Đón chúng tôi vào một buổi chiều hè nắng chói chang tại xã Hợp Thành (tỉnh Thái Nguyên) là chị Nguyễn Xuân Huế, Phó Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông sản Nếp vải Ôn Lương. "Mùa này, lúa mới cấy, chưa được đẹp.
Mấy tháng nữa vào vụ, lúa nặng trĩu bông. Điểm đặc biệt của giống lúa nếp vải Ôn Lương là khi chín bông lúa sẽ có màu tím sẫm và hương thơm đặc trưng", chị Huế hào hứng giới thiệu.
Câu chuyện của chị Nguyễn Thị Huế đưa chúng tôi quay về với hơn 10 năm trước, khi cánh đồng Ôn Lương chìm trong cỏ dại. Nhiều hộ nông dân tại địa phương đã rời bỏ ruộng đồng, lên thành phố làm công nhân, bỏ lại sau lưng những thửa ruộng từng nuôi sống bao thế hệ.
Chị Nguyễn Xuân Huế khi ấy là một nông dân. Mỗi mùa cấy thấy vắng bóng người xuống đồng, lúa giống thì bị bỏ không, chị lại thắt lòng.
Chị nhớ lời các cán bộ địa phương nói trong một buổi họp thôn: "Giống nếp vải này quý lắm, không giữ lại sau này muốn tìm cũng chẳng còn… Giữ được hạt lúa nếp là giữ được cái gốc của làng". Những lời nói ấy cứ đeo đẳng trong tâm trí và chị Huế quyết tâm khôi phục giống nếp vải quê hương.
Nâng tầm giống gạo của quê hương
Năm 2019, HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương chính thức được thành lập. Chị Huế là Phó Giám đốc HTX. Chị đã cùng các thành viên kiên trì phát triển vùng trồng giống lúa này, từng bước đưa sản phẩm ra thị trường.
Chị Nguyễn Xuân Huế (bên phải) trên cánh đồng lúa nếp
Trước đây, gạo nếp vải thường bị tư thương ép giá nên giá bán rất thấp. Nhưng từ sau khi thành lập HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương đến nay, thương hiệu gạo nếp vải Ôn Lương ngày càng được nhiều người biết đến, giá bán cũng vì thế mà được nâng lên. Hiện sản phẩm gạo nếp vải được HTX bán với giá dao động từ 30.000 đến 35.000 đồng/kg.
Với sự hỗ trợ của chính quyền và các tổ chức đoàn thể tại địa phương, HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương đã được tham gia các gian hàng giới thiệu sản phẩm tại hội chợ, được hỗ trợ kỹ thuật canh tác theo hướng hữu cơ và chuẩn VietGAP, tập huấn chuyển đổi số…
Những chính sách ấy đã truyền động lực để chị và các thành viên trong HTX có thêm niềm tin vào hành trình giữ gìn giống lúa quê hương. Sản phẩm gạo nếp vải Ôn Lương đã được công nhận đạt là sản phẩm OCOP của tỉnh Thái Nguyên.
Hành trình với gạo nếp vải của chị Huế và các thành viên trong HTX không dừng tại đó. Chị Huế tâm sự: "Lúa chỉ được cấy một mùa trong năm, thu hoạch vào khoảng tháng 10 âm lịch. Vì vậy, ngoài bán gạo, chúng tôi đã tìm tòi, học hỏi và sáng tạo, chế biến thêm nhiều sản phẩm từ gạo nếp vải như cốm, bánh chưng, bánh giầy, cơm cháy... để tăng giá trị của hạt gạo và quanh năm cung cấp được sản phẩm ra thị trường".
Khởi nghiệp chưa bao giờ là dễ dàng với phụ nữ nông thôn. Nhờ được tham dự các lớp tập huấn do Hội LHPN, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên… tổ chức, tôi đã có thêm kiến thức, từ đó mở rộng quy mô hoạt động của HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương, phát triển thị trường. Tôi mong muốn Hội LHPN và các tổ chức đoàn thể địa phương tiếp tục tạo điều kiện để các thành viên HTX có cơ hội cập nhật kiến thức, mở rộng sản xuất, quảng bá thương hiệu”.
Chị Nguyễn Xuân Huế
Một trong những sản phẩm mà chị Nguyễn Xuân Huế tâm đắc, đó là cơm chát, được làm từ gạo nếp vải. Chị đã tham khảo cách làm cơm cháy ở nhiều nơi, từ Ninh Bình đến các tỉnh miền Trung, miền Nam và thử nghiệm công thức để tìm ra hương vị riêng cho sản phẩm.
Sản phẩm gạo nếp vải Ôn Lương
"Gạo nếp vải phải ngâm qua một đêm, sau đó mang đi đồ, ép khuôn rồi đem phơi dưới ánh nắng mặt trời ở nhiệt độ khoảng 30 độ C và phải thường xuyên đảo, lật các miếng cơm cháy. Khi cơm cháy đã khô thì đem đi chiên, sau đó để ráo, đóng gói hút chân không, dán tem và đưa đến tay người tiêu dùng. Quy trình chế biến tưởng đơn giản đó đòi hỏi sự cẩn trọng và cái tâm của người làm", chị Huế giới thiệu.
Mô hình "Sản xuất cơm cháy từ gạo nếp vải" của chị Nguyễn Xuân Huế đã đạt giải Nhì Cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp" tỉnh Thái Nguyên năm 2022. Từ thành công đó, chị Huế đã vận động nhiều phụ nữ lớn tuổi trong thôn tham gia các công đoạn sản xuất cơm cháy, giúp các chị em có hoàn cảnh khó khăn trong thôn có công ăn việc làm và tăng thu nhập, vươn lên thoát nghèo.
Giữ niềm tin trên chặng đường khởi nghiệp
Dù đã khẳng định được chỗ đứng trên thị trường song hành trình phát triển gạo nếp vải vẫn phải đối diện với nhiều thách thức như: Thời tiết thất thường, đầu ra không ổn định, mức độ cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt...
Dù vậy, chúng tôi luôn giữ tinh thần lạc quan và quyết tâm theo đuổi con đường sản xuất xanh, đảm bảo chất lượng của gạo nếp. Bên cạnh đó, HTX cũng nhận được sự đồng hành, hỗ trợ từ các sở, ngành, đặc biệt là Liên minh HTX tỉnh, Hội LHPN tỉnh, từ đó sản phẩm dần được quảng bá rộng rãi, kết nối được với sàn thương mại điện tử. Gạo nếp vải của HTX đã xuất hiện trên kệ của các siêu thị và đến tay người tiêu dùng.
Hiện nay, chị Nguyễn Xuân Huế và HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương tiếp tục mở rộng sản xuất, cải tiến bao bì, có tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm. HTX đang hướng đến thị trường xuất khẩu, đưa gạo nếp vải Ôn Lương trở thành đặc sản được nhiều khách hàng trong và ngoài nước lựa chọn làm quà biếu.
Nguồn: https://phunuvietnam.vn/giu-hon-giong-gao-nep-dac-san-que-huong-20250725143908242.htm
Bình luận (0)