Lợi ích lớn từ thực hiện cơ chế tín chỉ carbon ở Hải Phòng

Hệ thống rừng tự nhiên thuộc khu dự trữ sinh quyển Cát Bà có thể đáp ứng điều kiện bán tín chỉ carbon

Theo Nghị quyết số 226/2025/QH15 ngày 27/6/2025 của Quốc hội, một trong những cơ chế về quản lý tài chính, ngân sách Hải Phòng được thực hiện thí điểm là cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon (khí nhà kính).

Thị trường tiềm năng

Theo Nghị định 06/2022/NĐ-CP, lộ trình thực hiện giảm nhẹ phát thải khí nhà kính được chia theo 2 giai đoạn: 2021 - 2025 và 2026 - 2030. Đối với các cơ sở phát thải lớn, giai đoạn 2021 - 2025 chưa bắt buộc giảm phát thải; đến giai đoạn 2026 - 2030, phải kiểm kê và thực hiện kế hoạch giảm nhẹ phát thải carbon theo hạn ngạch được phân bổ; được phép trao đổi, mua bán hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon trên thị trường.

Theo lộ trình này, từ năm 2026 trở đi, cơ sở phát thải khí nhà kính lớn bắt buộc phải xây dựng kế hoạch giảm phát thải. Tiếp đó, từ năm 2028, những doanh nghiệp này buộc phải đầu tư các giải pháp giảm phát thải. Nếu chưa thể giảm, doanh nghiệp sẽ phải mua tín chỉ carbon để bù đắp lượng phát thải khí nhà kính vì mỗi cơ sở chỉ được phân bổ định mức về lượng khí nhà kính thải ra môi trường. Nếu cao hơn mức quy định, những đơn vị này sẽ phải mua thêm tín chỉ carbon để không vi phạm quy định. Ngược lại, nếu lượng phát thải khí nhà kính thực tế nhỏ hơn mức giới hạn, cơ sở đó có thể bán số tín chỉ carbon chưa sử dụng cho các đơn vị khác.

Sau hợp nhất, việc thực hiện bán tín chỉ carbon tại Hải Phòng đa dạng hơn, nhất là tín chỉ carbon rừng. Tín chỉ carbon rừng được hiểu là chủ rừng có thể quy đổi diện tích rừng đang quản lý, bảo vệ ra lượng hấp thụ khí nhà kính và bán tín chỉ này tại thị trường qua cơ chế giảm phát thải.

Hải Phòng hiện có trên 33.096 ha rừng và đất lâm nghiệp, phân bố tại 35 xã, phường, đặc khu. Trong số này có trên 11.000 ha rừng đặc dụng, gần 16.740 ha rừng phòng hộ, hơn 4.955 ha rừng sản xuất... Trong tổng số diện tích rừng hiện có, diện tích rừng tự nhiên của thành phố chiếm khoảng 10.000 ha (2.241 ha tại phường Nguyễn Trãi và trên 7.923 ha tại đặc khu Cát Hải). Diện tích rừng này có thể hấp thụ hàng chục nghìn tấn khí nhà kính mỗi năm.

Số lượng doanh nghiệp có nhu cầu mua tín chỉ carbon cũng không nhỏ. Sau hợp nhất, Hải Phòng hiện là trung tâm cảng biển quốc tế, logistics, công nghiệp công nghệ cao và dịch vụ hiện đại với nhiều doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế lớn. Tại khu vực phía đông Hải Phòng, tính đến tháng 6/2025, có 107 doanh nghiệp phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Số lượng doanh nghiệp cần kiểm kê khí nhà kính tiếp tục được bổ sung trong thời gian tới. Đây là những doanh nghiệp có nguồn phát thải lớn và thực hiện việc giảm nhẹ phát thải khí nhà kính theo lộ trình.

