Song Yadong là võ sĩ hiếm hoi thành công với sanda trên võ đài MMA - Ảnh: UFC
Rất ít người tập kung fu ở MMA
Trong thế giới võ thuật hiện đại, đặc biệt là trên võ đài MMA, không phải môn võ nào cũng có giá trị thực chiến như lời đồn. Người Trung Quốc từng rất kỳ vọng vào kung fu truyền thống, nhưng rồi ngày càng phải chấp nhận sự thật.
Một số võ phái kung fu nổi tiếng về mặt hình ảnh hoặc văn hóa truyền thống lại tỏ ra yếu kém khi được đưa vào thực chiến. Trong trường hợp này đó là sanda (tán đả) của wushu - môn võ tượng trưng cho kung fu Trung Hoa thời hiện đại.
Ngược lại, các môn võ có nền tảng grappling (vật, khóa, siết) như Brazilian Jiu-Jitsu (BJJ, nhu thuật Brazil), wrestling (đô vật) và muay Thái lại thống trị võ đài suốt hàng chục năm qua.
Đấu võ đài MMA ngày nay không giống với trước kia - hoặc trong các tiểu thuyết võ hiệp, rằng mỗi cuộc so tài diễn ra giữa đệ tử đại biểu cho các môn phái. Thay vào đó, các võ sĩ chuyên nghiệp của MMA thường học khá nhiều môn võ khác nhau (thường là 3-5 môn) để có kỹ năng chiến đấu đa dạng.
Thật khó để nhận định môn võ nào mạnh hơn môn võ nào. Nhưng bằng việc khảo sát mức độ phổ biến của các môn võ trong giới MMA, người hâm mộ võ thuật phần nào có được câu trả lời - đâu mới là kỹ năng chiến đấu mạnh nhất.
Thống kê từ hệ thống dữ liệu Sherdog và Tapology cho thấy gần 70% nhà vô địch UFC trong vòng 10 năm trở lại đây có nền tảng là BJJ hoặc wrestling (vật nói chung)
Một thống kê khác cho thấy hơn 35% võ sĩ UFC có gốc là wrestling - môn thể thao phổ biến ở Mỹ, Nga và Iran.
Khoảng 30-35% còn lại xuất thân từ BJJ, đặc biệt là các võ sĩ Brazil và Mỹ. Trong khi đó, võ sĩ có gốc từ kung fu Trung Quốc hoặc các môn võ cổ truyền châu Á chiếm chưa tới 1%.
Kung fu không có chỗ đứng
Sự chênh lệch này không chỉ là vấn đề số lượng, mà còn phản ánh chất lượng.
Theo chuyên gia võ thuật John Danaher - HLV huyền thoại của Georges St-Pierre và Gordon Ryan, MMA hiện đại là cuộc chơi của những người kiểm soát được cự ly và vị trí, điều mà wrestling và BJJ làm tốt nhất.
"Khi bạn kiểm soát được sàn đấu, bạn kiểm soát được kết cục trận đấu. MMA và vật là những môn tạo ra khả năng kiểm soát tốt nhất", Danaher nói.
BJJ nổi bật ở khả năng kết liễu đối thủ bằng các đòn siết cổ, bẻ khớp, tận dụng khoảnh khắc lơ là để kết thúc trận đấu.
Wrestling lại vượt trội trong việc áp đặt lối chơi. Võ sĩ có nền tảng đô vật thường quyết định trận đấu sẽ diễn ra ở thế đứng hay trên sàn.
Muay Thái - đặc sản của Thái Lan - không có khả năng kiểm soát như grappling, nhưng lại là môn đánh đứng hiệu quả nhất.
Zhang Weili là võ sĩ hiếm hoi dùng sanda "giương danh" trên võ đài UFC - Ảnh: UFC
Đòn chỏ, gối, đá tầm thấp và clinch (ôm cổ cận chiến) của muay Thái giúp võ sĩ duy trì áp lực tấn công trong suốt trận đấu. Israel Adesanya, Joanna Jędrzejczyk hay Rodtang là các ví dụ tiêu biểu cho sức mạnh của muay Thái trong MMA và kickboxing.
