Niềm vui lớn của ngư dân quanh lăng Phú Lương, miếu Tam Tòa

HĐND- UBND huyện Tuy An tổ chức đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh lăng Phú Lương và mếu Tam Tòa (xã An Ninh Đông). Ảnh MẠNH HOÀI NAM

Lăng Phú Lương và miếu Tam Tòa được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa huyện Tuy An.

Đường đến di tích

Từ TP Tuy Hòa đi theo quốc lộ 1 về hướng bắc khoảng 30km, đến khu phố Ngân Sơn, thị trấn Chí Thạnh (huyện Tuy An), rẽ phải theo đường liên xã đi về hướng đông xuống thôn Phú Hội, An Ninh Đông, tiếp đến ngã ba rẽ phải khoảng 1,5km là đến vị trí tọa lạc của lăng Phú Lương. Còn tuyến đường ven biển, từ TP Tuy Hòa theo ĐT649 đi về hướng bắc đến xã An Ninh Đông, tiếp đến thôn Phú Lương đến ngã ba rẽ phải khoảng 1,5km là đến vị trí tọa lạc của lăng Phú Lương.

Theo bà Nguyễn Thị Vân, Phó Giám đốc Ban Quản lý di tích huyện Tuy An, Phú Lương là một trong những đơn vị hành chính được hình thành từ lâu đời. Khi mới thành lập, địa danh này có tên là Lễ Thạnh Đức ấp, thuộc Hà Bạc của huyện Đồng Xuân. Năm 1832, ấp Lễ Thạnh Đức đổi là làng Lễ Thạnh, thuộc tổng Xuân Sơn, huyện Đồng Xuân; năm 1899, thuộc tổng An Sơn, phủ Tuy An; năm 1949, thuộc xã An Ninh, huyện Tuy An, nay là thôn Phú Lương, xã An Ninh Đông, huyện Tuy An. Cùng với việc khai khẩn, lập làng thì các công trình kiến trúc phục vụ sinh hoạt cộng đồng và tín ngưỡng tâm linh của ngư dân làng biển cũng dần được xây dựng, điển hình là tín ngưỡng thờ cúng cá Ông. Dưới thời vua Gia Long (1802-1820), làng Phú Lương đã lập lăng thờ cúng cá Ông nhưng khi đó chỉ là ngôi am nhỏ, lợp bằng tranh và tô bồi thêm bằng vách vôi, sau dần lợp ngói vảy. Trải qua 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, lăng Phú Lương bị tàn phá. Đến năm 1998, lăng được UBND huyện Tuy An cho phép trùng tu lại lăng trên nền cũ.

Miếu Tam Tòa và lăng Phú Lương được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh là niềm tự hào, niềm vinh dự của hai ban, lạch. Chúng tôi hứa sẽ đồng lòng cùng chính quyền địa phương xã An Ninh Đông ra sức phấn đấu bảo vệ, giữ gìn, tiếp tục phát huy nét đẹp văn hóa lịch sử của di tích miếu Tam Tòa và lăng Phú Lương mãi mãi trường tồn.

Ông Nguyễn Trinh ở thôn Phú Lương

Cũng theo bà Vân, đến năm 2000, lăng được xây dựng thêm nhà võ ca lợp bằng tôn. Năm 2018, lăng được sửa chữa lại khang trang như hiện nay bằng nguồn kinh phí do Nhân dân đóng góp và kêu gọi xã hội hóa. Lễ hội cầu ngư lăng Phú Lương được tổ chức 3 năm/lần vào ngày 12/2 âm lịch bằng nguồn kinh phí tự nguyện đóng góp của ngư dân trong vùng.

Bà Vân cho biết thêm, cùng với việc khai khẩn, lập làng miếu Tam Tòa thờ các vị thần: Quan Thánh, cá Ông… ban đầu, ngôi miếu được xây dựng với kiến trúc 3 tòa nhà, nên người dân gọi là Tam Tòa miếu. Trong chiến tranh, khu vực này không có dân cư nên miếu bị bỏ hoang. Sau năm 1975, ngư dân Lễ Thịnh tu bổ lại miếu Tam Tòa để thờ các vị thần và thờ cá Ông. Qua nhiều lần tu sửa, đến năm 2002, Nhân dân xây dựng mở rộng miếu Tam Tòa như hiện nay. Định kỳ 3 năm/lần, lễ hội cầu ngư miếu Tam Tòa được tổ chức vào tháng 3 âm lịch.

