Tác giả "Vụ án Mã Ngưu" có thêm chất liệu sáng tác sau chuyến đi thực tế với nghệ sĩ TP HCM

(NLĐO) – Soạn giả Đăng Minh là cha đẻ của vở "Vụ án Mã Ngưu", ông đã chất liệu sáng tác kịch bản cải lương "Hồn sen" sau chuyến đi

Các tác giả, nghệ sĩ Hội Sân khấu TP HCM chụp ảnh lưu niệm tại công viên Bến Ninh Kiều - bên tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hành trình thực tế sáng tác của đoàn nghệ sĩ, tác giả Hội Sân khấu TP HCM tại Đồng Tháp - Cần Thơ đã khép lại sau 5 ngày đi đến nhiều địa chỉ đỏ và địa danh nổi tiếng.

Chất liệu sáng tác từ hiền nhân

Hành trình đoàn đến Khu tưởng niệm Ông Nguyễn Sinh Sắc, Khu tưởng niệm Thủ khoa Bùi Hữu Nghĩa và Mộc Quán Nguyễn Trọng Quyền—những tên tuổi lớn đã để lại di sản tinh thần và thẩm mỹ sâu dày cho vùng đất Tây Đô.

Soạn giả Đăng Minh và tác giả Lê Thu Hạnh xem triển lãm tại Khu tưởng niệm Mộc Quán Nguyễn Trọng Quyền

Giữa không gian trang nghiêm, đoàn dành phút mặc niệm, đọc những trang tư liệu, ngắm lại ảnh tư liệu, lắng nghe câu chuyện truyền đời về nhân cách khí phách, về chí khí can trường, về niềm tin vào dân. Khoảnh khắc ấy, nhiều tác giả ghi chép dày thêm trong sổ tay: câu thoại về "phẩm khí người nghĩa sĩ", về "cái đẹp bình dân mà kinh điển" của hội họa Nam Bộ, về "chữ liêm" trong đạo làm quan, chữ "tình" trong đạo làm người. Những mạch tư tưởng ấy sẽ âm thầm chảy vào cấu trúc nhân vật, thành xung đột đạo đức, thành nút thắt bi kịch và hành động kịch nơi sàn diễn.

Chất liệu sáng tác từ văn hóa phương Nam

Trước khi rời Đồng Tháp đến Cần Thơ, đoàn tác giả, nghệ sĩ Hội Sân khấu TP HCM đã đến tham quan Khu du lịch Văn hóa Phương Nam tại Lấp Vò. Khu du lịch này mở cửa từ năm 2017, đến nay sức hút vẫn không hề thuyên giảm. Trên diện tích 17 ha, khuôn viên được quy hoạch thành 5 hạng mục chính: Nam Phương linh từ, Bảo tàng Đặng tộc, Bảo tàng Nam Bộ, Đặng tộc Nam Phương linh từ và dãy trường lang tượng trưng cho 5 châu. Nơi đây đã vinh dự nhận hai kỷ lục Việt Nam.

Tác giả Trần Văn Hưng (giữa) gặp gỡ, giao lưu với đạo diễn Phan Thiện và nhạc sĩ Lê Nghiệp

Bảo tàng Đất Phương Nam tại đây trưng bày nhiều tư liệu quý hiếm về quá trình đào kênh xáng Lấp Vò – Sa Đéc của người Pháp đầu thế kỷ XX, cùng những hiện vật giá trị về 54 dân tộc Việt Nam, đồng tiền cổ từ thời dựng nước và chiếc trống lớn nhất Việt Nam. 

Nhiều hiện vật quý khác được trục vớt từ các tàu buôn bị đắm trên vùng biển phía Nam từ thế kỷ XV – XVIII cũng được trưng bày, cùng với bộ sưu tập nông ngư cụ của ông cha thuở khai hoang mở cõi. Đây là một điểm dừng đầy cảm hứng, nối quá khứ với hiện tại, gợi mở nhiều chi tiết lịch sử – văn hóa để đưa vào sáng tác sân khấu.

ThS. đạo diễn Thanh Hiệp và tác giả Lan Chi, Nguyễn Thu Phương trên tàu ra chợ nổi Cái Răng

Chất liệu sáng tác từ chợ nổi Cái Răng

Khi sương còn phủ lưng sông, đoàn có mặt trên bến, theo ghe bạn chài ra chợ nổi Cái Răng. Trên mặt nước mênh mang, tiếng máy nổ, tiếng rao hàng, tiếng cười chuyện hòa vào mùi thơm của khóm, của sầu riêng, của bún riêu bốc khói trên thuyền. Mỗi cây "bẹo" treo trái làm bảng hiệu thô mộc mà độc đáo - một mỹ học ký hiệu học dân gian sống động. 