Trong khi đó kung fu Trung Quốc - bao gồm wushu, Vịnh Xuân, Thiếu Lâm - gần như không có đại diện thành công nào ở các võ đài MMA hàng đầu như UFC, ONE Championship, hay Bellator.
Cung Le và Zhang Weili là hai trường hợp hiếm hoi có gốc từ sanda/wushu, nhưng cả hai đều thành công nhờ việc học thêm BJJ, boxing và wrestling ở nước ngoài.
Tương tự, Song Yadong được xem là võ sĩ Trung Quốc mạnh nhất ở MMA hiện tại, cũng bắt đầu phải rèn luyện thêm BJJ và muay Thai từ năm 20 tuổi.
Kung fu thất bại do bản chất huấn luyện
Lý do kung fu thất bại trên võ đài MMA bắt nguồn từ bản chất huấn luyện. Võ thuật Trung Hoa hiện đại thiên về biểu diễn kỹ thuật, động tác khuôn mẫu và thi đấu đối luyện có kiểm soát.
Trong môi trường không giới hạn như MMA, các kỹ thuật đó không còn phù hợp. Võ sĩ cần đối kháng thực tế, phản xạ với áp lực cao và kỹ năng thích nghi trong mọi tình huống.
Joe Rogan - BLV kỳ cựu của UFC, đai đen BJJ và taekwondo - từng nhận xét rằng các môn võ truyền thống như aikido, Vịnh Xuân, kung fu “không có chỗ đứng khi đối thủ phản kháng thật sự”.
“Chúng trông đẹp trên phim, nhưng không tồn tại nổi trong một cuộc chiến thực sự, nơi không ai chịu đứng yên cho bạn ra đòn", ông nói.
Song Yangdong (trái) thua liểng xiểng khi đụng phải các đối thủ dùng vật và BJJ - Ảnh: UPPER
Thực tế tại các lò MMA lớn như American Top Team, AKA hay Jackson-Wink cho thấy giáo trình huấn luyện đều xoay quanh bộ ba: vật, siết và đánh đứng.
Không có lớp học Vịnh Xuân hay thái cực quyền nào dành cho các võ sĩ chuyên nghiệp. Mọi kỹ năng đều phải trải qua kiểm nghiệm bằng cách đấu mô phỏng và thi đấu thật.
Ngay cả ONE Championship - nơi từng cố gắng quảng bá võ cổ truyền - cũng chỉ thành công khi tổ chức các trận biểu diễn. Còn trong hệ thống thi đấu MMA chính thức, võ sĩ vẫn phải sở hữu nền tảng BJJ hoặc wrestling nếu muốn cạnh tranh.
Dù kung fu Trung Quốc là một phần quan trọng của di sản văn hóa nhưng trên đấu trường thực chiến, nó chưa đủ năng lực cạnh tranh. Trong thế giới MMA, giá trị không đến từ lời quảng bá hay truyền thống, mà đến từ hiệu quả trên sàn đấu. Và hiện tại, kung fu Trung Quốc vẫn đứng ngoài cuộc chơi.
Khi xét đến số lượng võ sĩ đang thi đấu, thống kê từ Tapology (2024) cho thấy trong tổng số hơn 6.000 võ sĩ MMA chuyên nghiệp đang thi đấu tại các tổ chức lớn:
- 2.100 võ sĩ có gốc wrestling
- 1.950 võ sĩ có gốc BJJ
- 1.200 võ sĩ có gốc boxing hoặc muay Thái
- Chỉ khoảng 50-60 võ sĩ có liên hệ đến các môn võ cổ truyền của làng kung fu Trung Hoa.
Nguồn: https://tuoitre.vn/xep-hang-cac-mon-vo-o-mma-kung-fu-chot-bang-20250702213353313.htm
Bình luận (0)