Xác lập mô hình tăng trưởng mới: Động lực để Việt Nam bứt phá

Ngày 15/7, tại Hà Nội, Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) đã tổ chức Diễn đàn khoa học "Xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2045".Sự kiện quy tụ hơn 200 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học và nhà quản lý nhằm đánh giá những bất cập của mô hình tăng trưởng hiện tại và đề xuất các giải pháp đột phá cho tương lai.

Nhận diện hạn chế và nguy cơ tụt hậu

Tại diễn đàn, các chuyên gia đánh giá mô hình tăng trưởng của Việt Nam thời gian qua tuy có những cải thiện về chất lượng nhưng bộc lộ nhiều hạn chế. Các vấn đề tồn tại bao gồm sự phát triển chưa vững chắc, năng suất lao động chậm cải thiện, và đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) còn thấp.

Quang cảnh diễn đàn. (Ảnh: kinhtedothi.vn)

Nhận xét về thực trạng này, tiến sĩ Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, cho rằng kinh tế Việt Nam “không trì trệ nhưng cũng không bứt phá, không còn đói nghèo nhưng chưa giàu mạnh”. Theo ông, đây là dấu hiệu của bẫy thu nhập trung bình, một thách thức mà nhiều quốc gia đang phát triển chưa thể vượt qua.

Chỉ ra những hạn chế cụ thể, tiến sĩ Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới, cho rằng kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng chủ yếu dựa vào vốn đầu tư, nhân công giá rẻ và phụ thuộc lớn vào các yếu tố bên ngoài.

Tiến sĩ Đặng Xuân Thanh nhấn mạnh thêm rằng trong bối cảnh thế giới đầy biến động, nếu Việt Nam không kịp thời chuyển đổi mô hình tăng trưởng sẽ có nguy cơ tụt lại phía sau trong chuỗi giá trị toàn cầu. Ông chỉ ra các yếu tố đang tái định hình bối cảnh phát triển toàn cầu như: chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi xanh với các cam kết khí hậu, và sự tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Giải pháp cho mô hình tăng trưởng mới

Các chuyên gia tại diễn đàn nhất trí rằng mô hình tăng trưởng mới cần dựa trên năng suất, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, với kinh tế số và kinh tế xanh là những mũi đột phá.

Về kinh tế số, giáo sư, tiến sĩ Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng Việt Nam có thuận lợi về ổn định chính trị và dân số vàng có kỹ năng số. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra các khó khăn như khoảng cách số, thể chế chưa đồng bộ và trình độ của doanh nghiệp còn thấp. Để khắc phục, ông đề nghị cần hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số, tập trung vào nguồn nhân lực và thúc đẩy hệ sinh thái công nghệ nội địa.

Đưa ra khuyến nghị, tiến sĩ Nguyễn Bá Hùng, chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, đề xuất Việt Nam cần thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên kết quả nghiên cứu và phát triển, không phân biệt loại hình. Ông cũng nhấn mạnh việc nâng cao sức cạnh tranh quốc tế qua tiếp thu công nghệ và phát triển doanh nghiệp tư nhân.

Từ kinh nghiệm quốc tế, tiến sĩ Lê Xuân Sang cho rằng mô hình của Đài Loan có những điểm tương đồng để Việt Nam tham khảo. Ông đề xuất trong 5 năm tới, Việt Nam cần thúc đẩy chuyển đổi đầu tư từ lượng sang chất, đặc biệt cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời xây dựng hệ thống động lực mới và tập trung vào ứng dụng khoa học công nghệ.

Các ý kiến đóng góp tại diễn đàn sẽ được Ban Tổ chức tổng hợp để xây dựng báo cáo kiến nghị chính sách gửi đến Chính phủ và các cơ quan liên quan.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/xac-lap-mo-hinh-tang-truong-moi-dong-luc-de-viet-nam-but-pha-214869.html