Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm phát biểu tại toạ đàm “Báo chí Huế đồng hành cùng sự phát triển của quê hương, đất nước”

Báo chí Việt Nam vốn ra đời trong lòng xã hội thuộc địa phong kiến, chịu sự áp chế của chủ nghĩa thực dân, nhưng từ năm 1925, với sự có mặt của Báo Thanh Niên do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, nền báo chí nước nhà đã có bước chuyển mình quan trọng, báo chí gắn mình với sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, góp phần hội tụ và ổn định chính trị quốc gia, làm giàu trí tuệ, văn hóa, ngôn ngữ dân tộc.

Sự phát triển của báo chí cách mạng ở Việt Nam trong 100 năm qua là dòng chảy trí tuệ và văn hóa có một không hai trong tiến trình lịch sử dân tộc.

Những người Việt Nam từng lớn lên trong quá trình tiếp xúc với những trang tin, bài viết của báo chí sẽ tự hào với báo chí đất nước mình. Chúng ta mãi mãi không quên những cống hiến xứng đáng của các nhà báo nhiều năm chiến đấu trong bom đạn, ngục tù, trong chiến khu và giữa lòng đô thị, thường xuyên chịu đựng lao lực và áp lực nghề nghiệp.

Chúng ta biết ơn sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các cơ quan của Đảng, Nhà nước đã hết lòng chỉ đạo, giúp đỡ báo chí không ngừng lớn mạnh.

Báo Thừa Thiên Huế- tiền thân của Báo Huế ngày nay góp mặt vào dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam. Ảnh: Q.Phong     

Trong niềm tự hào chung, chúng ta có riêng niềm tự hào của một thành phố từng là một trong những trung tâm báo chí cả nước. Trong 100 năm đó, báo chí Huế đã gắn làm một với các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa không chỉ của địa phương, mà còn mang tầm quốc gia. Nhiều nhà báo trở thành tên tuổi của cả nước. Nhiều tờ báo tại Huế thu hút sự cộng tác và tranh luận của miền Trung và cả hai đầu đất nước.

Qua báo chí, Nhân dân ta thấy rõ Huế đang cùng cả nước, với cả nước trong một sự nghiệp chung. Sự kiện Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương đánh dấu nỗ lực chung của Đảng bộ và Nhân dân, trong đó có nỗ lực của báo chí.

Trước mắt, những người hoạt động trên lĩnh vực báo chí đang đứng trước thời cơ và thách thức mới, thậm chí những áp lực mới. Khi thông tin và khai thác thông tin trở thành hiện tượng toàn cầu thông qua các thiết bị điện tử thì nghề báo dễ trở thành một nghề "thợ đụng" dễ dãi và nguy hiểm. Ai cũng có thể "làm báo" theo cách của mình. Trong khi đó công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) có thể vẽ lên những điều dối trá nhất. Cây bút và máy ảnh cũng có thể làm phương tiện trấn lột. Nhà báo chân chính có thể bị hạ nhục bởi kẻ có tiền và phương tiện.

Khó khăn như vậy nhưng phát triển báo chí luôn luôn là mệnh lệnh bắt buộc của cuộc sống bởi vì đất nước không thể lớn mạnh về mọi mặt nếu không có sự lớn mạnh của báo chí, con người sẽ không xây dựng được lòng tin nếu không có lòng tin trong ăn nói, ngôn luận. Phát triển đi đôi bảo vệ báo chí đang đặt ra nhiều đòi hỏi cấp thiết hiện nay. Nhân dân đang mong muốn chúng ta có một nền báo chí phong phú, lành mạnh, ngang tầm sự nghiệp to lớn của đất nước và góp phần xung kích trong sự nghiệp đó. Nền báo chí đó đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự giám sát của Nhân dân.

Một nền báo chí như vậy phải bắt đầu từ mỗi nhà báo.

Triển lãm hình ảnh, tư liệu về báo chí Huế trong dòng chảy 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025). Ảnh: Q.Phong 

Là người sống trong gia đình có truyền thống bốn đời làm báo, cảm nhận trực tiếp về hoạt động của người thân của mình, tôi cho rằng một nhà báo muốn giữ uy tín và đóng góp cho xã hội cần có những điều cơ bản sau đây:

-Một đầu óc duy lí mạnh mẽ. Một lòng hướng tới sự thật khách quan. Quyết tâm chiến đấu cho sự thật. Không lùi bước trước mọi áp lực. Vì sự thật, họ sẵn sàng làm chứng nhân ở nơi đầu sóng ngọn gió bằng bức ảnh, bài viết nóng bỏng của mình, đem lại niềm tin cho xã hội.

-Một khát vọng lí tưởng sâu sắc, hết lòng phụng sự cho dân tộc, cho Nhân dân, cho xã hội.

-Một tầm văn hóa ngang bằng sự phát triển dân tộc và thời đại.

-Thành thục trong sử dụng ngôn ngữ.

-Một nhân cách tử tế để xử lí các quan hệ phức tạp trong nghề báo.

Chung lại, tôi tin rằng đầu óc duy lí, khát vọng lí tưởng, tầm văn hóa, sự thành thục ngôn ngữ và nhân cách tử tế vẫn là những đòi hỏi cơ bản làm nên diện mạo người làm báo Việt Nam hiện đại, giúp họ đóng góp xứng đáng cho kỷ nguyên mới của sự phát triển đất nước.

Nguyễn Khoa Điềm

Nguồn: https://huengaynay.vn/chinh-tri-xa-hoi/dat-nuoc-khong-the-lon-manh-neu-khong-co-su-lon-manh-cua-bao-chi-154809.html