Kể từ khi ChatGPT nở rộ tại VN vào đầu năm 2023 và theo sau là nhiều công cụ AI tạo sinh khác đến từ Mỹ (Gemini) hay Trung Quốc (DeepSeek), ngành giáo dục trong nước trải qua nhiều thay đổi đáng chú ý trong cách dạy và cách học. Đặc biệt, trong mùa hè năm nay, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT tổ chức chương trình tập huấn về AI cho giáo viên (GV) và cán bộ quản lý giáo dục trên cả nước, thu hút hơn 250.000 người đăng ký tham gia.
NHIỀU HOẠT ĐỘNG TẬP HUẤN AI
Được biết, chương trình tập huấn gồm 5 chủ đề chuyên sâu, từ kiến thức nền tảng về AI và khung năng lực AI của UNESCO tới những ứng dụng thực tiễn như tích hợp AI trong giảng dạy, thiết kế bài kiểm tra, tạo sản phẩm học tập và xây dựng chatbot giáo dục. Những nội dung này do tiến sĩ Trần Đức Linh và tiến sĩ Phạm Chí Thanh, công tác ở Trường ĐH RMIT VN, thực hiện. Hoạt động này hoàn toàn miễn phí và kéo dài đến hết ngày 2.8.
Học sinh thuyết trình sử dụng công cụ AI Canva. Việc sử dụng AI trong giảng dạy, học tập ngày càng trở nên phổ biến
ẢNH: NVCC
Trong số những người tham gia có thạc sĩ Phạm Quỳnh Mai, GV tại Trường tiểu học Đồng Thành (Nghệ An). Không chỉ chịu khó lắng nghe bài giảng, cô Mai còn nắn nót ghi chú lại từng dòng chia sẻ của giảng viên trong vở và thể hiện qua sơ đồ tư duy để tăng khả năng ghi nhớ. Những trang vở này sau đó được cô đăng tải trên nhóm hỗ trợ GV dùng AI để chia sẻ tri thức, thu hút hàng nghìn lượt tương tác.
"Ngoài chương trình tập huấn nêu trên, năm học vừa qua tôi còn tham dự chương trình tập huấn về ứng dụng AI do trường tổ chức, đồng thời tự học thêm qua internet. AI đang giúp chúng tôi đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao hiệu quả giáo dục. Đây chính là bước đi quan trọng để GV trở thành người dẫn dắt sáng tạo, hiệu quả trong môi trường giáo dục mới", thạc sĩ Mai nhận định.
Hiện cô Mai dùng rất nhiều công cụ AI khác nhau, có thể kể đến như ChatGPT, Canva, Google Gemini, Google AI Studio, Microsoft CoPilot, Suno AI, PixVerse AI. Theo cô, việc ứng dụng AI trong giáo dục tạo hứng thú để học sinh (HS) tiểu học tích cực chủ động khám phá bài học, đồng thời giúp các em luyện đọc, viết, giải toán mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào GV.
Không chỉ dừng ở cấp quản lý, nhiều hoạt động tập huấn, hướng dẫn sử dụng AI trong giáo dục cũng được các cá nhân và đơn vị tổ chức, trong đó có Mạng lưới hợp tác nghiên cứu giảng dạy tiếng Anh (TERECONET). Cụ thể, trong sự kiện Trường hè nghiên cứu khoa học giảng dạy tiếng Anh (TESS) mới đây, ngoài tập huấn chuyên môn, đơn vị cũng lần đầu tổ chức đối thoại liên ngành giữa giáo dục và AI cho 130 học viên tham dự.
Thạc sĩ Trần Thanh Vũ, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại ĐH Durham (Anh) kiêm Trưởng ban tổ chức TESS, cho biết việc thêm mới hoạt động này xuất phát từ nhu cầu thực tế của GV. Vì trong bối cảnh AI phát triển mạnh mẽ, việc trao đổi, học hỏi trong phạm vi ngành giáo dục là chưa đủ.
"Khi các ngành học hỏi lẫn nhau - như GV ngoại ngữ tiếp cận tư duy công nghệ, trong khi chuyên gia AI lắng nghe thực tế lớp học - sẽ tạo ra sự cộng hưởng và mở ra nhiều giải pháp sáng tạo cho việc dạy và học", thạc sĩ Trần Thanh Vũ cho hay và nói thêm: "Khi rời khỏi "vùng an toàn" để lắng nghe, tương tác và học hỏi từ chuyên gia AI, người làm giáo dục cũng sẽ có thêm những góc nhìn mới mẻ, cập nhật hơn về công nghệ cũng như các mô hình ứng dụng thực tiễn".
Thầy Vũ chia sẻ thêm, điều quan trọng nhất mà các diễn giả trong cuộc đối thoại liên ngành cùng khẳng định là AI hiện tại chưa thể thay thế được vai trò của người thầy. Nhưng vì thế, GV càng cần phải hiểu sâu hơn, không chỉ về AI mà còn về HS và về chính bản thân mình trong quá trình dạy học.
"Hiện nay, nhu cầu lớn nhất của GV không chỉ là biết cách tạo prompt (câu lệnh để sử dụng AI - PV) hay dùng công cụ AI nào, mà là hiểu khi nào nên dùng AI, dùng cho mục đích sư phạm nào, dùng như thế nào để thực sự hiệu quả, nhân văn trong lớp học", thạc sĩ Vũ nhận định và cho biết thêm: "Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tổ chức hoạt động đối thoại liên ngành, tạo không gian để GV và chuyên gia AI cùng học hỏi lẫn nhau".
