡng, nông nghiệp.
Tăng tiêu dùng trong nước, mở rộng cơ hội xuất khẩu
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh, sữa được coi là "thực phẩm lành mạnh" phù hợp cho mọi lứa tuổi. Tất cả các hoạt chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, protein, carbohydrate và chất béo thiết yếu đều được tìm thấy trong sữa.
Theo thống kê, mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người tại Việt Nam là khoảng 27 lít/người/năm. Dự báo mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người hàng năm sẽ tiếp tục tăng 7 - 8%. So với các nước trong khu vực, nhu cầu sử dụng sữa bình quân đầu người của Việt Nam hiện vẫn thấp so với thế giới, trong khi Thái Lan là 35 lít/người/năm, Singapore là 45 lít/người/năm và các nước châu Âu từ 80 - 100 lít/người/năm.
Chiến lược phát triển ngành sữa giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện Quyết định số 3399/QĐ-BCT ngày 28/6/2010 phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025 đã đạt những mục tiêu đề ra. Năm 2023, sản lượng sữa tươi của cả nước đạt khoảng 1,86 tỷ lít, sữa bột đạt khoảng 154,8 nghìn tấn. Tuy nhiên, nguồn sữa tươi khai thác từ đàn bò sữa trong nước mới chỉ đáp ứng khoảng 38% nhu cầu sữa chế biến.
Theo Thứ trưởng Trương Thanh Hoài, trước xu thế phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế, cùng với việc Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại tự do, trong đó có một số Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA… sẽ tạo nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp ngành sữa của chúng ta phát triển mạnh mẽ; các sản phẩm của ngành sữa có cơ hội lớn xuất khẩu và mở rộng ra các thị trường quốc tế.
Song bên cạnh những cơ hội là những thách thức mới cho sự phát triển của các doanh nghiệp ngành sữa Việt Nam như sức ép cạnh tranh từ các doanh nghiệp nước ngoài, sự thay đổi về thị hiếu và thói quen tiêu dùng với sản phẩm sạch, sản phẩm hữu cơ, sản phẩm sữa có công thức mới… Trước các cơ hội cũng như những vấn đề thách thức trên, Chiến lược phát triển ngành sữa được xây dựng đóng vai trò quan trọng giúp định hướng cho doanh nghiệp ngành có hướng đi mới, sáng tạo, bền vững trong phát triển.
Tại hội thảo, TS. Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho hay, ngành sữa đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và dinh dưỡng, cung cấp nguồn thực phẩm thiết yếu và hỗ trợ sức khỏe con người; mang lại thu nhập cho người chăn nuôi, đảm bảo an ninh lương thực và cung cấp dinh dưỡng cho cộng đồng.
Thời gian qua, các doanh nghiệp ngành sữa Việt Nam đã chủ động, sáng tạo tìm hướng đi thích hợp như: đầu tư công nghệ mới, thiết bị dây chuyền sản xuất chế biến hiện đại cùng với hệ thống phân phối thông minh để tạo ra sản phẩm mới có chất lượng cao và uy tín, đáp ứng thị trường trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, với đặc điểm địa lý và khí hậu của đất nước rất thuận lợi cho phát triển đàn bò sữa, việc đầu tư phát triển ngành sữa vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển sản xuất với chi phí nhân công thấp, đồng thời mang lại sinh kế cho người dân thiếu việc làm và thiếu thu nhập, góp phần xóa đói, giảm nghèo, tăng cường an sinh xã hội, gắn liền lợi ích doanh nghiệp với cộng đồng.
"Ngành sữa Việt Nam có điều kiện và dư địa phát triển rất lớn. Tuy nhiên, để ngành sữa Việt Nam phát triển bền vững, đúng định hướng, những vấn đề liên quan cần phải được nghiên cứu, phân tích, nhận định, đánh giá nhằm xây dựng hệ thống giải pháp mang tính tổng thể và khả thi", TS. Nguyễn Văn Hội nhấn mạnh.
Ngành sữa với mục tiêu vì một Việt Nam khỏe mạnh
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận và cho ý kiến về 4 nhóm vấn đề chính: Vai trò của ngành sữa trong việc nâng cao sức khỏe cộng đồng, hướng đến mục tiêu "vì một Việt Nam khỏe mạnh"; mối liên kết giữa phát triển ngành sữa và ngành chăn nuôi, nhằm xây dựng chuỗi giá trị bền vững; vị trí, vai trò của doanh nghiệp trong thực hiện các định hướng chiến lược phát triển ngành; ứng dụng khoa học, công nghệ để thúc đẩy sản xuất, chế biến hiện đại, bảo đảm phát triển xanh và bền vững.
Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam thông tin, theo báo cáo, sản lượng sữa tươi nội địa hiện chỉ đáp ứng khoảng 38 - 40% nhu cầu tiêu dùng, phần còn lại phải nhập khẩu, chủ yếu dưới dạng sữa bột để hoàn nguyên. Việc này vừa ảnh hưởng tới giá trị dinh dưỡng của sản phẩm, vừa làm suy yếu chuỗi giá trị chăn nuôi bò sữa trong nước.
Chúng ta mới có 3,3 con bò sữa/1.000 dân, thấp hơn nhiều so với Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và chưa tương xứng với tiềm năng tự nhiên và lao động. Đến năm 2030, nếu không có chính sách kịp thời và mạnh mẽ, ngành sữa khó đạt được mục tiêu tự túc 60% nguyên liệu.
Ông cũng đề xuất phát triển song song hai mô hình chăn nuôi thâm canh công nghệ cao của các tập đoàn lớn và chăn nuôi hộ gia đình chuyên nghiệp quy mô 30 - 50 con. Mô hình này tận dụng tốt lao động nông thôn, phụ phẩm nông nghiệp, đồng thời lan tỏa giá trị chuỗi sản xuất đến cộng đồng.
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH cho biết: "Chúng tôi đầu tư ngành sữa là đầu tư cho sức khỏe quốc gia, với mô hình “từ đồng cỏ xanh đến ly sữa sạch”. Đó là một hành trình minh bạch, ứng dụng công nghệ cao, tự chủ nguyên liệu và hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế.
Hiện tại, TH sở hữu đàn bò tiệm cận 70.000 con với năng suất trung bình 35 lít/con/ngày - mức cao hàng đầu khu vực. Dự án chăn nuôi bò sữa công nghệ cao của tập đoàn này tại Nghệ An được vận hành chỉ sau 14 tháng, trở thành hình mẫu tiên phong cho ngành.
Tập đoàn TH cũng là đơn vị tiên phong trong Chương trình Sữa học đường Quốc gia. Năm 2013, sản phẩm sữa học đường TH true MILK là dòng sữa tươi tiệt trùng đầu tiên được Bộ Y tế xác nhận hiệu quả dinh dưỡng trong nghiên cứu lâm sàng.
Ở nhiều quốc gia phát triển trên thế giới (như Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan,…) chương trình Sữa học đường được xem là một trong những phương thức hiệu quả để phát triển thể trạng, nâng cao sức khỏe trẻ em và góp phần thúc đẩy tiêu thụ sữa tươi. Tại Trung Quốc, quy định về việc cấm sử dụng sữa hoàn nguyên đã được đưa vào trong chương trình Sữa học đường từ năm 2000. Các doanh nghiệp sản xuất phải sử dụng 100% sữa tươi nguyên chất trong toàn bộ quy trình sản xuất sữa dành cho học sinh.
Đến tháng 6/2025, có 176 doanh nghiệp được cấp phép sử dụng nhãn hiệu "Sữa học đường Trung Quốc", với tổng công suất chế biến sữa tươi đạt 9,4 triệu tấn/ngày. Dù lợi nhuận thấp, thậm chí phải bù lỗ ở một số khu vực, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn tham gia vì ý nghĩa công ích và tương lai phát triển bền vững của ngành sữa nội địa nhờ khả năng xây dựng thói quen tiêu dùng sữa lâu dài trong đời sống người dân.
“Hiện nay, Việt Nam có khoảng 13,8 triệu trẻ em lứa tuổi mẫu giáo và tiểu học, Nếu mỗi trẻ được sử dụng 5 ly sữa/tuần trong bữa ăn học đường kết hợp 2 ly tại nhà, thì nhu cầu tiêu thụ sữa vào khoảng 0,9 triệu tấn/năm. Tập đoàn TH cùng các doanh nghiệp sữa sẵn sàng tham gia gánh vác cùng Đảng và Nhà nước chăm lo sức khỏe cho lứa tuổi vàng", Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH khẳng định.
Rạch ròi ghi nhãn “sữa tươi”, “sữa hoàn nguyên”
Tại hội thảo, PGS. TS. Vũ Nguyên Thành, Viện trưởng Viện Công nghiệp Thực phẩm nhấn mạnh, sữa hoàn nguyên từng là giải pháp phù hợp trong bối cảnh Việt Nam còn nhiều khó khăn về kinh tế, góp phần bổ sung dinh dưỡng cho trẻ em trong giai đoạn phát triển. Tuy nhiên, khi điều kiện kinh tế xã hội đã thay đổi, việc tiếp tục sử dụng sữa hoàn nguyên hoặc sữa pha lại cần được cân nhắc.