Văn nghệ chào mừng đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh lăng Phú Lương và mếu Tam Tòa (xã An Ninh Đông). Ảnh MẠNH HOÀI NAM

Ông Nguyễn Văn Hoàng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An cho biết: Lễ hội cầu ngư ở lăng Phú Lương và miếu Tam Tòa là hình thức thể hiện tiêu biểu nhất trong tín ngưỡng thờ cúng cá Ông của ngư dân ven biển, chứa đựng nhiều giá trị văn hóa đặc trưng của ngư dân vùng biển, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống của ngư dân. “Lăng Phú Lương và miếu Tam Tòa được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản văn hóa huyện Tuy An. Đây là niềm vui lớn của Nhân dân thôn Phú Lương, xã An Ninh Đông nói riêng và của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Tuy An nói chung. Tôi đề nghị Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã An Ninh Đông làm tốt công tác tuyên truyền, phối hợp với các ngành chức năng có phương án bảo tồn, phát huy giá trị di tích; chú trọng kêu gọi xã hội hóa trong việc bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích kịp thời, không để di tích bị xuống cấp; tăng cường công tác quản lý di tích, không để xảy ra tình trạng lấn chiếm các khu vực bảo vệ di tích; hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các ban lạch để tổ chức, duy trì lễ hội cầu ngư hằng năm, giữ gìn đặc trưng văn hóa biển", ông Hoàng nói.

Tăng cường quản lý di tích

Ông Nguyễn Trinh ở thôn Phú Lương nói: Miếu Tam Tòa và lăng Phú Lương được xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh là niềm tự hào, vinh dự của người dân quanh vùng. Chúng tôi sẽ đồng lòng cùng chính quyền địa phương xã An Ninh Đông ra sức phấn đấu bảo vệ, giữ gìn, tiếp tục phát huy nét đẹp văn hóa lịch sử của di tích miếu Tam Tòa và lăng Phú Lương mãi mãi trường tồn.

Lăng Phú Lương, xã An Ninh Đông (huyện Tuy An). Ảnh MẠNH HOÀI NAM

Ông Lê Tấn Minh, Phó ban lạch Phú Lương chia sẻ: Nhân dân thôn Phú Lương luôn nêu cao tình yêu quê hương, đất nước gắn liền lao động mưu sinh, qua đó các công trình phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của ngư dân như miếu, đình thờ thần hoàng, lăng để thờ thần Nam Hải (cá Ông) là di tích liên quan đến tín ngưỡng của ngư dân ven biển đã hình thành từ rất lâu đời.

Chủ tịch UBND xã An Ninh Đông Nguyễn Kim Thanh cho hay: Xã sẽ triển khai tổ chức quản lý và bảo vệ di tích lịch sử đúng theo Luật Di sản văn hóa, đồng thời phối hợp với các ngành chức năng thực hiện tốt tuyên truyền, giới thiệu để Nhân dân địa phương hiểu rõ giá trị lịch sử - văn hóa của di tích, nâng cao ý thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và toàn thể Nhân dân đối với việc bảo vệ và phát huy giá trị lịch sử của di tích. Địa phương phối hợp các ngành chức năng để có đề án quy hoạch nhằm xây dựng, trùng tu, tôn tạo, bảo tồn di tích và cảnh quan, môi trường của di tích; tăng cường quản lý nhà nước đối với di tích lịch sử; kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm xâm hại di tích, không để xảy ra tình trạng lấn chiếm di tích.

Cũng theo ông Thanh, UBND xã tạo những điều kiện thuận lợi để các cơ quan, các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu sâu hơn nữa về giá trị lịch sử của khu di tích. Cùng với đó, xã tổ chức cho quần chúng nhân dân tham gia vào các hoạt động giáo dục thế hệ trẻ hiểu biết để phát huy giá trị di sản văn hóa ở địa phương.

“Lăng Phú Lương và miếu Tam Tòa là những công trình có vai trò rất quan trọng trong đời sống tín ngưỡng, tâm linh của Nhân dân địa phương, mang đậm bản sắc văn hóa của cư dân vùng biển. Những di tích này có vị trí tọa lạc gần cửa biển Lễ Thịnh và nằm gần di tích danh thắng quốc gia đặc biệt Gành Đá Đĩa nên thuận lợi để kết nối, hình thành tuyến tham quan du lịch văn hóa biển”, ông Thanh nói.

Nguồn: https://baophuyen.vn/van-nghe/202506/niem-vui-lon-cua-ngu-dan-quanh-lang-phu-luong-mieu-tam-toa-d6d3cee/