Ngọt ngào câu quan họ bờ Nam sông Đuống

BẮC NINH - Nếu như trước kia các loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc ở bờ Nam sông Đuống là trống quân, ca trù, chèo, múa rối nước, thì nay nơi đây quan họ đang “nảy cành xanh ngọn”. Về bên bờ Nam sông Đuống, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những di tích lịch sử văn hóa vật thể tiêu biểu đặc sắc như chùa Dâu, chùa Bút Tháp hay trải nghiệm làng tranh dân gian Đông Hồ… mà còn được đắm mình trong những câu ca quan họ ngọt ngào của các liền anh, liền chị.

Chúng tôi về bên bờ Nam sông Đuống theo lời mời của liền chị Kim Tuyến, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Dân ca Quan họ khu phố Ngọc Khám, phường Thuận Thành. Trong không khí phấn khởi khi quê hương, đất nước có nhiều đổi thay, làn điệu quan họ “Mời nước, mời trầu” không nhạc đệm của câu lạc bộ như ngọt ngào, đằm thắm hơn: “Mấy khi khách đến chơi nhà/ Đốt than quạt nước pha trà em mời người xơi/ Trà này quý vậy người ơi/ Mỗi người mỗi chén cho em vui lòng…”.

Một tiết mục của các làng quan họ bờ Nam sông Đuống.

Không phải làng quan họ gốc, không có nghệ nhân uốn nắn câu ca nhưng kỹ năng hát quan họ của các thành viên đã đạt đến “vang, rền, nền, nảy”. Liền chị Kim Tuyến chia sẻ: Trong thời đại công nghệ số, các thành viên câu lạc bộ đã biết tận dụng, chăm chỉ nghe các nghệ sĩ, nghệ nhân để học hát qua internet, băng, đĩa. Đồng thời, tích cực tham gia các lớp học hát dân ca quan họ Bắc Ninh, lớp tập huấn bảo tồn các loại hình nghệ thuật truyền thống do Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh tổ chức.

Suốt dọc bờ Nam sông Đuống không có làng quan họ gốc nhưng đến nay đã có 105 làng quan họ thực hành với hàng nghìn người tham gia. Những người yêu quan họ ở các làng quan họ thực hành say mê rèn giũa câu ca và tham gia các liên hoan, hội thi hát dân ca quan họ đạt được nhiều thành tích đáng kể.

Câu lạc bộ Dân ca Quan họ khu phố Ngọc Khám được thành lập năm 2019, người cao tuổi nhất 60, nhỏ nhất 7 tuổi. Bằng tình yêu cháy bỏng với nghệ thuật truyền thống, liền chị Kim Tuyến cùng 28 thành viên câu lạc bộ không chỉ quyết tâm học hỏi, rèn luyện các làn điệu quan họ cổ mà còn học văn hóa, sự lịch lãm của người quan họ với mong muốn được hát, được diễn và lan tỏa truyền thống văn hóa quan họ sâu rộng trong cộng đồng dân cư.

Về xã Gia Bình, trò chuyện với liền chị Phan Thị Năm, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Quan họ thôn Vàng, chúng tôi càng hiểu hơn sự lan toả của quan họ trong cộng đồng nơi đây. Được thành lập năm 2018, câu lạc bộ thu hút 45 thành viên tham gia, luôn là lực lượng nòng cốt trong phong trào văn hoá, văn nghệ, phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Liền chị Phan Thị Năm cho biết: "Quan họ như món ăn tinh thần của chúng tôi, tối thứ Bảy hằng tuần chúng tôi thu xếp công việc gia đình để đến nhà văn hóa cùng hát cho nhau nghe rồi uốn nắn ca từ để buông câu, nhả chữ sao cho mềm mại, thiết tha". Với sự hoạt động tích cực, hiệu quả của câu lạc bộ, thôn Vàng sớm được công nhận là Làng Quan họ thực hành.

Liền anh, liền chị quan họ biểu diễn phục vụ nhân dân trong lễ hội làng Đại Tự (phường Trí Quả). Ảnh: Thanh Lâm.

Những làn điệu quan họ âm vang ở khắp các chương trình, sự kiện từ trong xóm, thôn, khu phố đến xã, phường. Quan họ được biểu diễn ở đám cưới, mừng thọ, các chương trình văn nghệ địa phương nhân dịp kỷ niệm ngày lễ lớn của đất nước, ngày hội làng, xã… Suốt dọc bờ Nam sông Đuống không có làng quan họ gốc nhưng đến nay đã có 105 làng quan họ thực hành với hàng nghìn người tham gia. Những người yêu quan họ ở các làng quan họ thực hành tích cực say mê rèn giũa câu ca và tham gia các liên hoan, hội thi hát dân ca quan họ dịp đầu xuân, cùng tranh tài và đạt được những thành tích đáng kể.

Trước sự phát triển mạnh mẽ của các làng quan họ thực hành, các câu lạc bộ, tổ, đội, nhóm quan họ, hằng năm Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh đều tổ chức các lớp nâng cao kỹ năng học hát quan họ, thu hút ban chủ nhiệm, thành viên các câu lạc bộ tham gia. Việc truyền dạy được chú trọng từ soạn giáo án chi tiết, cụ thể về văn hóa quan họ, các làn điệu quan họ cổ từ dễ đến khó, cách biểu diễn, ứng xử lịch thiệp của người quan họ, cách tổ chức canh hát quan họ truyền thống, tục kết bạn quan họ.

Ông Nguyễn Xuân Trung, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bắc Ninh cho biết: “Bắc Ninh luôn có những giải pháp nhằm thúc đẩy các phong trào văn hóa, văn nghệ địa phương, nhất là việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa quan họ. Các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với các nghệ nhân và việc hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các làng quan họ gốc, các làng quan họ thực hành đã khuyến khích, động viên các nghệ nhân, liền anh, liền chị có tình yêu và niềm đam mê với quan họ ngày càng nâng cao trách nhiệm để lan tỏa sâu rộng quan họ trong cộng đồng, góp phần đưa quan họ trở thành một sản phẩm du lịch vùng Kinh Bắc”.

 

Bài, ảnh: Minh Hường

 

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/ngot-ngao-cau-quan-ho-bo-nam-song-duong-postid421682.bbg