MỐI LO KHI DÙNG AI HỖ TRỢ GIẢNG DẠY
Thầy Đỗ Hoài Nam, giảng viên ngành marketing, hiện đứng lớp dạy HS chương trình 9+ và sinh viên ở Trường CĐ Quốc tế VABIS-Xanh Tuệ Đức (TP.HCM). Thầy giáo 25 tuổi chia sẻ trong kỳ nghỉ hè này, thầy tự học cách sử dụng nhiều công cụ AI cho việc thiết kế hình ảnh, kịch bản, khung chương trình, đồng thời cũng để hỗ trợ công tác học vụ, giấy tờ và lập kế hoạch những việc cần thực hiện.
Buổi trao đổi trực tuyến trong chương trình tập huấn về AI cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục trên cả nước do Bộ GD-ĐT và Trường ĐH RMIT VN phối hợp tổ chức
ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH
Có nhiều nguyên do thúc đẩy nam GV "làm chủ" AI. Thứ nhất là do yêu cầu của công việc. Thứ hai là do phần lớn HS trong lớp cũng đang sử dụng AI cho việc học, và với vai trò GV, thầy cũng phải học hỏi và tìm hiểu xem có cách nào để AI hỗ trợ các bạn tốt hơn. Tuy nhiên thầy Nam cũng nhiều lúc lo lắng, bởi song song với ưu điểm là giúp rút ngắn thời gian tổng hợp thông tin, AI cũng có nhược điểm lớn là hạn chế khả năng tư duy của HS.
"Hiện nay khi gặp vấn đề khó, thay vì suy nghĩ để tìm cách giải quyết thì việc đầu tiên các bạn làm lại là mở AI nhờ giải hộ. Thực tế trên khiến HS mất đi khả năng kết nối dữ liệu và giải quyết vấn đề. Vì thế, chúng tôi luôn nhấn mạnh HS chỉ nên dùng AI trong học tập như một công cụ, đừng xem nó là "kim chỉ nam" có thể xử lý mọi vấn đề", thầy Nam bộc bạch.
"Không thể phủ nhận AI rất hữu ích với các ngành như marketing và kinh tế, song các bạn cần thường thức đủ nhiều mới có thể sử dụng nó một cách tối ưu", thầy Nam nói thêm.
AI TRUYỀN ĐẠT KIẾN THỨC, NHƯNG GV LÀ NGƯỜI TRUYỀN CẢM HỨNG
Trao đổi với PV Thanh Niên ở hội thảo quốc tế về giảng dạy ngôn ngữ tổ chức bởi Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) gần đây, PGS-TS ngôn ngữ học ứng dụng Lê Văn Canh, nguyên giảng viên Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐH Quốc gia Hà Nội), nhận định AI "giờ đã là một phần trong cuộc sống". Nhưng thầy Canh cho rằng AI không giúp việc dạy học của GV trở nên dễ dàng hơn mà ngược lại, vì thầy cô nay phải học thêm nhiều kỹ năng mới với sự kết hợp của AI.
"AI hiện đã làm tốt hơn GV trong khía cạnh truyền đạt kiến thức cho HS. Do đó câu chuyện hiện nay là thầy cô giúp HS sử dụng kiến thức cung cấp bởi AI như thế nào. Ngoài ra, thầy cô cũng cần có phương pháp sư phạm phù hợp với AI, tránh dẫn đến việc nó phản tác dụng như khiến học trò lười học, lười suy nghĩ hơn. Ví dụ từ dữ liệu, thông tin AI cung cấp, GV sẽ đặt ra câu hỏi gì để các em phát triển sự sáng tạo, khả năng tư duy. Đó là một câu chuyện khó", thầy Canh nhận định.
PGS-TS Lê Văn Canh cũng nhấn mạnh, thầy cô tuy có thể không biết nhiều bằng AI, nhưng giữ vai trò vô cùng quan trọng là truyền cảm hứng cho người học. Đây cũng là điều mà AI chưa thể làm được.
Thầy cô tuy có thể không biết nhiều bằng AI, nhưng giữ vai trò vô cùng quan trọng là truyền cảm hứng cho người học
ẢNH: CHATGPT
Trong khi đó, tiến sĩ Willy A. Renandya, giảng viên cao cấp công tác ở Viện Giáo dục quốc gia thuộc ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore), thông tin trong bối cảnh hầu như ngày nào cũng xuất hiện công cụ AI mới, thầy cô chỉ cần sử dụng khoảng 5 công cụ chính chứ không cần biết cách dùng tất cả. "Đừng cảm thấy quá tải mà hãy chọn các công cụ thật sự hữu ích với mình và học trò", tiến sĩ Renandya nói với Thanh Niên.
Tiến sĩ Renandya cũng khuyên GV tập trung cải thiện phương pháp sư phạm trước rồi mới nhờ đến sự giúp đỡ của công nghệ, và khuyến nghị thầy cô vận dụng 5 nguyên tắc giáo dục cốt lõi. Đó là cá nhân hóa học tập; học tập gắn kết (gắn kết 90% HS trong 90% thời lượng tiết học); học tập đích thực (qua những hoạt động thực tế chứ không chỉ dạy lý thuyết trong sách vở); trao đổi và góp ý (feedback); học tập hợp tác (collaborative learning).
"Công nghệ sẽ không tạo ra sự thay đổi nào nếu chúng ta không sử dụng nó dựa trên những nguyên tắc giáo dục cốt lõi", tiến sĩ Renandya nhấn mạnh.
Nguồn: https://thanhnien.vn/giao-vien-chu-dong-hoc-cach-dung-ai-185250731201211105.htm
Bình luận (0)