Du lịch Nhật Bản đang là lựa chọn hàng đầu của nhiều du khách Việt Nam nhờ phong cảnh thanh bình, văn hóa đặc sắc và chất lượng dịch vụ hàng đầu. Tuy nhiên, không ít người đã vô tình vi phạm những điều cấm kỵ ở Nhật vì chưa thực sự hiểu rõ những quy tắc ứng xử vốn rất quan trọng trong đời sống nơi đây. Dưới đây là những lỗi thường gặp và cách tránh để bạn du lịch Nhật Bản một cách tinh tế và đúng mực nhất.
1. Không nói chuyện điện thoại và gây ồn trên phương tiện công cộng
Người Nhật rất coi trọng sự yên tĩnh nơi công cộng. Việc nói chuyện lớn tiếng, nghe điện thoại hay cười đùa ồn ào trên tàu điện, xe buýt đều bị xem là thiếu ý thức. (Ảnh: Sưu tầm)
Một trong những điều cấm kỵ ở Nhật mà người Việt thường mắc phải là nói chuyện lớn tiếng hoặc nghe điện thoại trên các phương tiện công cộng như tàu điện, xe buýt hoặc tàu cao tốc. Với người Nhật, không gian công cộng là nơi cần sự yên tĩnh tuyệt đối để mọi người có thể nghỉ ngơi hoặc tập trung vào công việc. Bất kỳ âm thanh ồn ào nào, dù là cuộc gọi cá nhân hay tiếng cười đùa, đều bị xem là thiếu văn minh.
Trong văn hóa Nhật Bản, hành vi giữ im lặng không chỉ thể hiện sự tôn trọng với người khác mà còn là chuẩn mực chung được giáo dục từ nhỏ. Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh cả toa tàu đông người nhưng gần như không có tiếng nói chuyện. Ngay cả việc chuông điện thoại reo cũng được xem là không phù hợp. Và hầu hết người Nhật đều để điện thoại ở chế độ rung khi di chuyển bằng phương tiện công cộng.
Vì vậy, nếu bạn muốn gọi điện hoặc trò chuyện, hãy chờ đến khi xuống tàu hoặc tìm một không gian riêng phù hợp. Đây là nguyên tắc đơn giản nhưng rất quan trọng để không bị đánh giá là “du khách thiếu ý thức”.
2. Ứng xử khi ăn uống – Tuyệt đối không “cắm đũa” và không rót đồ uống cho mình
Cách đặt đũa đúng trong bữa ăn Nhật giúp bạn tránh mất điểm vì vô ý. (Ảnh: Sưu tầm)
Ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng không chỉ vì hương vị tinh tế mà còn bởi những quy tắc ăn uống khắt khe mang đậm bản sắc văn hóa. Đối với người Việt, những thói quen tưởng như vô hại trong bữa ăn lại có thể trở thành điều cấm kỵ ở Nhật, thậm chí bị xem là thiếu tôn trọng.
Một lỗi nghiêm trọng và phổ biến nhất là cắm đũa thẳng đứng vào bát cơm. Đây là hình ảnh thường thấy trong các nghi lễ cúng người đã khuất tại Nhật Bản. Hành động này mang ý nghĩa tang tóc và hoàn toàn không phù hợp trong bữa ăn bình thường. Để tránh gây hiểu lầm hoặc phản cảm, bạn nên luôn đặt đũa nằm ngang trên gác đũa hoặc đặt bên cạnh chén khi không sử dụng.
Ngoài ra, trong văn hóa Nhật Bản, việc tự rót đồ uống cho mình bị xem là hành động thiếu sự gắn kết trong giao tiếp bàn ăn. Người Nhật thường có thói quen rót rượu hoặc nước cho người đối diện trước, sau đó mới được mời lại. Đây không chỉ là phép lịch sự mà còn thể hiện sự quan tâm, tôn trọng trong bữa ăn chung. Nếu bạn ngồi cùng người Nhật và tự rót đồ uống cho mình đầu tiên, họ có thể cảm thấy bạn đang “cắt đứt kết nối” xã giao.
