Sổ tiết kiệm, quạt con cóc... kể chuyện đặc biệt ở Triển lãm Thành tựu Đất nước

Hình ảnh quạt con cóc tại Triển lãm Thành tựu Đất nước. Ảnh: Mi Lan

Suốt 2 cuộc kháng chiến trường kỳ chống Pháp, chống Mỹ, cho đến sau giải phóng, đất nước gặp muôn vàn khó khăn do chiến tranh kéo dài. Đảng và Nhà nước đã phải tìm nhiều cách để cùng nhân dân vực lại kinh tế đất nước.

Tại Triển lãm Thành tựu Đất nước, nhiều tư liệu, hình ảnh, và các hiện vật thời chiến cũng như thời bao cấp được trưng bày đã gợi lại ký ức, cảm xúc cho rất nhiều thế hệ người xem đến với triển lãm.

Cựu chiến binh Trần Đình Đức năm nay 78 tuổi, vóc dáng vẫn khỏe khoắn, tinh tường, ông nói vui, “tôi chỉ kém đất nước có 2 tuổi”. Ông Đức đã đi qua nhiều thăng trầm, chứng kiến những giai đoạn biến động trong lịch sử dân tộc. Ông nói, nhìn ngắm hình ảnh, hiện vật, tài liệu ở giai đoạn nào cũng khiến ông xúc động.

Nhưng, trên tất cả, chiếc quạt con cóc, những cuốn sổ gạo thời bao cấp, đã tác động mạnh đến cảm xúc của ông, bởi đã gợi lại biết bao kỷ niệm, ký ức của ông và gia đình những năm tháng gian lao ấy.

Quạt con cóc gắn với kỷ niệm, ký ức của nhiều thế hệ người Việt. Vào năm 1958, xí nghiệp Điện cơ Thống Nhất (nay là Công ty Cổ phần Điện cơ Thống Nhất) ra đời tại Hà Nội. Một trong những sản phẩm nổi tiếng của xí nghiệp này là quạt con cóc.

Quạt này còn được gọi là quạt 35 do giá bán là 35 đồng. Con số 35 cũng nói lên giá trị của chiếc quạt khi lương của cán bộ công chức khởi điểm thời ấy chỉ có 60 đồng.

Bên cạnh quạt con cóc, phích nước Rạng Đông cũng rất nổi tiếng khi nhiều gia đình Việt sử dụng phích nước này thời bao cấp cho đến mãi về sau.

Tem phiếu mua thực phẩm thời bao cấp. Ảnh: Mi Lan

Tem phiếu mua lương thực, thịt, đường… cũng được trưng bày tại triển lãm. Chế độ tem phiếu bắt đầu từ tháng 1.1955 với quyết định bán gạo theo tem phiếu ở Hà Nội và kết thúc vào quý 2 năm 1989.

Trong giai đoạn này, hầu hết các loại hàng hóa được Nhà nước phân phối theo chế độ tem, phiếu. Mỗi người tùy thuộc vào vị trí công việc, nghề nghiệp, và thời gian công tác sẽ được phát các loại tem, phiếu tương ứng để mua các loại nhu yếu phẩm.

Ngoài tem phiếu mua hàng, còn những “ngôi sao nổi tiếng” khác của thời bao cấp là sổ lương thực, sổ cung ứng xăng dầu.

Sổ lương thực, sổ cung ứng xăng dầu thời bao cấp. Ảnh: Mi Lan

Sổ lương thực hay còn gọi là “Sổ gạo” – một cuốn sổ rất quan trọng trong thời bao cấp. Sổ chỉ được cấp cho các hộ gia đình tại khu vực thành thị và những người làm trong khu vực nhà nước tại nông thôn. Nếu mất sổ này thì không mua được lương thực. Vì vậy, thời bao cấp có câu, “mặt nghệt như mất sổ gạo”.

Sổ cung ứng xăng dầu – Dưới thời bao cấp, xăng dầu chỉ được cấp theo định mức cho các đơn vị, không phân phối rộng rãi cho người dân. Các đơn vị được cấp xăng dầu sẽ được nhận sổ cung ứng xăng dầu. Sổ ghi rõ lượng nhiên liệu, loại nhiên liệu và thời điểm cung ứng. Kể từ tháng 1.1987, xăng dầu bắt đầu được bán lẻ đại trà trên thị trường.

Triển lãm trưng bày nhiều hiện vật quý giá khác, ít người biết như biên lai góp vốn xây dựng Nhà máy dệt 8/3.

Biên lai góp vốn xây dựng nhà máy dệt 8/3. Ảnh: Mi Lan

Biên lai góp vốn xây dựng Nhà máy dệt 8/3. Ảnh: Mi Lan

Biên lai góp vốn xây dựng Nhà máy dệt 8/3 – Biên lai do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát hành, xác nhận người sở hữu Biên lai đã đóng góp 2 đồng làm vốn xây dựng Nhà máy dệt 8/3. Nhà máy khánh thành vào ngày 8.3.1965, là nhà máy dệt hiện đại, lớn nhất miền Bắc thời điểm này. Đặc biệt, phần lớn người lao động tại nhà máy là phụ nữ, kể cả các bộ phận chữa cơ khí.

Sổ tiết kiệm giai đoạn 1945- 1954 cũng mang đến sự thú vị đặc biệt cho người xem.

Các loại sổ tiết kiệm từ năm 1945-1954. Ảnh: Mi Lan

Dưới đây là một số hình ảnh quý về thời gian lao của đất nước trên hành trình 80 năm vươn mình.

Bản kẽm in giấy bạc 20 đồng và 50 đồng của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ 1949-1951. Ảnh: Mi Lan

Hình ảnh này chụp năm 1956 tại cửa hàng bách hóa Thái Bình, cửa hàng tiến hành thu mua bông của bà con nông dân tại huyện Quỳnh Côi (cũ) nay là xã Quỳnh Phụ, tỉnh Hưng Yên.

Hình ảnh này chụp năm 1956 tại Cửa hàng bách hóa Thái Bình, cửa hàng tiến hành thu mua bông của bà con nông dân tại huyện Quỳnh Côi (cũ) nay là xã Quỳnh Phụ, tỉnh Hưng Yên. Ảnh: Mi Lan

Laodong.vn

Nguồn:https://laodong.vn/van-hoa-giai-tri/so-tiet-kiem-quat-con-coc-ke-chuyen-dac-biet-o-trien-lam-thanh-tuu-dat-nuoc-1565435.ldo