Bền bỉ giữ nghề gốm Dưỡng Động

Anh Vũ Văn Huy là nghệ nhân hiếm hoi còn gắn bó với nghề gốm Dưỡng Động

Giữ lửa nghề

“Ai về thăm xóm Lò Nồi/ Mà xem cái bát sáng ngời nước men”. Vừa thoăn thoắt chuốt chiếc đĩa gốm cho vào khuôn, anh Vũ Văn Huy, nghệ nhân hiếm hoi còn gắn bó với nghề gốm Dưỡng Động vừa ngâm nga câu ca xưa, vừa kể lại một thời hoàng kim của làng gốm ven bờ sông Giá.

Theo lời anh Huy, nghề gốm Dưỡng Động có lịch sử hàng trăm năm. Thời cực thịnh, cả làng có tới 12 xóm làm gốm, trong đó nổi bật là xóm Lò, còn gọi “xóm Lò Nồi”, chuyên sản xuất nồi đất. Người Dưỡng Động tự hào với bí quyết hòa quyện giữa đất và lửa để làm ra loại gốm da chu với sắc đỏ hồng tự nhiên như màu hoa đào chớm nở mùa xuân. Gốm được nung vừa lửa, vừa bảo đảm độ rắn chắc, vừa giữ được sắc nâu đỏ tươi giòn của thứ đất sét nặng giàu sắt, chỉ có ở vùng đất này mới tạo nên.

Trong ký ức của nhiều người dân, Dưỡng Động từng như một “công xưởng” sầm uất. Nhà nào cũng có lò gốm, khói lửa đỏ rực suốt ngày đêm. Có thời điểm, hơn 1.000 người dân tham gia sản xuất, tạo nên những dòng sản phẩm vừa phục vụ sinh hoạt, vừa mang giá trị tinh thần, cung cấp cho thị trường trong và ngoài thành phố. Thế nhưng, khi hàng công nghiệp phát triển, nghề gốm suy thoái nhanh chóng. Đến nay, chỉ còn lại một hộ duy nhất gia đình anh Vũ Văn Huy vẫn giữ lửa nghề.

Sinh ra trong gia đình có bốn đời gắn bó với gốm, từ nhỏ anh Huy đã mê mẩn những chiếc bát, chiếc bình đỏ au màu hoa đào. Lớn lên, anh càng đau đáu trước nguy cơ nghề cha ông thất truyền. Sau hơn 20 năm bôn ba mưu sinh nơi đất khách, anh quyết định trở về quê hương, khôi phục nghề cũ. “Không thể để nghề truyền thống mất đi. Bỏ nghề là có lỗi với ông cha và cả thế hệ sau”, anh chia sẻ.

Năm 2003, sau thời gian đi học hỏi ở các làng gốm khác như Bát Tràng, Phù Lãng, Chu Đậu…, anh Huy cùng một người bạn bắt tay dựng lại lò. Những ngày đầu vô cùng gian nan, vốn liếng hạn hẹp, thị trường tiêu thụ không có, nhiều sản phẩm phải bán nhờ dưới thương hiệu gốm lớn khác. Nhưng anh không nản, kiên trì “lấy ngắn nuôi dài”. Anh đổi mới mẫu mã, kết hợp yếu tố truyền thống với hiện đại, sản xuất thêm phù điêu, tượng gốm, tranh trang trí… Nhờ đó, sản phẩm Dưỡng Động dần có chỗ đứng mới.

Năm 2005, Hợp tác xã Gốm Dưỡng Động được thành lập, huy động bà con góp vốn mở rộng sản xuất. Với sự hỗ trợ của ngành chức năng, hợp tác xã đầu tư hệ thống lò nung tiết kiệm năng lượng, xây dựng khu trưng bày sản phẩm. Từ đây, gốm Dưỡng Động bắt đầu có hy vọng vươn ra thị trường. Hiện tại xưởng gốm của anh Huy tạo việc làm cho 4- 5 lao động, là những người yêu nghề gốm như anh. Doanh thu mỗi năm của xưởng đạt bình quân hơn hơn 300 triệu đồng/năm.

Ước vọng hồi sinh

Đến nay, dù chưa thể trở lại thời kỳ vàng son, nhưng những nỗ lực của anh Huy và người dân địa phương thắp lên niềm tin về sự hồi sinh của làng nghề. Những sản phẩm gốm da chu từ bình trà, lọ hoa đến phù điêu, tranh gốm với sắc nâu đỏ đặc trưng đã xuất hiện trong nhiều hội chợ, triển lãm, để lại dấu ấn riêng.

Với anh Huy, điều mong mỏi lớn nhất không chỉ là bán được nhiều hàng mà là khôi phục lại bản sắc nghề truyền thống. Anh kỳ vọng một ngày nào đó, Dưỡng Động sẽ trở thành điểm đến văn hóa, du lịch, nơi du khách vừa được xem quy trình làm gốm, vừa cảm nhận sự kiên trì, khéo léo của người thợ.

thi-truong(1).png — Sản phẩm gốm của Dưỡng Động dần được nhiều người biết đến (ảnh cơ sở cung cấp)

“Làm gốm không dễ. Đất, nước, lửa phải hài hòa, người thợ phải kiên nhẫn, tỉ mỉ. Nhưng chính sự gian khó ấy lại nuôi dưỡng tình yêu nghề. Chúng tôi tiếp tục nỗ lực giữ lửa nghề để gốm Dưỡng Động không chỉ là ký ức mà còn là niềm tự hào hôm nay”, họa sĩ Phạm Vượng - người đồng hành với anh Huy trong hành trình khôi phục nghề chia sẻ.

Anh Vũ Văn Huy được ví như người “nhóm lửa” cho làng gốm cổ ven sông Giá. Từ niềm đam mê cháy bỏng với nghề truyền thống và khát vọng khôi phục một nghề cổ truyền đang dần mai một, anh không ngừng kiên trì, bền bỉ gìn giữ nghề của cha ông và tin tưởng gốm Dưỡng Động sớm hồi sinh và làng nghề lại sầm uất như xưa./.

HẢI MINH

Nguồn: https://baohaiphong.vn/ben-bi-giu-nghe-gom-duong-dong-519133.html