Việt Nam thúc đẩy hợp tác ASEAN về lao động và kinh tế chăm sóc

(Chinhphu.vn) - Ngày 29/7, tại Hà Nội, Bộ Nội vụ tổ chức Hội thảo về lao động và việc làm trong bối cảnh hội nhập ASEAN với chủ đề “Nền kinh tế chăm sóc trong ASEAN”. Đây là một trong những hoạt động trọng điểm trong năm 2025 nhằm cụ thể hóa các cam kết của Việt Nam trong hợp tác khu vực, đồng thời kỷ niệm 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN (28/7/1995 - 28/7/2025).

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: VGP/Thu Giang

Hội thảo được kết nối trực tuyến với Hội thảo của Ban Thư ký ASEAN điều phối về “Kinh tế chăm sóc và người lao động chăm sóc ở ASEAN”. Qua đó, các đại biểu có cơ hội tiếp cận cái nhìn toàn diện về thực trạng và xu hướng phát triển nền kinh tế chăm sóc trong khu vực, hướng tới triển khai hiệu quả Tuyên bố ASEAN về tăng cường nền kinh tế chăm sóc và khả năng tự cường, đã được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN vào năm 2024.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh, Việt Nam hiện có khoảng 53 triệu lao động từ 15 tuổi trở lên, trong đó gần 24,7 triệu là nữ giới. Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp (2,24%), song chất lượng nguồn nhân lực vẫn còn hạn chế. Tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ chỉ đạt khoảng 28,3%, thấp hơn so với các nước trong khu vực như Singapore (50–60%), Malaysia (40–50%), hay Thái Lan (30–45%).

Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động khu vực và toàn cầu, đặc biệt khi các yêu cầu về kỹ năng, ngôn ngữ và chứng chỉ lao động quốc tế ngày càng khắt khe.

Là thành viên chủ động, tích cực và có trách nhiệm của ASEAN, Việt Nam đã và đang triển khai đồng bộ nhiều chính sách nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hội nhập hiệu quả hơn vào thị trường lao động khu vực. 

Trong đó, đáng chú ý là việc hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng kỹ năng, tăng cường hợp tác khu vực cũng như quốc tế, thúc đẩy thực hiện Thỏa thuận về thừa nhận lẫn nhau và áp dụng Khung trình độ quốc gia theo 8 bậc của ASEAN.

Cùng với đó, Việt Nam cũng đã tích cực thực hiện các cam kết khu vực trong lĩnh vực lao động, đi đầu với nhiều sáng kiến được quốc tế và khu vực đánh giá cao như: Xây dựng và triển khai Tuyên bố ASEAN về phát triển nguồn nhân lực trong bối cảnh mới; hướng dẫn ASEAN về Lồng ghép giới trong chính sách lao động và việc làm; thúc đẩy nghiên cứu khu vực về hỗ trợ lao động di cư quay trở về tái hòa nhập thị trường lao động...

Những nỗ lực này đang và sẽ góp phần tạo sự chuyển biến căn bản và bước đột phá để thúc đẩy nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, giúp Việt Nam có nguồn nhân lực mang tính cạnh tranh, xác định vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế. 

Các đại biểu tham dự Hội thảo - Ảnh: VGP/Thu Giang

Một trong những nội dung trọng tâm của Hội thảo là thảo luận về nền kinh tế chăm sóc – lĩnh vực đang ngày càng trở nên thiết yếu trong bối cảnh già hóa dân số nhanh tại nhiều quốc gia ASEAN.

Theo các báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Ban Thư ký ASEAN, di cư lao động trong nội khối ASEAN có xu hướng ngày càng tăng trong những năm gần đây và hiện có khoảng 10 triệu người lao động di cư đang sinh sống và làm việc trong khu vực ASEAN.

Nhu cầu về nhân lực chăm sóc, từ chăm sóc người cao tuổi, trẻ em đến người bệnh ngày càng tăng cao, tạo áp lực lên hệ thống an sinh xã hội và đặt ra nhu cầu phân bổ lại nguồn lực một cách bền vững, hợp lý. Đáng chú ý, phần lớn gánh nặng chăm sóc hiện nay vẫn đặt lên vai phụ nữ, nhất là trong các gia đình.

Thực tế này cho thấy cần phải có cách tiếp cận toàn diện hơn về nền kinh tế chăm sóc, nhằm cân đối hiệu quả các nguồn lực hiện có, đồng thời xây dựng chiến lược phát triển và khai thác lực lượng lao động chăm sóc, trong đó lao động di cư đóng vai trò then chốt.

Tại Hội thảo, các đại biểu ghi nhận vai trò không thể thiếu của lao động di cư trong nền kinh tế chăm sóc ASEAN. Lao động di cư không chỉ lấp đầy khoảng trống về nhân lực trong các lĩnh vực chăm sóc mà còn đóng góp về mặt kỹ năng, kinh nghiệm, giúp cải thiện chất lượng dịch vụ tại các quốc gia tiếp nhận.

Tuy nhiên, đây cũng là nhóm lao động dễ bị tổn thương, thường phải đối mặt với điều kiện làm việc khắc nghiệt, thiếu chính sách bảo vệ quyền lợi, và ít có cơ hội tiếp cận an sinh xã hội như lao động bản địa.

Nhiều ý kiến cho rằng việc xây dựng chính sách bảo vệ người lao động di cư, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc là yêu cầu cấp thiết. Điều này không chỉ nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động, mà còn góp phần duy trì sự bền vững của hệ thống chăm sóc trong toàn khu vực.

Bên cạnh các thách thức, các đại biểu cũng chia sẻ nhiều cơ hội hợp tác mới trong lĩnh vực lao động, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của việc đưa “kinh tế chăm sóc” trở thành một thành tố quan trọng trong chính sách phát triển nguồn nhân lực cấp quốc gia và khu vực.

Thông qua Hội thảo, Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò là một thành viên năng động, có trách nhiệm trong ASEAN; chủ động đóng góp vào tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN gắn kết, phát triển toàn diện và thích ứng hiệu quả với những biến động không ngừng của thị trường lao động.

Thu Giang

Nguồn: https://baochinhphu.vn/viet-nam-thuc-day-hop-tac-asean-ve-lao-dong-va-kinh-te-cham-soc-102250729162032395.htm