Dù nền kinh tế Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào tín dụng, song theo các chuyên gia, việc tỷ lệ đòn bẩy cao không phải là vấn đề đáng lo nếu dòng vốn được phân bổ đúng mục tiêu và sử dụng hiệu quả.
Tín dụng tăng nhanh nhưng chưa tạo áp lực nóng
Tính đến cuối tháng 6/2025, tín dụng toàn hệ thống đã tăng gần 10%, cao gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm trước theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Trong bối cảnh Chính phủ điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% lên 8,3-8,5%, yêu cầu đặt ra là tín dụng phải tăng tương ứng ở mức 18-20% để bảo đảm đủ lực đẩy cho nền kinh tế.
Cuối năm 2024, tỷ lệ dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đã lên tới khoảng 134%. Nếu tốc độ mở rộng tín dụng tiếp tục được duy trì trong năm nay, tỷ lệ đòn bẩy tài chính sẽ tiếp tục tăng. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhiều lần lên tiếng cảnh báo Việt Nam đang phụ thuộc quá mức vào tín dụng ngân hàng và khuyến nghị cần giảm dần sự lệ thuộc này.
Tuy nhiên, ông Phạm Xuân Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cho rằng tín dụng tăng nhanh chưa hẳn là rủi ro, nếu dòng vốn được phân bổ đúng hướng.
“Tín dụng tăng 10% trong nửa đầu năm, dự kiến cả năm có thể tăng tới 20% để phục vụ mục tiêu tăng trưởng GDP 8,5%. Với mức đòn bẩy tín dụng gấp đôi GDP hiện nay, xét trong bối cảnh đặc thù của kinh tế Việt Nam, đặc biệt là hệ số ICOR còn cao, thì đây chưa phải là dấu hiệu của tăng trưởng nóng,” ông Hòe nhận định.
Giai đoạn 2008–2021, tín dụng từng tăng trưởng nóng khi tỷ lệ tăng cao gấp 4 lần tốc độ tăng trưởng GDP. So với thời điểm đó, mức tăng gấp đôi hiện nay được đánh giá là phù hợp với quy mô và đặc điểm phát triển của nền kinh tế.
Năm 2025, NHNN định hướng mức tăng trưởng tín dụng là 16%. Tuy nhiên, cơ quan điều hành cũng để ngỏ khả năng nới room lên 18% nếu lạm phát được kiểm soát tốt tương đương với việc bơm thêm hơn 3 triệu tỷ đồng vào nền kinh tế.
Theo các chuyên gia, nếu dòng vốn này được hướng vào các lĩnh vực ưu tiên như sản xuất, công nghiệp chế biến chế tạo, hạ tầng, năng lượng sạch…, thì sẽ không tạo ra bong bóng tài sản hay đẩy lãi suất, lạm phát lên cao.
Ngược lại, nếu tín dụng tiếp tục chảy mạnh vào các lĩnh vực đầu cơ như bất động sản, chứng khoán, hoặc cho vay tiêu dùng rủi ro cao, nguy cơ bong bóng tài sản và nợ xấu sẽ hiện hữu, đe dọa sự ổn định kinh tế vĩ mô.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Trường Đại học Kinh tế TP.HCM) phân tích: “Nếu vốn tín dụng được điều tiết hợp lý, chỉ cần tăng khoảng 17-18% là đủ đáp ứng yêu cầu tăng trưởng GDP 8,3-8,5%. Nhưng nếu dòng vốn bị hút vào các hoạt động đầu cơ, phải tăng tín dụng vượt mốc 20% mới có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng, kèm theo đó là những hệ lụy lớn hơn về dài hạn.”
Các chuyên gia cho rằng, khuyến cáo của IMF về việc Việt Nam cần giảm đòn bẩy tín dụng là có cơ sở về lý thuyết. Tuy nhiên, trong điều kiện thực tế, nền kinh tế Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào tín dụng ngân hàng do hai kênh dẫn vốn còn lại – thị trường trái phiếu và cổ phiếu vẫn đang phát triển yếu và chưa đủ sức chia sẻ gánh nặng. Việc siết chặt tín dụng trong bối cảnh này có thể gây “nghẽn mạch” dòng vốn và làm chậm lại đà phục hồi kinh tế.
