Pește fermentat Lap Thach - Aroma bogată din bucătăria de la țară

Districtul Lap Thach, din provincia Vinh Phuc (veche), nu este cunoscut doar pentru peisajele sale fermecătoare din centrul țării, ci și pentru un preparat rustic asociat cu viața de aici de sute de ani, și anume sosul de pește. Acest preparat rustic nu este doar o specialitate pe tava zilnică, ci devine și o mândrie culinară, apărând la fiecare sărbătoare, ziua reuniunii locuitorilor locului.

Lập Thạch có địa hình trũng thấp, vào mùa mưa đồng ruộng thường xuyên ngập nước, mỗi năm bà con chỉ cấy được một vụ lúa. Cá tự nhiên trong ao hồ, sông suối vì thế sinh sôi nhiều, ăn không hết, bán cũng khó. Từ nhu cầu mưu sinh giản dị ấy, người dân đã nghĩ ra cách muối cá với thính để dành ăn dần.

Theo năm tháng, món ăn này trở thành đặc sản, làm nên bản sắc riêng của vùng trung du Bắc Bộ. Không chỉ trong phạm vi gia đình, cá thính Lập Thạch đã có thương hiệu, được nhiều du khách tìm mua. Một số hộ mạnh dạn phát triển mô hình sản xuất cá thính sạch, có bao bì, nhãn mác, đem lại nguồn thu nhập ổn định, có gia đình mỗi năm thu về vài chục triệu cho đến hàng trăm triệu đồng từ nghề truyền thống này.

Cá thính Lập Thạch - món ăn được chế biến tỉ mỉ đã tạo nên bản sắc riêng

Sinh ra và lớn lên ở thôn Minh Trụ, xã Tiên Lữ, chị Trần Thị Hằng từ khi còn nhỏ đã được ông bà, bố mẹ truyền dạy nhiều kinh nghiệm từ việc nhận biết các loại cá và phương pháp làm ra những mẻ cá thính chất lượng. Tình yêu với món cá thính đã giúp chị tạo nên hương vị riêng, thơm ngon, gây thương nhớ cho nhiều thực khách khi thưởng thức ngay từ lần đầu tiên.

Chị Hằng cho biết: Cá thính có thể làm từ nhiều loại cá, nhưng ngon nhất vẫn là cá mè, cá chép, cá trôi. Cá sau khi mổ sạch, bỏ mang, ruột được bóp muối kỹ để khử mùi tanh và giúp thịt săn chắc. Quan trọng nhất chính là lớp thính gạo rang giã nhỏ, vừa tạo hương thơm vừa giữ linh hồn cho món ăn. Người dân huyện Lập Thạch (cũ) có bí quyết riêng để đảm bảo cá ủ được kín, không tiếp xúc với không khí. Họ thường lót mo cau sạch, dùng cuộn rơm và nan tre nén chặt miệng chĩnh rồi để cá ngấm dần. Quá trình ủ kéo dài từ bảy đến mười ngày, đủ để cá thấm đều gia vị, lên men tự nhiên và có thể bảo quản lâu mà không cần hóa chất.

Sự khéo léo còn thể hiện ở khâu vệ sinh. Trước và sau khi chế biến, tất cả dụng cụ như dao, chậu, vại, chĩnh đều được cọ rửa, tráng nước sôi, úp khô ráo. Người làm cá phải rửa sạch tay, còn chĩnh đựng cá thường xuyên được lau để bụi bẩn không xâm nhập. Chính sự tỉ mỉ, cẩn trọng ấy làm nên nét tinh tế của nghề muối cá thính.

Những miếng cá vàng óng nướng trên than hoa để lại hương vị khó quên cho bất cứ ai thưởng thức ngay từ lần đầu tiên

Thành phẩm là những miếng cá màu vàng nâu bắt mắt, thơm nức mùi thính, vị chua dịu, mặn mòi, béo ngậy. Cá thính ngon nhất khi được rán giòn hoặc nướng trên than hoa, ăn kèm cơm trắng, rau sống và chấm nước mắm tỏi ớt. Trong những ngày mưa lạnh, ngồi bên mâm cơm nóng hổi với đĩa cá thính vàng ruộm, miếng cá giòn tan, thấm vị chua mặn nơi đầu lưỡi, người ta mới thấy hết được cái tinh túy của ẩm thực quê nhà.

Dù đời sống hôm nay đã nhiều thay đổi, không ít gia đình vẫn giữ thói quen muối cá thính. Họ coi đó như một cách lưu giữ bản sắc, một sợi dây nối quá khứ với hiện tại. Với người con xa quê, mỗi khi trở về, được ăn miếng cá thính nóng hổi lại như tìm thấy hương vị tuổi thơ. Với du khách, đó là một trải nghiệm ẩm thực độc đáo, khó lòng quên được.

Cá thính Lập Thạch trở thành sản phẩm hàng hóa nâng cao thu nhập cho nhiều người dân địa phương

Những năm gần đây, cá thính Lập Thạch đã được công nhận là sản phẩm OCOP của tỉnh. Các cơ sở sản xuất được hỗ trợ cải tiến bao bì, nhãn mác, nâng cao tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, mở ra cơ hội đưa đặc sản này vươn ra thị trường rộng lớn. Qua đó, góp phần cải thiện thu nhập cho người nông dân, đồng thời quảng bá hình ảnh vùng đất trung du đến bạn bè trong và ngoài tỉnh.

Lê Minh

Nguồn: https://baophutho.vn/ca-thinh-lap-thach-huong-vi-nong-nan-tu-bep-que-239041.htm