Tạo sinh kế cho vùng bị ảnh hưởng bởi khai thác khoáng sản
(QBĐT) - Thời gian qua, những địa phương nằm trong khu vực bị ảnh hưởng bởi khai thác khoáng sản gặp không ít khó khăn do môi trường sống không được bảo đảm. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sản xuất và xây dựng nông thôn mới của địa phương. Trước tình hình đó, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nông thôn Quảng Bình đã triển khai một số giải pháp nhằm góp phần cải thiện sinh kế và đời sống cho người dân ở khu vực này, qua đó giúp người dân ổn định cuộc sống, từng bước nâng cao thu nhập.
Báo Quảng Bình•11/06/2025
Sản xuất gặp khó
Xã Trường Xuân (Quảng Ninh) là một trong những địa phương nằm trong khu vực bị ảnh hưởng bởi khai thác khoáng sản và sản xuất vật liệu xây dựng. Theo thống kê của UBND xã, hiện tại, trên địa bàn xã có 3 mỏ khai thác cát sạn, 5 mỏ khai thác đá vôi làm vật liệu xây dựng.
Bà Trần Thanh Hiền, Phó Chủ tịch UBND xã Trường Xuân cho biết: Trường Xuân là xã miền núi, có 2 dân tộc Kinh và Bru-Vân Kiều cùng sinh sống. Trên địa bàn có 112 hộ nghèo, chiếm 13,74%, trong đó hộ nghèo đồng bào Bru-Vân Kiều là 77 hộ. Nguồn thu nhập của bà con phụ thuộc chủ yếu vào sản xuất nông nghiệp, trồng trọt, chăn nuôi. Ngoài ra người dân còn có nguồn thu nhập từ trồng rừng, khai thác mây, mật ong, măng... Thời gian qua, hoạt động khai thác khoáng sản đã gây không ít hạn chế cho sản xuất nông nghiệp của bà con. Cây trồng gần vùng khai thác đều phủ trắng do bụi mịn. Nguồn nước suối để sinh hoạt của người dân bản Khe Dây bị đá mịn vùi lấp ảnh hưởng đến sinh hoạt và chăn nuôi gia súc.
Quy mô sản xuất nông nghiệp của người dân ở vùng khai thác khoáng sản vẫn còn mang tính nhỏ lẻ và bấp bênh.
Tại xã Tiến Hóa (Tuyên Hóa), một trong những địa phương cũng nằm trong khu vực ảnh hưởng của khai thác khoáng sản. Việc phát triển kinh tế, nhất là lĩnh vực nông nghiệp vẫn đang còn gặp không ít khó khăn.
Ông Nguyễn Quyết Chiến, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Địa phương hiện có 8 đơn vị khai thác khoáng sản hoạt động, 1 cụm công nghiệp có diện tích quy hoạch 34ha. Để hạn chế tác động của việc khai thác khoáng sản ảnh hưởng đến môi trường và hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, những năm qua, bên cạnh việc theo dõi, quản lý và đánh giá tác động của hoạt động khai thác khoáng sản đối với môi trường, địa phương đã quan tâm tạo sinh kế và định hướng người dân tập trung phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Vậy nhưng, do là địa bàn vùng núi nên còn nhiều khó khăn trong việc tạo sinh kế và xây dựng nông nghiệp theo chuỗi giá trị vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn, nhất là xây dựng sản phẩm OCOP 3 sao. Bên cạnh đó, hoạt động khai thác khoáng sản cũng đã tác động không nhỏ đến tình hình sản xuất nông nghiệp của bà con. Nhiều loại cây trồng bị ảnh hưởng năng suất do bụi như ngô, lúa..., điều này ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của bà con.
Cần hướng đi bền vững
Việc khai thác khoáng sản mặc dù địa phương và doanh nghiệp đã có những biện pháp hạn chế. Tuy nhiên tình trạng ô nhiễm bụi vẫn còn diễn ra và ảnh hưởng đến đời sống sản xuất của người dân. Ô nhiễm bụi đã có phần ảnh hưởng trực tiếp đến việc ra hoa, kết trái của nhiều loại cây trồng ở địa phương như xoài, nhãn, ngô, lúa, đậu đỗ, cây trồng và vật nuôi khác. Tuy nhiên, hiện nay do nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội nên việc khai thác chế biến vật liệu xây dựng vẫn có xu hướng ngày càng tăng. Do vậy tình trạng ô nhiễm môi trường do khai thác vật liệu vẫn còn những ảnh hưởng nhất định đến đời sống sản xuất của người dân địa phương.
"Hy vọng, với các hoạt động hỗ trợ kịp thời của dự án, người dân ở các địa phương bị ảnh hưởng bởi khai thác khoáng sản sẽ nâng cao nhận thức để từ đó xây dựng thành công các mô hình sinh kế cải thiện thu nhập theo hướng chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp để từ đó nâng cao thu nhập và cải thiện cuộc sống. Mô hình thành công, đơn vị sẽ tiếp tục chia sẻ và nhân rộng ở nhiều địa phương khác", ông Phạm Mậu Tài cho biết.
Nhằm hỗ trợ các địa phương nằm trong vùng bị ảnh hưởng bởi khai thác khoáng sản có sinh kế và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, thời gian qua, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nông thôn Quảng Bình đã xây dựng dự án với các giải pháp nhằm góp phần cải thiện sinh kế và đời sống cho người dân.
Ông Phạm Mậu Tài, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển nông thôn Quảng Bình cho biết: Trường Xuân và Tiến Hóa là hai địa phương nằm trong khu vực chịu tác động bởi việc khai thác khoáng sản.Qua tìm hiểu, tình hình sản xuất nông nghiệp ở các địa phương mặc dù đã có những quan tâm, đầu tư của địa phương, tuy nhiên, việc phát triển vẫn còn tồn tại một số hạn chế. Các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu phần lớn là bán thô, chưa đa dạng sản phẩm. Không ít sản phẩm tiêu biểu của địa phương vẫn chưa xây dựng được thương hiệu, đăng ký chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Quy mô sản xuất còn mang tính nhỏ lẻ và chưa chủ động được nguồn nguyên liệu. Các cơ sở sản xuất còn thiếu kỹ năng bán hàng, đặc biệt là bán hàng trực tuyến...
Với mục tiêu khắc phục những khó khăn, cải thiện đời sống sinh kế cho bà con ở các địa phương này, trung tâm đã bắt tay triển khai thực hiện dự án hỗ trợ cải thiện đời sống sinh kế cho người dân khu vực khai thác khoáng sản thông qua thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp. Với dự án này, hiện tại, người dân ở các địa phương đã được tập huấn nâng cao nhận thức về phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp, trong đó được tư vấn về môi trường, thành lập hợp tác xã và tiếp cận chính sách vốn vay. Trung tâm cũng đang triển khai các hoạt động: Tư vấn kỹ thuật chăm sóc thu hoạch măng rừng, ngô sinh khối. Đặc biệt, thời gian tới, người dân ở các địa phương này sẽ được hỗ trợ thiết bị chế biến và hoàn thiện bao bì, nhãn mác, thương hiệu sản phẩm truyền thống tại địa phương như sản phẩm măng rừng Trường Xuân và mật mía Làng Khiên (Tiến Hóa). Bên cạnh đó, người dân sẽ được hỗ trợ vật tư, phân bón để phát triển và chủ động vùng nguyên liệu....
Bình luận (0)