Chưa kể, trong những năm gần đây, bình quân mỗi năm hệ thống ngân hàng bơm thêm khoảng 2 triệu tỷ đồng vào nền kinh tế. Tuy nhiên, nếu loại trừ các khoản vay đảo nợ chủ yếu trong lĩnh vực bất động sản thì phần tín dụng thực sự phục vụ sản xuất, đầu tư và tiêu dùng hiệu quả không tăng mạnh như con số thống kê bề nổi.
Bộ đệm vốn ngân hàng còn yếu, tiềm ẩn nhiều rủi ro
Theo ông Nguyễn Quang Ngọc, Phó Trưởng ban Chính sách tín dụng Agribank, trong hoạt động cấp tín dụng, các ngân hàng luôn chủ động xây dựng nhiều kịch bản điều hành, bảo đảm vừa đáp ứng đủ vốn cho nền kinh tế, vừa kiểm soát chặt chẽ rủi ro.
“Chúng tôi không thể để bị cuốn theo những cơn sóng tăng trưởng tín dụng một cách tùy tiện. Ngân hàng luôn tuân thủ nghiêm ngặt các tỷ lệ an toàn vốn và định hướng dòng tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên”, ông Ngọc khẳng định.
Thực tế, sau nhiều năm tái cơ cấu, sức khỏe tài chính của hệ thống ngân hàng đã có những chuyển biến tích cực. Bộ đệm vốn được củng cố, nhiều ngân hàng yếu kém đã được chuyển giao bắt buộc, khả năng chống chịu với rủi ro hệ thống cũng được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ nợ xấu giảm mạnh.
Tăng trưởng tín dụng trong nửa đầu năm 2025 diễn ra khá nhanh, nhưng thanh khoản thị trường vẫn dồi dào, mặt bằng lãi suất duy trì ở mức thấp. Theo đánh giá, NHNN hoàn toàn có đủ dư địa để điều hành tăng trưởng tín dụng thêm khoảng 10% trong nửa cuối năm mà không tạo áp lực mất cân đối hệ thống.
Bên cạnh đó, NHNN hiện cũng sở hữu nhiều công cụ kỹ thuật để kiểm soát rủi ro tín dụng. Ví dụ, với lĩnh vực bất động sản vốn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu dòng vốn chảy ồ ạt, NHNN có thể điều chỉnh hệ số rủi ro lên tới 300%. Điều này buộc các ngân hàng phải tăng mạnh vốn tự có mới đủ điều kiện mở rộng cho vay, qua đó gián tiếp siết lại tín dụng bất động sản.
Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng cao không đồng nghĩa với việc không còn đáng lo. Vấn đề cốt lõi hiện nay, theo các chuyên gia, là bộ đệm vốn của hệ thống ngân hàng vẫn còn quá mỏng một điểm yếu dễ tổn thương nếu xảy ra cú sốc kinh tế, tài chính. Hiện tại, hệ số an toàn vốn (CAR) trung bình của các ngân hàng Việt Nam chỉ vào khoảng 12%, thấp hơn đáng kể so với chuẩn mực của nhiều nước trong khu vực.
Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup cảnh báo, rủi ro lớn nhất của ngành ngân hàng hiện nay chính là tốc độ tăng trưởng tín dụng quá nhanh trong khi nền tảng vốn chưa được củng cố tương xứng. Theo ông, các ngân hàng thương mại, đặc biệt là nhóm Big 4, cần chủ động nâng cao năng lực tài chính, tăng cường bộ đệm vốn để bảo vệ hệ thống trước những biến động bất ngờ.
Mới đây, NHNN đã ban hành Thông tư 14/2025/TT-NHNN, quy định rõ về các yêu cầu bộ đệm vốn mới, yêu cầu các ngân hàng phải tăng vốn tự có, hạn chế cho vay lĩnh vực rủi ro cao và nâng cao hiệu quả kiểm soát nội bộ.
Thông tư này được xem là bước đi quan trọng nhằm hướng tới việc gỡ bỏ cơ chế “room” tín dụng. Theo đó, các ngân hàng thương mại đáp ứng được tiêu chuẩn an toàn vốn theo Basel III có thể được dỡ bỏ hoàn toàn trần tăng trưởng tín dụng. Ngược lại, những ngân hàng có năng lực tài chính yếu, bộ đệm vốn chưa đủ mạnh, vẫn sẽ tiếp tục bị kiểm soát chặt chẽ bởi NHNN.
Nguồn: https://baolamdong.vn/neu-dong-tin-dung-duoc-phan-bo-dung-muc-tieu-rui-ro-se-duoc-kiem-soat-384200.html
Bình luận (0)