اعتباربخشی برنامه درسی: توانمندسازی بیشتر

با تأیید اثربخشی اعتباربخشی برنامه‌های آموزشی، اما از اجرای عملی، بسیاری از مؤسسات آموزش عالی متوجه می‌شوند که مقرراتی که نیاز به اعتباربخشی همه برنامه‌ها دارند، فشار زیادی بر مؤسسات آموزشی وارد می‌کند و سیستم سازمان اعتباربخشی را بیش از حد بار می‌کند.

فشار زیاد

دکتر نگوین توی وان - معاون دائمی دانشگاه تان دو ( هانوی ) اظهار داشت: کار ارزیابی کیفیت برنامه‌های آموزشی دانشگاه نقش مهمی در تضمین و بهبود کیفیت آموزش مدرسه دارد؛ به مدرسه کمک می‌کند تا سطح دستیابی به اهداف، برنامه‌ها، محتوای آموزشی را تعیین کند و اطمینان حاصل کند که فراگیران استانداردهای خروجی برنامه آموزشی را برآورده می‌کنند. نتایج ارزیابی گواهی بر کیفیت آموزش است و به مدرسه کمک می‌کند تا اعتبار و کیفیت خود را در آموزش تأیید کند؛ در عین حال، به طور مداوم کیفیت را بهبود و ارتقا بخشد.

با این حال، به گفته دکتر نگوین توی ون، مقرراتی که ارزیابی و سنجش خارجی همه برنامه‌های آموزشی را الزامی می‌کند، مشکلات زیادی برای مدارس ایجاد می‌کند، مانند هزینه‌های بالا، رویه‌های پیچیده و زمان طولانی اجرا. مؤسسات آموزشی باید چرخه ارزیابی برنامه آموزشی را هر 5 سال یکبار انجام دهند.

اگر مدرسه مجبور باشد اعتبارسنجی برنامه آموزشی را طبق دستورالعمل انجام دهد، منبع تأمین مالی که باید پرداخت شود می‌تواند بسیار بزرگ باشد؛ علاوه بر هزینه‌های قرارداد رسمی، هزینه‌های اضافی نیز وجود دارد.

فرآیند اعتباربخشی برنامه آموزشی شامل خودارزیابی، ارزیابی خارجی، ارزیابی نتایج ارزیابی و به رسمیت شناختن استانداردهای کیفیت آموزشی است که در یک دوره زمانی طولانی اجرا می‌شود. هر مرحله باید به طور کامل با شواهد آماده شود، الزامات معیارها و استانداردها را برآورده کند و شفافیت و بی‌طرفی را تضمین کند.

دیدگاه آقای نگوین وین سان - رئیس بخش اداری، دانشگاه آموزش (دانشگاه دانانگ ): مقرراتی که اخیراً اعتبارسنجی همه برنامه‌های آموزشی را الزامی کرده است، دانشگاه‌ها را به استانداردسازی فرآیند آموزش و بهبود کیفیت تشویق کرده است. با این حال، در فرآیند اجرا، کاستی‌هایی نیز وجود داشته است که بسیاری از کارشناسان و مدیران دانشگاه‌ها اخیراً در مورد آنها صحبت کرده‌اند.

بر این اساس، تعداد مراکز اعتبارسنجی کم است، تعداد حسابرسان کم است، سطح تمرکز حرفه‌ای بالا نیست، در حالی که تعداد برنامه‌های آموزشی زیاد است. این امر منجر به اضافه بار، دشواری در تنظیم برنامه‌های ارزیابی و تأثیرگذاری بر پیشرفت دانشگاه‌ها می‌شود. هدف طبق تصمیم شماره 78/QD-TTg نخست وزیر در اکثر معیارها محقق نشده است. اعتبارسنجی برنامه‌های آموزشی به تعداد زیادی پرسنل متخصص و زمان برای تهیه شواهد نیاز دارد. هر دوره اعتبارسنجی صدها نفر را در داخل و خارج از مدرسه بسیج می‌کند.

علاوه بر این، هزینه اعتبارسنجی برای هر برنامه آموزشی کم نیست، به خصوص برای دانشگاه‌های دولتی که از نظر مالی مستقل نیستند. فشار فوق منجر به مواردی می‌شود که تشریفات، کنار آمدن با مشکلات، دنبال کردن دستاوردها، ارزیابی همزمان بسیاری از برنامه‌های آموزشی؛ مطالعه توصیه‌های متخصصان برای دانشگاه‌ها ضروری است، یا پذیرش و بهبود مدارس هنوز محدود است.

آقای نگوین وین سان افزود: «همچنین منطقی نیست که همه برنامه‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف، یا مقیاس‌ها و سطوح مختلف تأثیر را یکسان در نظر بگیریم. ما فاقد مجموعه‌ای از استانداردها برای صنایع/زمینه‌های تخصصی، به ویژه آن‌هایی که تأثیر اجتماعی زیادی دارند مانند بهداشت، آموزش، حقوق، روزنامه‌نگاری هستیم...»