Một lưu ý khác là không dùng đũa để chuyền thức ăn trực tiếp từ đũa người này sang người kia. Điều này gợi lại hình ảnh trong tang lễ khi tro cốt người mất được truyền bằng đũa. Để chia sẻ món ăn, hãy dùng đũa gắp riêng được chuẩn bị sẵn trên bàn.
Nắm vững những quy tắc nhỏ trong ăn uống là cách để bạn hòa nhập văn minh và tạo ấn tượng tốt với người bản xứ khi khám phá ẩm thực Nhật Bản.
3. Những lỗi cấm kỵ dễ mắc nhất với du khách Việt khi đi onsen
Tắm onsen yêu cầu phải khỏa thân hoàn toàn, tắm sạch trước khi xuống bồn, không mang khăn vào nước và tránh để lộ hình xăm ở những nơi cấm. (Ảnh: Sưu tầm)
Tắm onsen (suối nước nóng) là một trong những trải nghiệm văn hóa Nhật Bản được du khách quốc tế yêu thích. Tuy nhiên, đây cũng là nơi dễ khiến người nước ngoài, đặc biệt là du khách Việt, vô tình vi phạm các nguyên tắc ứng xử vốn được người Nhật xem trọng như những quy tắc bất thành văn.
Điều đầu tiên cần nhớ khi đi onsen là tuyệt đối không mặc đồ bơi. Với người Nhật, việc khỏa thân hoàn toàn khi tắm onsen là truyền thống lâu đời và được xem là biểu tượng của sự bình đẳng, không phân biệt địa vị xã hội. Việc mặc đồ bơi không những bị xem là thiếu hiểu biết mà còn có thể khiến bạn bị từ chối phục vụ ngay từ cửa vào.
Theo phong tục, những người tắm sẽ phải gội đầu và rửa sạch cơ thể trước khi bước xuống suối hoặc bồn tắm nước nóng. Vì vậy, trước khi bước vào bể tắm chung, bạn bắt buộc phải tắm sạch bằng vòi sen. Đây là quy tắc cơ bản trong ứng xử khi đi onsen, nhằm đảm bảo không mang vi khuẩn, bụi bẩn vào làn nước nóng mà mọi người cùng sử dụng. Việc bỏ qua bước này không chỉ khiến bạn bị đánh giá là kém vệ sinh mà còn thể hiện sự thiếu tôn trọng với những người xung quanh.
Một lỗi phổ biến khác là mang khăn tắm xuống bồn tắm. Người Nhật thường dùng một chiếc khăn nhỏ để che thân hoặc lau mồ hôi khi ngồi ngoài, nhưng chiếc khăn này không bao giờ được để chạm vào nước. Bạn có thể gấp gọn và đặt khăn lên đầu hoặc để ở mép bồn tắm. Khăn lớn dùng để lau khô sau khi ra khỏi khu vực tắm chung.
Ngoài ra, một số onsen có quy định rất rõ về hình xăm – nhiều nơi không cho phép người có hình xăm vào tắm chung, vì liên quan đến định kiến về yakuza (xã hội đen Nhật). Nếu bạn có hình xăm, nên kiểm tra trước với nơi đến hoặc chọn những onsen thân thiện với khách quốc tế và không quá khắt khe về điều này.
Hiểu và tuân thủ đúng các quy tắc ứng xử khi đi onsen không chỉ giúp bạn có trải nghiệm thoải mái, trọn vẹn mà còn thể hiện sự tôn trọng sâu sắc với văn hóa Nhật Bản, một yếu tố luôn được đánh giá cao tại quốc gia này.
4. Không xả rác, không ăn uống khi đi trên đường
Tôn trọng không gian chung là chuẩn mực sống của người Nhật. (Ảnh: BBC)
Nếu bạn từng thắc mắc tại sao đường phố Nhật Bản luôn sạch sẽ dù thùng rác công cộng rất hiếm, câu trả lời nằm ở ý thức tự giác cực kỳ cao trong cộng đồng. Trong văn hóa Nhật Bản, không gian công cộng không chỉ là nơi sinh hoạt chung mà còn là biểu hiện của sự tôn trọng lẫn nhau, điều đã ăn sâu vào nếp sống từ nhỏ của người dân nơi đây.
