Phát triển chè đặc sản - Dư địa còn nhiều

Với gần 24 nghìn héc-ta, sau sáp nhập, Thái Nguyên tiếp tục giữ vững vị trí số 1 trong cả nước về sản xuất chè. 6 tháng đầu năm, giá trị thu được từ cây chè của tỉnh đạt khoảng 14,5 nghìn tỷ đồng, cao hơn 1,1 tỷ đồng so với cả năm 2024. Sự bứt phá ngoạn mục này có sự góp phần lớn của việc phát triển các loại chè đặc sản. Hướng tới mục tiêu phát triển chè thành cây “tỷ đô”, chè đặc sản tiếp tục được lựa chọn làm mũi nhọn trong đầu tư.

Đưa cơ giới hóa vào sản xuất góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm chè.

Những vùng chè đặc sản vang danh

Thái Nguyên được biết đến là Đệ nhất danh trà với nhiều vùng chè đặc sản vang danh nhiều thập niên, thậm chí là cả một thế kỷ. Trong đó, mảnh đất Tân Cương đã có 100 năm gắn bó với cây chè, là nơi “khởi nguồn” của cây chè Thái Nguyên. Với trên 1.000ha chè, Tân Cương có diện tích chè đặc sản lớn nhất của tỉnh.

Khác với nhiều nơi, chè Tân Cương có hương thơm dịu nhẹ, vị đượm, khi pha nước trà có màu trong xanh, chát nơi đầu lưỡi, ngọt nơi cuống họng và dư vị ngọt thơm này còn quyến luyến mãi trên môi người thưởng trà.

Dưới góc độ khoa học, các nhà nghiên cứu về trà cũng đã tìm hiểu, thí nghiệm và lý giải, trà được trồng, chăm bón, thu hái tại vùng đất Tân Cương ngon là do bức xạ nhiệt hữu hiệu ở vùng đất này thấp hơn so với các vùng khác.

Theo ông Dương Sơn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay, chè Tân Cương không chỉ là thương hiệu nổi tiếng trong nước mà đã trở thành một trong những sản phẩm của Việt Nam chinh phục được thị trường nước ngoài.

Hơn 60 năm sản xuất chè, La Bằng là một trong 4 vùng chè cho ra các sản phẩm có chất lượng, năng suất cao ở Thái Nguyên. Sau sáp nhập (2 xã Hoàng Nông và La Bằng), diện tích chè của La Bằng hiện có khoảng 800ha.

Đưa cơ giới hóa vào sản xuất góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm chè cho người dân Thái Nguyên.

Ông Nguyễn Ngọc Thép, nguyên Bí thư Đảng ủy xã La Bằng, cho biết: Được nuôi dưỡng từ mạch nguồn của dòng nước mát bắt nguồn từ dãy núi Tam Đảo, chè La Bằng có hương vị rất riêng, khi pha, nước sóng sánh màu mật ong, đưa chén trà lên môi, nhấp một ngụm nhỏ, hương thơm lan tỏa trong miệng, vị ngọt rơi xuống cuống họng. Những ai đã từng uống trà La Bằng đều nhớ mãi hương vị đậm đà, mang theo tình đất và người nơi đây.

Ngoài Tân Cương và La Bằng, Thái Nguyên còn có các vùng chè đặc sản như Trại Cài (Đồng Hỷ), Khe Cốc (Vô Tranh) với diện tích lên đến trên 1.000ha. Nếu như chè Trại Cài mang hương cốm đặc trưng thì sự khác biệt của chè Khe Cốc chính là các sợi trà đều nhau, dài, có màu nhạt. Khi pha, trà Khe Cốc có màu nước trong xanh, vị trà có chút chát nhẹ hòa quyện cùng vị ngọt vô cùng quyến rũ.

Với truyền thống khá lâu đời, những vùng chè này đã nức tiếng trong nước với các sản phẩm trà đặc sản như trà đinh, tôm nõn, móc câu. Giá bán trà tại các vùng chè đặc sản vì thế cũng cao hơn so với nhiều nơi khác trong tỉnh, bình quân từ 300 đến 500 nghìn/kg với chè móc câu; chè tôm nõn được bán với giá trên dưới 1 triệu đồng/kg; chè đinh được bán với giá từ 2 đến 5 triệu đồng/kg.

