Bảo tồn và phát triển nghề mây tre đan truyền thống

Sản phẩm mây tre đan được trưng bày tại Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Mường Sại nhiệm kỳ 2025-2030.

Các vật dụng ép khảu, mâm cơm, ghế, đó bắt cá, rổ, rá, sọt... được đồng bào dân tộc Thái tự đan lát từ cây mây, cây tre và trao truyền qua nhiều thế hệ. Ông Quàng Văn Ứt, bản Búa Bon, xã Mường Sại, người gắn bó nhiều năm với nghề đan lát, chia sẻ: Nghề này đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo trong từng công đoạn, với các kỹ thuật như đan lóng một, lóng đôi, ô vuông, lồng ngang dọc, đan bắt chéo. Sản phẩm hoàn thiện được hong khói trên gác bếp để chống mối mọt, dùng bền lâu.

Tháng 4/2022, Tổ hợp tác đan lát mây tre lá xã Mường É được thành lập, với 15 thành viên. Với sự hỗ trợ của Ban Quản lý dự án Quản lý rừng bền vững và bảo tồn sinh học tỉnh Sơn La, các thành viên đã được tham quan, tập huấn kỹ thuật đan lát, nâng cao tay nghề và tìm đầu ra cho sản phẩm. Anh Lò Văn Hoan, Tổ trưởng Tổ hợp tác, cho biết: Mỗi tháng, tổ sản xuất khoảng 750 chiếc, giá bán từ 20.000 - 50.000 đồng/chiếc tùy loại. Ngoài ra, tổ còn đan sọt, bung, cót... với giá từ 100.000 đồng đến 1 triệu đồng/sản phẩm. Các sản phẩm chủ yếu bán cho thương lái trong tỉnh và một số thương lái khu vực Hà Nội. Nghề đan lát không chỉ giữ gìn nét văn hóa truyền thống mà còn giúp các thành viên có thêm thu nhập lúc nông nhàn, tận dụng hiệu quả lao động tại chỗ.

Hiện nay, đồng bào các dân tộc Thái, Dao, La Ha, Kháng, Mông... vẫn gìn giữ và phát triển nghề đan lát truyền thống. Toàn tỉnh có 8 tổ, HTX chuyên sản xuất đồ thủ công truyền thống, trong đó có nghề mây tre đan, điển hình như Chi hội mây tre đan tiểu khu 19 (xã Mai Sơn), bản Nà Tâu (xã Ngọc Chiến), bản Bon (xã Mường Chiên)... đan lát các sản phẩm rổ, rá, đũa, nong, nia, giỏ, ép khẩu, mâm mây, ghế mây... đa dạng về mẫu mã, màu sắc, chất lượng và có tính ứng dụng cao.

Thời gian qua, tỉnh đã triển khai đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn, trong đó có nghề thủ công truyền thống. Các sản phẩm đan lát thường xuyên được trưng bày tại ngày hội văn hóa - thể thao ở cơ sở, đồng thời được các HTX du lịch đặt hàng phục vụ trang trí nội thất, như nón, chiếu, lồng đèn… Một số địa phương còn giới thiệu sản phẩm thủ công tới du khách, kết hợp du lịch trải nghiệm và làm quà tặng.

Chị Lưu Thị Thu Hiền, Phó Trưởng phòng Khuyến công và phát triển công nghiệp, Trung tâm Xúc tiến đầu tư - Thương mại và Du lịch tỉnh, cho biết: Các ngành chức năng tiếp tục phối hợp với các xã có tiềm năng đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá sản phẩm; tổ chức trưng bày, triển lãm; khuyến khích nghệ nhân truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ. Đồng thời, khảo sát các xã, bản có nhu cầu hỗ trợ phát triển các ngành nghề thủ công truyền thống để mở lớp tập huấn nâng cao tay nghề, chất lượng sản phẩm; kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị du lịch tìm đầu ra cho sản phẩm thủ công... Qua đó, góp phần gìn giữ văn hóa truyền thống và nâng cao thu nhập cho người dân.

Mỗi sản phẩm mây tre đan được làm ra mang theo cả câu chuyện văn hóa của từng dân tộc được gửi gắm. Duy trì và phát triển nghề mây tre đan truyền thống không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa các dân tộc, mà còn mở ra một hướng phát triển kinh tế gắn với khai thác lực lượng lao động và tiềm năng của các địa phương trên địa bàn tỉnh.

Nguồn: https://baosonla.vn/xa-hoi/bao-ton-va-phat-trien-nghe-may-tre-dan-truyen-thong-nISiSklHg.html