Sữa tươi tuy vượt trội về giá trị dinh dưỡng nhưng đang gặp bất lợi trong cạnh tranh do chênh lệch giá thành so với sữa hoàn nguyên. Điều này dẫn tới một nghịch lý trên thị trường, sản phẩm dinh dưỡng tốt hơn lại ít cơ hội hơn. Vấn đề nằm ở chỗ, phần lớn người tiêu dùng hiện vẫn nhầm lẫn giữa “sữa tươi tiệt trùng” và “sữa hoàn nguyên tiệt trùng” do chưa có sự phân biệt rõ ràng trong các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành. Việc pha sữa bột rồi tiệt trùng cũng được gọi là “sữa tiệt trùng”, khiến người dân khó nhận diện bản chất sản phẩm.
Quá trình rà soát và xây dựng lại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa cho thấy còn nhiều bất cập trong quy chuẩn hiện hành.
Thứ nhất, quy định hiện nay chưa phân định rõ ràng giữa sữa được làm từ nguyên liệu tươi và sữa được pha từ sữa bột hoàn nguyên, dẫn đến tình trạng cùng một nhãn "sữa tiệt trùng" nhưng bản chất sản phẩm khác nhau hoàn toàn.
Thứ hai, một chỉ số dinh dưỡng quan trọng là chất béo chưa được quy định về hàm lượng tối thiểu bắt buộc phải có. Đây là một trong những thành phần có giá trị nhất của sữa. Chất béo không chỉ là nguồn năng lượng mà còn đóng vai trò trong phát triển não bộ, cung cấp vitamin A, D, E, K và hỗ trợ miễn dịch.
Do đó, việc cập nhật, hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật về sữa là rất cấp thiết, không phải vì có sai sót mà là do thực tiễn đã thay đổi, đòi hỏi phải có điều chỉnh phù hợp để bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em và đảm bảo sự minh bạch trên thị trường sữa hiện nay.
Cùng quan điểm, GS.TS.BS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia nhấn mạnh vai trò của sữa trong nâng cao thể lực, trí tuệ trẻ em, đồng thời bày tỏ quan điểm về tính minh bạch trong phân biệt các loại sữa, đặc biệt trong chương trình Sữa học đường.
Theo bà, tranh luận hiện nay xoay quanh loại sữa sử dụng trong chương trình sữa học đường. Dù trên nhãn có ghi "sữa tươi tiệt trùng", nhưng thực tế rất khó xác định đó là sữa tươi nguyên liệu hay sữa hoàn nguyên pha lại từ bột. Nếu là sữa hoàn nguyên thì giá thành có thể rẻ hơn, nhưng chất lượng dinh dưỡng chắc chắn không bằng sữa tươi nguyên chất.
Bà Hợp cho rằng, đối với các sản phẩm sữa, cần minh bạch tuyệt đối trong thông tin ghi nhãn và truyền thông sản phẩm, đặc biệt với các chương trình cộng đồng có liên quan đến trẻ em. Chúng ta không thể gian lận với người tiêu dùng, nhất là trẻ nhỏ.
Bà khuyến nghị cơ quan quản lý cần có quy định rõ ràng về việc phân loại, ghi nhãn sữa, đặc biệt trong các chương trình quốc gia như sữa học đường để tạo dựng lòng tin và đảm bảo quyền lợi dinh dưỡng cho học sinh.
Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài khẳng định, hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến phát biểu sâu sắc, đa chiều và mang tính xây dựng cao từ các chuyên gia, nhà quản lý, đại diện doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và các nhà khoa học.
Những phân tích, đánh giá thực tiễn, cùng các đề xuất, kiến nghị thiết thực chính là những đóng góp quý báu để hoàn thiện Chính sách phát triển ngành sữa Việt Nam trong giai đoạn tới.
“Tôi tin tưởng rằng, các kết quả thảo luận hôm nay sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Công Thương cùng các bộ, ngành liên quan xây dựng hệ thống chính sách phù hợp, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành sữa Việt Nam, đảm bảo chất lượng sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế”, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh.
Nguồn: https://moit.gov.vn/tin-tuc/phat-trien-cong-nghiep/hoi-thao-khoa-hoc-phat-trien-nganh-sua-viet-nam-den-nam-2030-tam-nhin-den-nam-2045-.html
![[Ảnh] Nghệ An: Đường tỉnh 543D bị sạt lở nghiêm trọng do mưa lũ](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/8/5/5759d3837c26428799f6d929fa274493)
Bình luận (0)