Chè đặc sản đã mang đến cho người dân cuộc sống ấm no, sung túc hơn. Dù vậy, việc phát triển thêm các vùng chè đặc sản của tỉnh vẫn cần sự nỗ lực của chính quyền và cả người dân

Không thiếu dư địa làm chè đặc sản

Trên đường chinh phục con số “tỷ đô”, chè đặc sản được xem là một trong những mũi nhọn để xây dựng thương hiệu chè Thái Nguyên, chè Việt Nam. Theo đó, việc xây dựng các vùng chè đặc sản được tỉnh gắn với việc sản xuất chè an toàn, đạt tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, đảm bảo an toàn thực phẩm.

Ông Nguyễn Tá, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cho hay: Vùng đất Thái Nguyên có chất đất tốt, hàm lượng vi lượng cao là điều kiện thuận lợi để cây chè cho năng suất, chất lượng cao. Cùng với đặc điểm về địa hình đồi núi thì lượng mưa, độ ẩm cao và nhiệt độ không khí  ở Thái Nguyên cũng rất thích hợp để phát triển cây chè. Do đó, không chỉ riêng Tân Cương, La Bằng, Khe Cốc, Trại Cài mà rất nhiều vùng chè trong tỉnh đều có thể phát triển thành vùng chè đặc sản khi được quan tâm đầu tư đúng mức.

Nghiêm túc trong thâm canh, sản xuất, chế biến chè, vùng chè Sông Cầu (nay thuộc xã Đồng Hỷ) đã xây dựng được thương hiệu trong cả nước.

Chia sẻ của ông Tá là rất có cơ sở khi khoảng 5 năm trở lại đây, nhiều vùng chè khác của tỉnh đã xây dựng được thương hiệu và tạo ra những sản phẩm trà đặc sản làm nức lòng người thưởng trà.

Đơn cử như vùng chè Sông Cầu (trước đây thuộc thị trấn Sông Cầu, nay là xã Đồng Hỷ), với việc đưa giống chè Nhật, chè lai vào sản xuất; tích cực thâm canh chè đạt tiêu chuẩn hữu cơ, hàng trăm hộ dân ở đây đã xây dựng thành công thương hiệu chè Sông Cầu với giá bán chè búp khô lên đến 500 nghìn đồng/kg, có loại được bán với giá trên 1 triệu đồng/kg.

Hay như người dân xã Văn Hán cũng đã xây dựng thành công thương hiệu chè của quê hương mình. Giờ đây, chè Văn Hán đã có mặt ở khắp các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Ông Nguyễn Thành Năm, chủ hộ sản xuất chè ở xóm Tiền Phong, xã Văn Hán, chia sẻ: Nhờ tích cực đầu tư thâm canh chè theo tiêu chuẩn VietGAP, gia đình tôi đã tạo dựng được uy tín với khách hàng. Hiện nay, sản phẩm chè của gia đình đã trở thành món đặc sản được nhiều khách hàng ở Hà Nội, Hải Phòng… lựa chọn làm quà biếu nhân dịp ngày lễ, Tết. Giá chè của gia đình vì thế cũng tăng gấp đôi so với trước (từ 300 đến 500 nghìn đồng/kg).

Trên thực tế, dư địa sản xuất chè đặc sản của Thái Nguyên vẫn còn rất lớn. Hầu như vùng chè nào trong tỉnh cũng có thể xây dựng được thương hiệu chè đặc sản và nâng cao giá trị cây chè. Nhất là khi tỉnh đã có những cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân về cây giống, phân bón; cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, cấp mã số vùng trồng…

Tuy nhiên, bên cạnh sự hỗ trợ của tỉnh, rất cần sự nghiêm túc của những người sản xuất chè. Chỉ khi những người làm chè dành nhiều tâm huyết cho loại cây này, đầu tư về thời gian, công sức, từ giai đoạn từ trồng, chăm bón, thu hoạch đến chế biến, đưa khoa học, công nghệ vào phục vụ sản xuất, thì khi ấy, sản phẩm làm ra mới đảm bảo chất lượng, trở thành loại đặc sản được thị trường ưa chuộng với giá bán cao hơn...

Nghị quyết số 11, ngày 3/2/2025 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đặt ra mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh có 70% diện tích chè được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn GAP, hữu cơ; 70% diện tích chè được cấp mà số vùng trồng; 100% số cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh chè và các sản phẩm từ chè đảm bảo quy định an toàn thực phẩm.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202509/phat-trien-che-dac-san-du-dia-con-nhieu-7301887/