تمرکززدایی

دانشیار دکتر تران ترونگ کین - رئیس دپارتمان مدیریت کیفیت (دانشگاه علوم و فناوری هانوی) گفت که دانشگاه علوم و فناوری هانوی اعتبارسنجی حدود ۸۰٪ از برنامه‌های آموزشی دانشگاه را اجرا کرده است؛ سازمان‌های اعتبارسنجی و ارزیابی همگی بین‌المللی هستند. در عمل، الزام به ارزیابی و سنجش خارجی همه برنامه‌های آموزشی، مؤسسات آموزشی را در تخصیص منابع برای خودارزیابی و ارزیابی خارجی تحت فشار قرار می‌دهد. برای مدرسان، انجام وظایف تدریس و تحقیقات علمی از قبل فشار زیادی است؛ این فشار با افزودن مقدار نه چندان کم خودارزیابی، افزایش می‌یابد.

«در حال حاضر، برنامه‌های آموزشی معتبر زیادی وجود دارد، اما کیفیت آنها متناسب نیست. مؤسسات آموزشی به دنبال کمیت خواهند بود و کمیت مورد نیاز را برآورده می‌کنند، بدون اینکه به بهبود و ارتقای کیفیت توجه کنند.»

علاوه بر این، هنوز بین مقیاس و ویژگی‌های مؤسسات آموزش عالی نابرابری وجود دارد و این امر توسعه منابع داخلی را تشویق نمی‌کند. مؤسسات آموزشی مجبور خواهند بود پول زیادی را صرف فعالیت‌های ارزیابی کیفیت کنند؛ در حالی که اثربخشی بهبود کیفیت بیشتر به ظرفیت داخلی مؤسسه بستگی دارد تا صرفاً از طریق یک ارزیابی واحد.

بر اساس این مشاهده، دانشیار دکتر تران ترونگ کین، تمرکززدایی را به تعدادی از مؤسسات آموزشی که به سطح بالایی از استقلال دست یافته‌اند و اعتباربخشی کیفی دریافت کرده‌اند، و دارای سیستم تضمین کیفیت داخلی خوبی برای خودارزیابی و ارزیابی برنامه‌های آموزشی هستند، پیشنهاد داد. دپارتمان مدیریت کیفیت، نظارت دوره‌ای بر این خودارزیابی را سازماندهی می‌کند. در صورت تخلف، حق خودارزیابی و ارزیابی می‌تواند لغو شود. در عین حال، لازم است بر فعالیت‌های بهبود کیفیت تأکید شود و اقداماتی برای نظارت بر این امر در مؤسسات آموزشی انجام شود.

آقای نگوین وین سان با همین دیدگاه گفت که لازم است تمرکززدایی بیشتری برای مؤسسات آموزش عالی، به ویژه مدارسی که ظرفیت کافی برای سازماندهی خودارزیابی و اعتبارسنجی برنامه‌های آموزشی دارند، مورد مطالعه قرار گیرد.

به طور خاص، به رسمیت شناختن نقش خودارزیابی برای مؤسساتی که از طریق یک فرآیند استاندارد و با نظارت دوره‌ای از سوی سازمان مدیریت، به اعتباربخشی مؤسسات آموزشی سطح بالا دست یافته‌اند و دارای یک سیستم تضمین کیفیت داخلی خوب هستند، ارزش قانونی دارد. تشویق مدل‌های ارزیابی همتا در بین دانشگاه‌ها، به ویژه در گروه‌هایی از مدارس بر اساس رشته (مانند گروه‌هایی از مدارس علوم تربیتی، فنی، پزشکی و غیره)، برای ایجاد یادگیری و بهبود کیفیت آموزش در همان رشته.

آقای سان همچنین پیشنهاد اعمال طبقه‌بندی/گروه‌بندی در اعتباربخشی را داد: اعتباربخشی فقط برای برنامه‌هایی با مقیاس بزرگ و تأثیر اجتماعی، یا برنامه‌های تازه افتتاح شده که هنوز پایدار نیستند، الزامی است. برنامه‌های آموزشی معتبر می‌توانند طبق مکانیسم بررسی شرایط تضمین کیفیت، یا شرایط تضمین کیفیت خوداظهاری با شواهد بهبود، تمدید شوند.

گزینه دیگر این است: شرایط اجباری برای افتتاح یک رشته تحصیلی را به وضوح مشخص کنید و پس از فارغ‌التحصیلی دانشجویان، اعتبارسنجی را انجام دهید. اگر سطح «خوب» یا بالاتر باشد، نیازی به اعتبارسنجی دوره دوم نیست، فقط بازرسی یا خوداظهاری و افشای عمومی شرایط تضمین کیفیت کافی است. به جای بازرسی جامع پیش از آموزش، سازوکار تبلیغات، پاسخگویی اجتماعی و بازرسی پس از آموزش را تقویت کنید تا بارهای رویه‌ای کاهش یابد و در عین حال شرایطی ایجاد شود که مدارس بتوانند در بهبود کیفیت اساسی فعال باشند.

«ما امیدواریم که هنگام اصلاح قانون آموزش عالی، سازوکارها و مقرراتی را برای تمرکززدایی از استقلال ارزیابی و اعتباربخشی برنامه‌های آموزشی برای مؤسسات آموزشی واجد شرایط که به اعتباربخشی سیستمی دست یافته‌اند، اضافه کنیم و به دانشگاه‌ها در ارتقای ادغام بین‌المللی و بهبود کیفیت آموزش کمک کنیم.» - دکتر نگوین توی ون

منبع: https://giaoducthoidai.vn/kiem-dinh-chuong-trinh-dao-tao-trao-quyen-nhieu-hon-post739770.html