Một hành vi tưởng như nhỏ như ăn uống khi đang đi bộ cũng được xem là thiếu lịch sự ở nhiều khu vực. Với người Nhật, việc vừa ăn vừa di chuyển dễ làm rơi vãi, tạo mùi hoặc gây khó chịu cho người xung quanh. Họ luôn chọn đứng yên một chỗ hoặc vào khu vực ăn uống cố định rồi mới dùng bữa, dù chỉ là một cây kem hay một chiếc bánh.
Bên cạnh đó, hành vi xả rác bừa bãi là điều cực kỳ cấm kỵ. Hầu hết người Nhật đều mang rác về nhà hoặc bỏ vào túi cá nhân để xử lý đúng nơi quy định. Thậm chí, khi tham dự các lễ hội đông đúc, bạn cũng sẽ thấy người Nhật tự dọn dẹp khu vực của mình ngay sau khi kết thúc sự kiện. Đây là một thói quen phản ánh trách nhiệm cá nhân đối với môi trường sống chung.
Du khách Việt khi đến Nhật thường không quen với sự thiếu vắng thùng rác và dễ có thói quen bỏ rác “tiện đâu vứt đó”. Tuy nhiên, chỉ một hành động vô ý cũng có thể ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân hoặc gây ra sự ái ngại từ người bản xứ. Việc tuân thủ các quy tắc nhỏ như không ăn uống khi đang đi bộ, không xả rác nơi công cộng không chỉ giúp bạn hòa nhập mà còn góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa của đất nước mình trong mắt quốc tế.
5. Không ôm, vỗ vai hay bắt tay quá thân mật
Giao tiếp kiểu Nhật là cúi đầu thay cho ôm hay bắt tay – Khoảng cách trong giao tiếp là điều cần hiểu rõ. (Ảnh: Sưu tầm)
Trong văn hóa phương Tây, ôm và bắt tay là cách thể hiện sự thân thiện, cởi mở. Tuy nhiên, tại Nhật Bản, hành động này lại mang ý nghĩa hoàn toàn khác. Văn hóa Nhật Bản đề cao sự kín đáo, tiết chế cảm xúc và giữ khoảng cách nhất định trong giao tiếp hàng ngày. Du khách Việt vốn có xu hướng gần gũi, thân thiện bằng những cử chỉ như khoác vai, vỗ vai, hay bắt tay quá mạnh, vì vậy dễ vô tình khiến người bản xứ cảm thấy không thoải mái.
Người Nhật thường cúi đầu thay cho việc bắt tay hoặc tiếp xúc cơ thể. Cái cúi đầu không chỉ là cách chào hỏi thông thường mà còn là biểu hiện của sự tôn trọng, biết ơn hoặc xin lỗi… tùy vào mức độ sâu và thời gian cúi. Vì vậy, thay vì đưa tay ra bắt một cách tự nhiên, bạn nên chờ đợi phản ứng từ đối phương. Nếu họ không chủ động, đừng cố gắng tạo sự thân mật bằng những hành vi mang tính tiếp xúc cơ thể.
Cũng nên lưu ý rằng người Nhật khá nhạy cảm với “khoảng cách cá nhân”. Trong giao tiếp, họ thường đứng cách nhau một khoảng nhất định, không đứng quá sát, không nhìn chằm chằm vào mắt người đối diện và đặc biệt tránh đụng chạm vào cơ thể nếu không thật sự cần thiết. Những hành vi này không phải là sự xa cách, mà là chuẩn mực văn hóa họ được giáo dục từ bé.
Để không gây khó xử cho người bản địa, du khách nên quan sát, tôn trọng không gian giao tiếp riêng tư, và tránh áp dụng những cách thể hiện thân mật vốn quen thuộc ở Việt Nam. Sự tinh tế trong cách ứng xử luôn được người Nhật đánh giá cao và là yếu tố giúp bạn ghi điểm trong mọi tình huống – dù là giao tiếp xã giao, hỏi đường hay mua sắm hằng ngày.
