Đừng lãng quên bệnh dễ mắc quanh ta

Nhiễm giun sán là một trong những bệnh nhiễm ký sinh trùng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua vì bệnh diễn tiến âm thầm trong thời gian dài, đến khi xuất hiện triệu chứng thì đã ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Điều trị nhiễm giun sán không quá phức tạp song việc tuân thủ là rất quan trọng, quyết định đến kết quả điều trị.

Sơ đồ đường lây truyền bệnh giun sán. Nguồn:vinmec

Báo Phú Yên phỏng vấn BSCKII Nguyễn Thành Lãm, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên, về cách nhận biết, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa nhiễm giun sán.

* Thưa bác sĩ, nhiễm giun sán ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người? Bệnh này đã được quan tâm đúng mức hay chưa?

- Nhiễm ký sinh trùng, trong đó có giun sán, nằm trong số bệnh nhiệt đới bị lãng quên. Vì sao lại nói là các bệnh nhiệt đới bị lãng quên? Vì bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, thậm chí kể cả nhân viên y tế cũng quên, không để ý tới.

Trên thực tế, ai cũng có thể nhiễm giun sán, tuy nhiên bệnh này thường gặp ở những người nghèo, ít tiếp cận với các thông tin về chăm sóc sức khỏe, dự phòng bệnh và không có điều kiện tiếp cận với các phương tiện chẩn đoán, điều trị. Nhiều người không có thói quen xổ giun định kỳ. Khi đã nhiễm giun sán, bệnh diễn tiến âm thầm trong một thời gian dài, đến lúc xuất hiện các triệu chứng thì bệnh đã nghiêm trọng, ví dụ như giun sán đã lên não, gây co giật; nhiễm sán lá gan dẫn đến áp xe gan, nhiễm trùng... 

Bệnh do nhiễm giun sán tàn phá sức khỏe, ảnh hưởng đến khả năng lao động của người bệnh, ảnh hưởng đến kinh tế gia đình họ và ảnh hưởng đến KT-XH nhưng ít người để ý. Nhiều trường hợp nhiễm giun sán có biến chứng, chi phí điều trị không hề nhỏ! Và nếu bệnh đã đến giai đoạn nặng, ví dụ như giun sán lạc chỗ làm tổ trong não thì sau khi điều trị, tiêu diệt được giun sán rồi nhưng di chứng vẫn còn, tức là những tổn thương trong não do giun sán gây ra thì vẫn còn.

BSCKII Nguyễn Thành Lãm

* Việc chẩn đoán và điều trị nhiễm giun sán có phức tạp không, thưa bác sĩ?

- Điều trị nhiễm giun sán ở đường ruột ít phức tạp hơn điều trị nhiễm giun sán lạc chỗ. Bệnh viện Đa khoa Phú Yên đã thực hiện thường quy các xét nghiệm soi phân để phát hiện giun sán trong đường ruột và xét nghiệm ELISA giúp phát hiện giun sán lạc chỗ như nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, nhiễm giun lươn, nhiễm sán lá gan, nhiễm giun đầu gai, nhiễm sán máng và các loại giun sán khác.

Từ hơn 10 năm trước, Khoa Bệnh nhiệt đới - khi đó là Khoa Truyền nhiễm - Bệnh viện Đa khoa Phú Yên đã triển khai Đơn vị điều trị nhiễm giun sán và Đơn vị điều trị viêm gan virus. Sau đó, có một quãng thời gian, do đại dịch COVID-19 và do vướng mắc trong đấu thầu, thiếu hóa chất nên hoạt động này bị gián đoạn. Từ năm 2024, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên tái triển khai điều trị ký sinh trùng nói chung, giun sán nói riêng.

Các xét nghiệm đều được thực hiện chuẩn xác tại Khoa Hóa sinh - Vi sinh, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên; thuốc thì được BHYT thanh toán. Như vậy, người bệnh không phải đi xa để điều trị nhiễm giun sán, tiết kiệm được thời gian và chi phí đi lại. 

Nếu có những dấu hiệu nghi ngờ nhiễm giun sán, người dân hãy đến Bệnh viện Đa khoa Phú Yên để được chẩn đoán và điều trị. 

* Để việc điều trị nhiễm giun sán mang lại hiệu quả, vấn đề tiên quyết là gì?

- Thứ nhất, chúng ta phải tăng cường công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe nhằm giúp người dân biết được tác hại của nhiễm giun sán, các biểu hiện do nhiễm giun sán... để họ đi khám, phát hiện bệnh và phối hợp với bác sĩ trong quá trình điều trị. Những trường hợp đau đầu kéo dài, đau bụng kéo dài, ngứa vô căn, thiếu máu kéo dài... thì phải đến bệnh viện để được khám và xét nghiệm. 

Điều trị nhiễm giun sán ở đường ruột ít phức tạp hơn điều trị nhiễm giun sán lạc chỗ. Bệnh viện Đa khoa Phú Yên đã thực hiện thường quy các xét nghiệm soi phân để phát hiện giun sán trong đường ruột và xét nghiệm ELISA giúp phát hiện giun sán lạc chỗ như nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, nhiễm giun lươn, nhiễm sán lá gan, nhiễm giun đầu gai, nhiễm sán máng và các loại giun sán khác.

BSCKII Nguyễn Thành Lãm, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa Phú Yên

Thứ hai là bác sĩ phải tư vấn kỹ cho bệnh nhân tuân thủ điều trị, ví dụ như nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, có thể cần đến 3 đợt điều trị, cũng như các tác dụng phụ - hiếm gặp - khi điều trị và các phác đồ thuốc dự phòng tác dụng phụ, điều trị khi có tác dụng phụ... để bệnh nhân yên tâm điều trị.

Người bệnh không được tự điều trị và phải tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Điều trị giữa chừng mà bỏ thuốc thì sẽ không có kết quả.  

* Phòng ngừa nhiễm giun sán bằng cách nào, thưa bác sĩ?

- Phòng ngừa nhiễm giun sán thì phải truyền thông để người dân biết được đường lây truyền giun sán, các nguy cơ nhiễm giun sán, tác hại của bệnh… Phải thực hiện ăn chín, uống chín; tránh những món ăn sống có nguy cơ nhiễm giun sán như tiết canh, các loại rau sinh trưởng dưới nước... Phải rửa tay thường xuyên, đúng cách, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Đặc biệt, sau khi tiếp xúc với thú cưng thì phải rửa tay để tránh nguy cơ nhiễm giun đũa chó mèo; đồng thời phải truyền thông để người dân giữ gìn vệ sinh môi trường, không thả rông gia súc, chó mèo; không để chó, mèo phóng uế bừa bãi; trứng giun sán trong phân chó, mèo ra ngoài môi trường sẽ có nguy cơ đi vào thực phẩm của con người. 

Người dân lưu ý tẩy giun định kỳ cho người và thú cưng, gia súc. Khi có những dấu hiệu nghi ngờ thì hãy đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán, điều trị.  

* Xin cảm ơn bác sĩ!

Nguồn: https://baophuyen.vn/suc-khoe/202506/dung-lang-quen-benh-de-mac-quanh-ta-446146c/