Ký ức của Mẹ (Bài 2):

(Baothanhhoa.vn) - Khi chúng tôi viết những dòng này, là khi chỉ còn 44 Mẹ Việt Nam Anh hùng (VNAH) còn sống trong tổng số hơn 4.500 Mẹ của xứ Thanh. Song, rất ít Mẹ còn minh mẫn - ký ức cuộc đời mảng còn, mảng mất. Nhưng thẳm sâu trong tâm trí các mẹ luôn là bóng dáng của những người chồng, người con đã hoá thân mình vào dáng hình non sông, đất nước. Chúng tôi ghi lại những câu chuyện, có khi chỉ còn là những ký ức lặng lẽ, chắp vá và chắt chiu từ lời kể, từ ánh mắt và từ cả sự im lặng, như một sự ngưỡng vọng các Mẹ và như một nén tâm hương dành cho những người đã mãi mãi tuổi xanh.

“Ở cái tuổi này rồi, mẹ chỉ có mong ước tìm được hài cốt của 2 đứa con để đưa về quê hương” - Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Toàn - với gương mặt phúc hậu, chiếc khăn vấn gọn mái tóc trắng mây, chớp chớp mắt như cố nén cảm xúc chực trào trong dòng hồi tưởng.

Đã gần cái tuổi “trong cõi người ta”, nên chuyện đời của mẹ đã theo những chuyến đò thời gian trôi mãi vào miền ký ức. Thế nhưng, niềm nhớ mong về 2 người con của mẹ đã hy sinh chưa tìm được hài cốt, thì vẫn khắc khoải hơn nửa thế kỷ, cứ hy vọng rồi lại thất vọng.

Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Toàn thắp nén hương lên bàn thờ 2 con trai đã hi sinh.

Mẹ Toàn có 9 người con, 7 người con trai, 2 người con gái - đều sinh ra và lớn lên ở thôn Thành Phú, xã Đông Thành - nơi mẹ sống một đời chờ con hiện nay. Người con trai đầu của mẹ là anh Trịnh Văn Tuần, sinh năm 1951, lên đường nhập ngũ năm 1968; chỉ 1 năm sau đó, anh hy sinh. Tiếp đó, người con trai thứ 2 của mẹ là anh Trịnh Văn Tự, sinh năm 1954, lên đường nhập ngũ năm 1970; đến năm 1974, anh là lính đặc công được điều động sang Campuchia hoạt động rồi hy sinh không rõ địa điểm, nơi chôn cất.

Mẹ Toàn ngậm ngùi, nước mắt nhoè đôi mắt trũng sâu: “Cả 2 đứa đều lên đường nhập ngũ năm 18 tuổi, cùng vào lính đặc công rồi hy sinh. Chúng nó đi khi còn trẻ, mẹ chẳng có bức ảnh nào, rồi hy sinh cũng chưa tìm được hài cốt”.

Chúng tôi né nhìn vào mắt mẹ. Trên bàn thờ đặt trang trọng ngay giữa nhà là 2 tấm bằng Tổ quốc ghi công lấy làm ảnh thờ.

Mỗi năm đến ngày giỗ con hay ngày rằm, mùng 1, mẹ Toàn lại đốt nén hương thơm đứng trước bàn thờ cầu khấn, mong sao sớm được đón các con trở về quê hương bản quán.

Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Toàn.

Mẹ bảo: “Cả 2 con của mẹ đều hiền lành, ngoan ngoãn, sống có trách nhiệm. Lúc đi bộ đội cả 2 đứa còn chưa có người yêu, chỉ một lòng muốn bảo vệ Tổ quốc”. Rồi mẹ ngậm ngùi: “Chồng mẹ cũng đi dân công hỏa tuyến ở tận bên Lào, sau đó thì về làm ở kho lương thực...".

Cả 2 con của mẹ đều hiền lành, ngoan ngoãn, sống có trách nhiệm. Lúc đi bộ đội cả 2 đứa còn chưa có người yêu, chỉ một lòng muốn bảo vệ Tổ quốc. Chồng mẹ cũng đi dân công hỏa tuyến ở tận bên Lào. Những năm tháng chồng vắng nhà, một mình mẹ gồng gánh nuôi đàn con thơ”

Những năm tháng chồng đi kháng chiến không một lá thư, không một dòng tin tức, mẹ lặng lẽ một mình gánh vác cả nỗi nhớ thương chồng con và trăm bề lam lũ, vất vả để nuôi nấng đàn con thơ. Mẹ chỉ mong sao khi đất nước hòa bình, non sông thống nhất, cả gia đình sẽ được đoàn tụ.

Năm 1990, chồng mẹ Toàn gặp bạo bệnh rồi qua đời, không thể cùng mẹ chờ ngày đưa các con về quê hương được nữa. Chồng mất, mẹ lại gói ghém nỗi đau thương để thờ chồng, chờ con.

Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Toàn cùng con trai và con dâu.

Bà Hoàng Thị Hoa, người con dâu thứ 5 của mẹ Toàn, cũng là người hằng ngày chăm sóc bữa ăn, giấc ngủ cho mẹ, chia sẻ: “Mẹ luôn thương nhớ, mong mỏi tìm được hài cốt các anh. Gia đình tôi cũng đã tìm đủ mọi cách để tìm, đến các nghĩa trang liệt sĩ, nhắn tìm đồng đội... nhưng ước nguyện vẫn chưa thành. Gần đây nhất, Công an tỉnh đã về lấy mẫu AND để tìm hài cốt liệt sĩ. Mong sao sẽ sớm tìm được hài cốt của các anh để mẹ yên lòng”.

“Mẹ tôi hiền lành, phúc hậu, được con cháu trong gia đình, bà con lối xóm thương yêu, quý mến. Chính quyền các cấp cũng thường xuyên thăm hỏi, động viên mẹ các dịp lễ, tết. Mấy năm trở lại đây, sức khỏe mẹ yếu đi nhiều, tai không còn nghe rõ, gia đình tôi luôn thay nhau tận tâm chăm sóc, động viên mẹ, để mẹ được vui vầy cùng con cháu lúc tuổi già, bóng xế” – Bà Hoa chia sẻ thêm.

Chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Toàn do họa sỹ Đặng Ái Việt vẽ.

Chiến tranh đã lùi xa, song những đau thương, mất mát, hy sinh của các Mẹ Việt Nam Anh hùng thì không gì có thể đong đếm được. Tri ân các Mẹ cũng là để đời đời nhớ ơn các anh hùng liệt sĩ – những người đã tạc nên dáng hình đất nước để những thế hệ hôm nay và mai sau được viết tiếp câu chuyện hòa bình.

Linh Hương

—

Bài 3: "17 tuổi, Hội giấu tôi viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ... rồi đi mãi không về"

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/ky-uc-cua-me-bai-2-me-chang-co-buc-anh-nao-chung-no-hy-sinh-cung-chua-tim-duoc-hai-cot-254686.htm