Văn hóa trở thành nguồn lực phát triển vùng dân tộc thiểu số

Tại Hội nghị gặp mặt đại biểu đại diện cho đội ngũ trí thức, nhà khoa học, văn nghệ sĩ cả nước, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, phải tiếp tục gìn giữ, bồi đắp và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong thời đại mới, trong đó chú trọng phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Mô hình bảo tồn văn hóa trong trường học tại Lai Châu. (Ảnh: TRẦN TUẤN)

Tại các vùng dân tộc thiểu số, mỗi lễ hội, bài hát, điệu múa, tập tục... đều phản ánh lịch sử, tri thức và khát vọng của cộng đồng. Khi được bảo tồn đúng hướng, bản sắc sẽ được phát huy, trở thành nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội bền vững. Trong thực tiễn, cấp ủy nhiều địa phương vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đã định hướng, gợi mở những cách làm hiệu quả. Điển hình, là khai thác giá trị văn hóa bản địa xây dựng thành sản phẩm du lịch đặc thù, thu hút du khách, vừa bảo tồn, phát triển, vừa tạo nên mô hình du lịch đạt hiệu quả kinh tế cao.

Lào Cai là tỉnh tập trung 33 dân tộc thiểu số, có số lượng di sản văn hóa phi vật thể nhiều và đa dạng nhất cả nước, với 4 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; 56 di sản văn hóa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; một di tích được xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt; 34 di tích được xếp hạng di tích cấp quốc gia; 172 di tích được xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Với quan điểm nhất quán là bảo tồn bản sắc văn hóa trong không gian sống, gắn với lợi ích của người dân, cấp ủy cùng chính quyền các cấp tại Lào Cai đã và đang xây dựng những chiến lược cụ thể để biến di sản thành tài sản, đưa văn hóa thành động lực phát triển, tạo sinh kế bền vững cho nhân dân. Di sản văn hóa được “đánh thức”, lồng ghép trong các sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Trong 8 tháng năm 2025, tổng lượng khách đến Lào Cai ước đạt 7,6 triệu lượt, trong đó khách quốc tế đạt 925.000 lượt. Tổng doanh thu từ du lịch ước đạt hơn 32.000 tỷ đồng, bằng 69,45% kế hoạch năm.

Cùng với xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù, một hướng đi khác để đưa văn hóa thành nguồn lực là phát triển các sản phẩm OCOP từ những đặc sản mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số, như: Thổ cẩm, rượu ngô, chè Shan tuyết, mật ong rừng, thuốc nam… Những sản phẩm này khi được hỗ trợ xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc sẽ vừa giữ nghề truyền thống vừa mở rộng thị trường, giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

Tại Tuyên Quang, chè Shan tuyết cổ thụ Tây Côn Lĩnh là một sản phẩm văn hóa đặc biệt, được kết tinh từ những yếu tố tự nhiên cùng quy trình sản xuất thủ công truyền thống. Nhận thấy những giá trị từ “di sản trà” này, dưới sự chỉ đạo, định hướng của Tỉnh ủy, ngành nông nghiệp tỉnh xác định đây là một trong những cây trồng chủ lực mang lại giá trị kinh tế lớn, từ đó mở rộng diện tích trồng, gây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm. Hiện toàn tỉnh có gần 14.000 ha chè cho thu hoạch, sản lượng đạt khoảng 68.000 tấn/năm. Mỗi năm, giá trị sản xuất từ ngành chè là hơn 700 tỷ đồng. Dựa trên tiềm năng, lợi thế về vùng chè Shan tuyết, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất chú trọng xây dựng hơn 40 sản phẩm chè đạt chuẩn OCOP cấp tỉnh, 2 sản phẩm đạt OCOP 5 sao quốc gia.

Lưu ý về vấn đề phát triển văn hóa nói chung và văn hóa vùng dân tộc thiểu số nói riêng, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Phát triển phải hài hòa, bảo đảm an sinh, tiến bộ xã hội, gìn giữ bản sắc, bảo vệ sinh thái và sử dụng tài nguyên hiệu quả; không đánh đổi môi trường, văn hóa và an sinh để lấy tăng trưởng đơn thuần vì một tương lai bền vững, cân bằng và nhân văn hơn. Cụ thể hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư, chính quyền các cấp đồng hành cùng đồng bào trong xây dựng đời sống văn hóa, bảo đảm bản sắc không phai nhạt mà trở thành nguồn lực quý báu để phát triển bền vững kinh tế-xã hội địa phương, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng.

QUỲNH CHI

Nguồn: https://nhandan.vn/van-hoa-tro-thanh-nguon-luc-phat-trien-vung-dan-toc-thieu-so-post906601.html