Ngành Tư pháp nỗ lực trên chặng đường mới

Ngày 28/8/1945, trong cao trào Cách mạng Tháng Tám, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo ra Tuyên cáo về việc thành lập Nội các Thống nhất quốc gia gồm 13 bộ, trong đó có Bộ Tư pháp. Đây trở thành dấu mốc đánh dấu sự ra đời, khai sinh nền tư pháp của một nước Việt Nam mới. Đến năm 1995, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 715/TTg quy định ngày 28-8 hằng năm là Ngày truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam.

Lãnh đạo Sở Tư pháp trao Giấy chứng nhận và giải thưởng cho các cá nhân đạt giải Cuộc thi trực tuyến “Tìm hiểu Luật Đất đai năm 2024” trên địa bàn tỉnh tại Lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2024.

Khắc ghi lời Bác dạy, bền bỉ xây dựng nền tư pháp vì dân

Ngày 30/11/1945, Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành Nghị định số 37 - Nghị định đầu tiên về tổ chức Bộ Tư pháp với những chức năng, nhiệm vụ cơ bản đặt nền móng cho cơ quan Tư pháp Trung ương hoạt động.

Ngày 9/11/1946, tại Kỳ họp thứ hai Quốc hội khóa I đã thông qua Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam, trong đó có nhiều điều liên quan trực tiếp đến công việc tư pháp. Từ năm 2012, ngày 9-11 hằng năm là Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật.

Trong bối cảnh Toàn quốc kháng chiến, Bộ Tư pháp tổ chức hoạt động trong tình thế đặc biệt tại An toàn Khu Việt Bắc. Trong thư gửi cho Hội nghị Tư pháp toàn quốc lần thứ IV, tháng 2-1948, Bác viết: “...Các bạn là những người phụ trách thi hành pháp luật. Lẽ tất nhiên các bạn cần phải nêu cái gương “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” cho nhân dân noi theo”.

Tháng 5-1950, khi đến thăm và nói chuyện với Hội nghị học tập tư pháp Trung ương tại xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, Bác nói: “Nghĩ cho cùng, vấn đề tư pháp, cũng như mọi vấn đề khác, trong lúc này, là vấn đề ở đời và làm người”.

Ngày 14/7/1960, tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa II đã thông qua Luật Tổ chức Hội đồng Chính phủ và trong Hội đồng Chính phủ không có Bộ Tư pháp. Tuy ở hoàn cảnh nào, cán bộ ngành Tư pháp cũng luôn mang trong tâm lời căn dặn của Bác, bền bỉ đi qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ.

Tháng 11-1981, trên cơ sở nghị quyết của Bộ Chính trị, Bộ Tư pháp được tái thành lập theo Nghị định số 143-HĐBT ngày 22/11/1981 của Hội đồng Bộ trưởng. Hệ thống tư pháp trong cả nước được thống nhất từ Trung ương tới cấp xã.

Xác định xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là cốt lõi của công cuộc đổi mới, năm 2005, Bộ Chính trị ban hành 2 nghị quyết quan trọng: Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.

Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh (Sở Tư pháp) phối hợp tổ chức cấp phát tờ rơi, tờ gấp pháp luật cho người dân tại các buổi truyền thông về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật tại cơ sở.

Tiếp đó, ngày 9/11/2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về “tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”, đề cập một cách toàn diện, đầy đủ mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đang và sẽ tiếp tục xây dựng, hoàn thiện; tạo cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng cho công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật của ngành Tư pháp.

Ngày 30/4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Có thể nói, đây là thời điểm công tác thể chế được tập trung tổng lực một cách sâu sắc, toàn diện, trọng tâm trên các phương diện lãnh đạo, chỉ đạo. Nghị quyết số 66-NQ/TW được khẳng định là một trong bốn nghị quyết làm nên "bộ tứ chiến lược" để đưa đất nước vươn mình, cất cánh trong kỷ nguyên mới.

Hành trình khẳng định vai trò và trách nhiệm

Triển khai Nghị định số 143/HĐBT, ngày 09/4/1982, UBND tỉnh Bắc Thái (nay là tỉnh Thái Nguyên) đã ban hành Quyết định số 87-QĐ/UB thành lập Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên, là cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh. Đến năm 1997, khi thực hiện chủ trương tách tỉnh, Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên tiếp tục tổ chức và hoạt động trên cơ sở Quyết định số 87-QĐ/UB; Sở Tư pháp tỉnh Bắc Kạn được thành lập và hoạt động trên cơ sở Quyết định số 12/QĐ-UBND ngày 09/01/1997 của UBND tỉnh Bắc Kạn.

Cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước, Sở Tư pháp hai tỉnh đã nỗ lực thực hiện nhiệm vụ để từng bước khẳng định vai trò, vị thế của ngành, nhiều lần được tặng Cờ thi đua của ngành Tư pháp và UBND tỉnh, Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Chủ tịch UBND tỉnh. Năm 2004 Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; được Chủ tịch nước 3 lần tặng Huân chương Lao động vào các năm 2005 (hạng Ba), 2012 (hạng Nhì), 2022 (hạng Nhất).

Đó là kết quả của những năm tháng miệt mài phấn đấu bằng sự tự hào về những mốc son lịch sử và cả những bài học kinh nghiệm sâu sắc để xây dựng ngành lớn mạnh, làm nên bề dày lịch sử của cơ quan Tư pháp địa phương hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn.

Tập thể cán bộ Sở Tư pháp chụp ảnh lưu niệm tại Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đỉnh đèo De, xã Phú Đình.

Năm 2025, cùng chung quyết tâm trong cuộc kiến thiết thể chế quản trị hành chính đất nước, ngành Tư pháp một lần nữa khẳng định vai trò với những thách thức mới, nhiệm vụ mới. Mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động đòi hỏi rất nhiều nguồn lực để vận hành, nhưng trên tất cả cần có bệ đỡ và cánh tay nối dài của thể chế. Nghị quyết số 66-NQ/TW là dấu mốc rất quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của ngành Tư pháp.

Những yêu cầu và nhiệm vụ mà Nghị quyết số 66-NQ/TW đặt ra vừa cho thấy vai trò, đồng thời là trách nhiệm trong việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật, tháo gỡ những "điểm nghẽn của điểm nghẽn" để đất nước phát triển bứt phá, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển hùng cường. Triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW, toàn ngành đồng lòng quyết tâm để khẳng định chủ trương “đầu tư cho thể chế là đầu tư cho phát triển” không phải là khẩu hiệu, mà đó là cam kết cần được hiện thực hóa.

Dấu mốc 80 năm xây dựng và trưởng thành của ngành Tư pháp gắn với nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Trong không khí tự hào hướng tới kỷ niệm 80 năm ngày thành lập nước Việt Nam; chào mừng đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Tư pháp Thái Nguyên giai đoạn mới sau sáp nhập luôn sẵn sàng để đón nhận mọi nhiệm vụ được giao với tâm thế và trách nhiệm cao nhất, tích cực thực hiện các mục tiêu chính trị của tỉnh.

Nhiệm vụ nặng nề, trách nhiệm lớn lao càng cần hơn nữa sự quyết tâm, đoàn kết, chủ động, sáng tạo; góp phần xây dựng một Thái Nguyên tăng trưởng, phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/thoi-su-thai-nguyen/202508/nganh-tu-phap-no-luc-tren-chang-duongmoi-72c0dcd/