Với nghệ sĩ sân khấu, đó là một lớp học thực địa về nhịp điệu. Trong mắt tác giả, Cái Răng hiện lên như "sân khấu ngẫu hứng" lớn nhất giữa trời rộng - ở đó, tính cách Nam Bộ được phơi mở: phóng khoáng, bộc trực, hiếu khách và sòng phẳng.

Các tác giả, nghệ sĩ tham quan Cảng du thuyền Ninh Kiều - Cần Thơ

Sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa nhịp sống thương hồ và bước chân đô thị hóa, đặt ra câu hỏi nghệ thuật: làm sao để sân khấu vừa kể chuyện hôm nay, vừa giữ được hồn vía của miền sông nước? Nhiều phác thảo nảy mầm, trong đó soạn giả Đăng Minh cho biết ông đã có ý tưởng sáng tác kịch bản "Hồn sen", sau chuyến đi này sẽ chuyển thể từ kịch nói sang cải lương.

Soạn giả Đức Hiền, cha đẻ của tác phẩm "Bàn thờ Tổ một cô đào" cho biết ông đã hình thành chuỗi "Ký sự bến bãi" để có thể viết loạt kịch bản ngắn về phận người thương hồ qua ba thế hệ - từ ghe hàng, nhà bè đến nhân công - phác họa sự chuyển dịch nghề nghiệp và giá trị gia đình.

Từ trái sang: Tác giả Lê Thu Hạnh, NS tranh cát Trí Đức, tác giả Trần Kim Khôi và Ngọc Trúc tham quan lò bánh kẹo dân gian tại chợ nổi Cái Răng

Tác giả trẻ Duy Linh cho biết anh đang thai nghén kịch bản dân gian đương đại, trong đó kết hợp hơi thở đờn ca tài tử, hò Cần Thơ với phối khí tối giản, tạo không gian văn hóa để các học trò của anh sẽ diễn trong thời gian tới.

Chất liệu sáng tác làm nên giá trị của chuyến đi

Chuyến thực tế không chỉ là "đi để thấy" mà là "đi để nghe"—nghe tiếng nước, tiếng ghe, tiếng người, và tiếng vọng của những bậc tiền nhân. Với sáng tác sân khấu, đó là cách làm giàu vốn sống, kiểm chứng chi tiết, mở rộng tưởng tượng; với nghệ sĩ biểu diễn, đó là dịp chuốt lại tiết tấu nói năng, nhịp thở diễn xuất, sắc thái ngữ điệu Nam Bộ. Quan trọng hơn, hành trình cho thấy sức sống của mạng lưới sân khấu địa phương nơi Nhà hát Tây Đô (nay là Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật Cần Thơ) là một đầu mối giàu trải nghiệm khán giả cộng đồng. Sự kết nối giữa TP HCM và Cần Thơ không chỉ là địa lý đường sông, mà là dòng chảy nghề: trao đổi kịch bản, chia sẻ dàn dựng, lưu diễn theo mùa nước nổi, mở lớp truyền nghề cho diễn viên trẻ.

Các tác giả xem triển lãm tại Bảo tàng Đất Phương Nam

Trở lại TP HCM, trong hành trang của 20 nghệ sĩ, tác giả là quyển sổ tay càng dày lên, được "tiếp sức" từ phù sa ký ức. Cần Thơ đã cho đoàn một tấm gương soi để nhận ra mỗi tác giả sân khấu phải trở về với nhiều chất liệu sáng tác, để kể những câu chuyện dạt dào tình đất, tình người miền Tây.

Một số hình ảnh của đoàn tác giả, nghệ sĩ TP HCM trong chuyến đi thực tế sáng tác:

Các tác giả, nghệ sĩ TP HCM tại Khu du lịch văn hóa Phương Nam

Tác giả Nguyễn Thu Phương xem triển lãm tại Bảo tàng Đất Phương Nam

Đạo diễn Tôn Thất Cần - Phó chủ tịch thường trực Hội Sân khấu TP HCM trả lời phỏng vấn PV Mỹ Tiên - Đài PTTH Đồng Tháp về chuyến đi thực tế sáng tác

Từ trái sang: ThS. đạo diễn Thanh Hiệp, tác giả Võ Tử Uyên và soạn giả Đức Hiền tại Khu du lịch Tràm Chim

Nguồn: https://nld.com.vn/tac-gia-vu-an-ma-nguu-co-them-chat-lieu-sang-tac-sau-chuyen-di-thuc-te-voi-nghe-si-tp-hcm-196250816003727975.htm