6. Một số điều tế nhị khác cần lưu ý để tránh gây hiểu lầm
Để giày đúng nơi quy định là quy tắc cơ bản trong mọi không gian Nhật Bản. (Ảnh: Sưu tầm)
Ngoài những quy tắc rõ ràng trong giao tiếp và sinh hoạt công cộng, văn hóa Nhật Bản còn có rất nhiều chi tiết nhỏ nhưng mang tính “ngầm định” không được ghi thành luật, song ai cũng tự giác tuân theo. Đây cũng là lý do khiến nhiều du khách Việt cảm thấy “vô tình thất lễ” dù không cố ý.
Một trong số đó là việc đếm tiền hoặc kiểm tra tiền quá kỹ trước mặt người bán. Người Nhật cho rằng điều này thể hiện sự nghi ngờ, thiếu tin tưởng, nên họ thường thanh toán nhẹ nhàng, kín đáo và lịch sự. Bạn nên chuẩn bị tiền lẻ trước, đưa bằng cả hai tay và nói lời cảm ơn thay vì kiểm đếm kỹ lưỡng.
Khi đến thăm nhà hoặc vào các khu vực như đền chùa, ryokan (nhà trọ truyền thống), bạn phải tháo giày. Việc đi giày vào nhà bị xem là bất kính và thiếu sạch sẽ. Thậm chí, nhiều nơi còn phân biệt giày đi trong nhà vệ sinh và giày đi trong nhà. Nếu dùng sai sẽ bị coi là cực kỳ mất lịch sự.
Ngoài ra, bạn cũng nên tránh nhìn chằm chằm vào người khác, đặc biệt là phụ nữ hoặc người lớn tuổi. Trong văn hóa Nhật, ánh nhìn quá trực diện có thể khiến người khác cảm thấy bị soi mói, không an toàn. Giao tiếp ánh mắt thường chỉ thoáng qua, đủ để thể hiện sự chú ý nhưng vẫn giữ khoảng cách vừa phải.
Không ít du khách Việt cho rằng những quy tắc này có phần “khó tính”, nhưng thực chất đây chính là nét đẹp đặc trưng của một xã hội tôn trọng, kín đáo và luôn nghĩ cho người khác. Khi hiểu được điều này, bạn sẽ thấy việc “nhập gia tùy tục” không khó, mà còn là cách làm giàu trải nghiệm cho chính mình.
Nhật Bản là một quốc gia tuyệt vời để du lịch, nhưng cũng là nơi có nhiều nguyên tắc và thói quen ứng xử đặc trưng cần được tôn trọng. Việc nắm rõ những điều cấm kỵ ở Nhật, từ cách ứng xử khi đi onsen, ăn uống, đến hành vi nơi công cộng không chỉ giúp bạn tránh rắc rối mà còn khiến người bản xứ cảm thấy bạn là một vị khách tinh tế, đáng quý.
Văn hóa Nhật Bản không chỉ nằm ở đền chùa cổ kính hay nghi thức trà đạo mà còn ẩn chứa trong những điều nhỏ nhặt nhất từ cách bạn chào hỏi, cách bạn gác đôi đũa, hay cách bạn bước vào một không gian chung. Mỗi hành động đúng chuẩn mực là một bước tiến gần hơn đến trái tim của xứ sở hoa anh đào.
Vậy nên, trước khi lên đường, hãy dành chút thời gian để tìm hiểu và điều chỉnh thói quen phù hợp. Du lịch không chỉ là khám phá thế giới, mà còn là cơ hội để rèn luyện sự nhạy cảm văn hóa và tôn trọng sự khác biệt.
Nguồn:https://www.vietravel.com/vn/am-thuc-kham-pha/nhung-dieu-cam-ky-khi-du-lich-nhat-ban-ma-nguoi-viet-thuong-mac-phai-v17685.aspx
Bình luận (0)