Vì sao nước biển lại mặn?

(Dân trí) - Nước biển mặn là điều ai cũng biết, nhưng vì sao nước biển lại mặn thì không phải ai cũng có câu trả lời.

Nếu từng đi tắm biển, chắc hẳn bạn đã từng vô tình nuốt phải một ngụm nước biển và cảm nhận được độ mặn dữ dội của nó. Sở dĩ nước biển mặn vì chứa một hàm lượng muối rất lớn. Theo tính toán của các nhà khoa học, các đại dương chứa khoảng 50 triệu tỷ tấn muối hòa tan.

Muối trong các đại dương đến từ đâu?

Nhắc đến muối, nhiều người sẽ chỉ đơn giản nghĩ đến một thứ gia vị trên bàn ăn. Tuy nhiên, muối không chỉ đơn thuần như vậy.

Trong hóa học, muối được dùng để chỉ bất kỳ hợp chất nào có các ion dương kim loại (Natri, Kali, Magiê…) và ion âm gốc axit. Những loại muối này đa dạng và có mặt trong nhiều loại đá trên khắp thế giới.

Nước trong đại dương chứa một hàm lượng muối cực lớn, được tích lũy qua hàng triệu năm (Ảnh: iStock).

Muối không phải có sẵn trong nước biển, chúng được di chuyển từ từ vào các đại dương từ những ngọn đồi, con sông... Quá trình nước chảy liên tục của các con sông, suối sẽ tạo nên hiện tượng xói mòn và phong hóa, khiến các khoáng chất, bao gồm muối, bên trong đá bị hòa tan và theo dòng nước cuốn trôi về phía biển.

Ngoài ra, dưới đáy đại dương có tồn tại nhiều núi lửa đang còn hoạt động và các miệng phun thủy nhiệt, là những khe nứt trên bề mặt Trái Đất nơi nước nóng và các hóa chất bên trong lõi địa cầu phun ra ngoài. Quá trình phun trào này sẽ giải phóng nhiều khoáng chất, trong đó có các ion dương và âm hình thành nên muối khoáng.

Quá trình phun trào núi lửa dưới đáy biển cũng bổ sung một lượng muối vào đại dương (Ảnh: NOAA).

Tại sao nước hồ và sông không mặn như biển?

Nước trong sông, suối cũng có chứa các phân tử muối, nhưng hàm lượng quá nhỏ để có thể tạo nên vị mặn như biển (Ảnh: Pinterest).

Câu hỏi đặt ra là tại sao nước sông và hồ, nơi cũng có chứa các phân tử muối từ quá trình xói mòn đá, lại không bị mặn như nước biển?

Trên thực tế, trong nước hồ và nước sông cũng có chứa một hàm lượng muối, nhưng không đáng kể, điều này không tạo ra được vị mặn đặc trưng như trong nước biển. Chỉ đến khi muối theo nước đổ dồn ra các đại dương, muối được tích lũy tại đây sau một thời gian dài tạo ra vị mặn.

Vì sao nước biển không ngọt trở lại?

Nhiều người sẽ đặt câu hỏi tại sao nước ngọt liên tục đổ ra biển từ các con sông, nhưng lượng nước này không thể hòa tan và làm giảm độ mặn của nước biển?

Theo các nhà khoa học, quá trình tích lũy muối của biển đã hình thành hàng triệu năm qua, với lượng muối liên tục được bổ sung từ các con sông.

Các vùng biển gần bờ có hàm lượng muối quá lớn sẽ dẫn đến hiện tượng kết tủa (Ảnh: Getty).

Nước biển khi bốc hơi vào khí quyển vẫn sẽ giữ nguyên các phân tử muối ở lại biển, làm tăng nồng độ muối trong đại dương. Trong khi đó, các phân tử muối mới tiếp tục được nước từ các con sông và suối mang đến từ đất liền, tạo thành một chu trình đưa muối liên tục vào các đại dương, khiến nước biển trở nên mặn chát.

Hàm lượng muối trong đại dương quan trọng đến mức nào?

Nước biển mặn, nhưng độ mặn của biển có sự khác biệt tùy theo từng khu vực. Chẳng hạn ở một số vùng biển nông ven bờ, nồng độ muối có thể cao đến mức không thể hòa tan thêm, dẫn đến một lớp muối kết tủa được hình thành dưới đáy biển

Nồng độ muối và độ mặn của nước biển là nguyên do dẫn đến nhiều hiện tượng thời tiết khác nhau trên Trái Đất.

Độ mặn của nước biển sẽ tạo ra các dòng hải lưu, tác động lớn đến nhiều lĩnh vực khoa học và đời sống (Ảnh: Mozaweb).

Các dòng hải lưu có vai trò luân chuyển nước biển ấm và lạnh trên khắp hành tinh, được xem là bộ điều hòa quan trọng cho khí hậu toàn cầu. Các dòng hải lưu này được tạo ra bởi gió, nhiệt độ và độ mặn của nước biển.

Cũng như các nhà khí tượng học đo nhiệt độ không khí để dự đoán những gì sẽ xảy ra trong khí quyển, các nhà hải dương học đo mức độ gió, nhiệt độ và độ mặn của nước biển để dự đoán các dòng hải lưu.

Các dòng hải lưu ảnh hưởng đến nhiệt độ và độ ẩm của khí quyển, do vậy các dự báo liên quan đến dòng hải lưu có vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực khoa học và đời sống, như dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan, khai thác vận chuyển hàng hải hoặc dự báo hướng di chuyển của cá để đánh bắt hải sản…

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/vi-sao-nuoc-bien-lai-man-20250728150749578.htm