Để cá voi vẫn về biển

Đó cũng có thể coi là tín hiệu tích cực cho thấy môi trường biển đang hồi sinh. Tuy nhiên, phía sau niềm vui ấy là mối lo không nhỏ. Các chuyên gia cảnh báo, làn sóng du lịch tự phát với sự xuất hiện ồ ạt của tàu thuyền, ca nô và các tour ngắm cá thiếu kiểm soát có thể khiến cá voi căng thẳng, rời đi, thậm chí gặp nguy hiểm nếu mắc cạn...

Thực trạng đáng lo ngại này không chỉ xảy ra ở Gia Lai. Một báo cáo khoa học cho biết, tại Khánh Hòa, địa phương có đường bờ biển dài nhất cả nước với các vịnh biển nổi tiếng như Vân Phong, Nha Trang, Cam Ranh..., đã ghi nhận hơn 190 rạn san hô bị biến mất chỉ trong hai thập kỷ qua. Nguyên nhân không chỉ đến từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, khai thác hải sản tận diệt hay lấn biển xây dựng, mà còn bắt nguồn từ hoạt động du lịch thiếu kiểm soát.

Tình trạng tàu thuyền neo đậu làm vỡ san hô, du khách dẫm đạp khi lặn ngắm, nước thải từ resort ven biển xả trực tiếp ra biển, hay sự quá tải du lịch vượt sức chịu đựng của môi trường đã khiến những “trái tim” của đại dương, nơi trú ngụ của hàng ngàn loài sinh vật, dần suy kiệt. Đây là cái giá quá đắt cho quá trình phát triển thiếu quy hoạch, khi tăng trưởng kinh tế và du lịch ngắn hạn lấn át tầm nhìn gìn giữ giá trị thiên nhiên lâu dài. Khi hệ sinh thái bị tổn thương thì ngành du lịch như tự “hủy diệt” mình.

Trước những tín hiệu đáng lo ngại đó, khái niệm “Du lịch không dấu chân” (Zero Footprint Tourism) đang nổi lên như một định hướng cần thiết và cấp thiết. Đây là mô hình du lịch hướng đến giảm tối đa tác động tiêu cực lên môi trường, từ việc hạn chế khí thải, rác thải, đến bảo tồn thiên nhiên, hỗ trợ cộng đồng địa phương...

Điều đáng mừng là ý thức của du khách Việt đang thay đổi theo chiều hướng tích cực. Theo báo cáo Du lịch và Phát triển bền vững 2025 của Booking.com, 62% du khách Việt coi du lịch bền vững là tiêu chí quan trọng khi lựa chọn điểm đến và tới 90% mong muốn lựa chọn các hoạt động thân thiện với môi trường. Du khách không còn muốn chỉ “hưởng thụ” cảnh quan, mà muốn trở thành người đồng hành cùng thiên nhiên, những người góp phần bảo vệ, tái tạo và tôn vinh giá trị bản địa.

Nắm bắt xu hướng này, nhiều địa phương đã triển khai hiệu quả các mô hình du lịch xanh: tour xem rùa đẻ trứng ở Côn Đảo, thám hiểm hang động Phong Nha - Kẻ Bàng, tour canh nông ở Trà Vinh, tắm rừng ở Đồng Nai… Những trải nghiệm này không chỉ thu hút khách quốc tế cao cấp mà cả khách nội địa sẵn sàng trả giá cao hơn cho du lịch có trách nhiệm.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch bền vững, bên cạnh ý thức cộng đồng, cần một hệ thống chính sách rõ ràng và cơ chế thực thi đủ mạnh. Không thể tiếp tục cách làm “ăn xổi ở thì”, để rồi khi thiên nhiên kiệt quệ, du lịch cũng “hấp hối” theo.

Nếu được triển khai đúng hướng, du lịch bền vững không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn nâng cao chất lượng trải nghiệm. Đó là lúc du lịch trở thành hành trình kết nối sâu sắc giữa con người với thiên nhiên, giữa hiện tại với tương lai. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi các mô hình “hộ chiếu xanh”, “tour xanh”, “điểm đến bền vững” để xây dựng thương hiệu du lịch sinh thái nghiêm túc và có sức cạnh tranh quốc tế.

Chiến lược của ngành du lịch Việt Nam hôm nay không còn là “làm du lịch thế nào để hút khách”, mà là làm sao để sau 10 năm nữa, cá voi vẫn về biển, san hô vẫn rực rỡ, và cộng đồng địa phương vẫn thịnh vượng? Đó không chỉ là lựa chọn, mà là trách nhiệm.

MAI AN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/de-ca-voi-van-ve-bien-post803311.html