Các cơ sở sản xuất công nghiệp cần có giải pháp để giảm phát thải khí nhà kính. Trong ảnh: Hệ thống xử lý nước thải tại khu công nghiệp Đồ Sơn

Nguồn thu lớn từ cơ chế tín chỉ carbon

Từ năm 2021, tỉnh Quảng Nam (nay là thành phố Đà Nẵng) là địa phương đầu tiên được Chính phủ đồng ý cho phép lập đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ carbon rừng từ giảm phát thải khí nhà kính thông qua chống mất rừng và suy thoái rừng, quản lý bền vững tài nguyên rừng trong vòng 5 năm (2021 - 2025). Theo đó, khi thực hiện đề án, chủ rừng (gồm các ban quản lý rừng, khu bảo tồn thiên nhiên, đơn vị, tổ chức cá nhân trồng rừng…) sẽ được hưởng lợi khi tham gia thị trường carbon rừng. Các chủ rừng này có thể quy đổi diện tích rừng đang quản lý ra lượng hấp thụ khí carbon (khí gây hiệu ứng nhà kính).

Tại đề án xây dựng nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, nhóm nghiên đề án tính toán, theo Kế hoạch 222/KH-UBND ngày 15/9/2022 của UBND thành phố Hải Phòng, nếu thành phố đạt mục tiêu giảm ít nhất 43,5% so với kịch bản phát triển vào năm 2030, ước tính có thể giảm khoảng 3 - 5 triệu tấn CO₂/năm (giả định tổng phát thải hiện tại khoảng 7 - 10 triệu tấn CO₂/năm); dự kiến thành phố sẽ thu được 120 - 250 triệu USD/năm (với giá tín chỉ carbon trung bình 40 - 50 USD/tấn CO2 trên thị trường quốc tế) nếu Hải Phòng tham gia thị trường tín chỉ carbon thành công và tận dụng tốt cơ chế trao đổi, bù trừ.

Đáng chú ý, theo Nghị quyết số 226/2025/QH15 của Quốc hội, nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon là nguồn thu ngân sách thành phố được hưởng 100%; các khoản thu này không tính vào số thu cân đối ngân sách địa phương.

Bên cạnh ý nghĩa lớn về kinh tế, việc thực hiện cơ chế tín chỉ carbon khuyến khích doanh nghiệp gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường. Tại hội thảo “Chuyển đổi xanh trong khu công nghiệp để phát triển bền vững thành phố Hải Phòng” do Ban Quản lý các khu kinh tế thành phố tổ chức ngày 6/3/2025, ông Bruno Jaspert, Tổng giám đốc Tổ hợp Khu công nghiệp Deep C chia sẻ: Doanh nghiệp tập trung đầu tư các dự án sản xuất điện gió và điện mặt trời, đồng thời tổ hợp khu công nghiệp DEEP C cũng đang chuyển đổi sang sử dụng các phương tiện giao thông chạy bằng điện thay thế phương tiện chạy bằng xăng, dầu truyền thống. Thời gian tới, doanh nghiệp tiếp tục đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Tận dụng các chính sách thí điểm

Khoản 4, điều 5 của Nghị quyết số 226/2025/QH15 của Quốc hội quy định việc thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Cụ thể, tín chỉ carbon được giao dịch bao gồm tín chỉ carbon hình thành từ các chương trình, dự án theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon đầu tư từ nguồn vốn của ngân sách thành phố được giao dịch với các nhà đầu tư trong nước, nước ngoài.

UBND thành phố phối hợp với các Bộ: Công thương, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Tài chính xác định tỷ lệ đóng góp về lượng giảm phát thải, hấp thụ khí nhà kính trên địa bàn thành phố cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của quốc gia trước khi giao dịch tín chỉ carbon. HĐND thành phố quyết định việc sử dụng nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon cho các chương trình, dự án ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.

Theo Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Phạm Văn Thuấn, sàn giao dịch sẽ là nơi để các tín chỉ carbon được cấp, niêm yết và trao đổi giữa các bên có nhu cầu. Việc thí điểm thực hiện sàn giao dịch tín chỉ carbon, một trong những công cụ để phát triển thị trường carbon tại địa phương tạo sự chuẩn bị cho chính quyền, doanh nghiệp tham gia vào thị trường cacbon nội địa của Việt Nam trong tương lai, cũng như đẩy nhanh hơn tốc độ giảm phát thải khí nhà kính của thành phố theo mục tiêu đặt ra.

BẢO CHÂU

Nguồn: https://baohaiphong.vn/loi-ich-lon-tu-thuc-hien-co-che-tin-chi-carbon-o-hai-phong-518495.html