Khi đơn hàng trở thành 'cầu nối' lừa đảo

Trong bối cảnh xã hội chuyển đổi số, giao dịch trực tuyến và mua sắm online đang ngày càng phổ biến, người tiêu dùng đã quen với việc gửi - nhận hàng hóa qua các đơn vị vận chuyển. Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, thời gian qua, đã xuất hiện tình trạng các đối tượng xấu lợi dụng thông tin khách hàng để lừa đảo, gây hoang mang cho người dân và đặt ra nhiều nghi vấn về trách nhiệm bảo mật thông tin cá nhân.

Hoạt động bốc xếp, vận chuyển hàng hóa tại Bưu điện tỉnh Thái Nguyên.

Một ngày trung tuần tháng 6, chị L.T.H, ở phường Túc Duyên (TP. Thái Nguyên) đến Bưu điện Trung tâm TP. Thái Nguyên gửi hàng cho ba người bạn ở các tỉnh Bắc Ninh, Nghệ An và Thừa Thiên Huế. Đó là những món quà nhỏ, đơn giản. Mọi thủ tục đều được thực hiện hợp pháp, chi phí gửi hàng chị H. đã thanh toán đầy đủ tại bưu điện. Tưởng như mọi chuyện kết thúc tại đó, nhưng chỉ một ngày sau, cả ba người bạn bất ngờ nhận được cuộc gọi từ các số điện thoại lạ: 0984126865; 0903784374; 0328833178. Nội dung các cuộc gọi giống hệt nhau, với giọng điệu khẩn thiết: "Chị có đơn hàng được gửi từ Thái Nguyên nhưng cần chuyển trước từ 12 đến 16 nghìn đồng để tạo đơn xuất kho, đây là quy định mới của bưu cục, nếu không chuyển tiền đơn hàng sẽ bị hủy". Một số tiền nhỏ, không đáng kể, nhưng lại dễ khiến người nghe chủ quan và tin tưởng.

Cả ba người bạn của chị H. đã cẩn trọng gọi điện ngược lại cho chị H. để xác minh. Khi biết toàn bộ chi phí đã được thanh toán trước và không có bất kỳ quy định nào về việc thu thêm tiền “xuất kho”, họ kịp thời nhận ra dấu hiệu lừa đảo và không làm theo hướng dẫn của kẻ xấu.

Hành vi giả mạo nhân viên bưu điện để gọi điện thu các khoản tiền phí không còn là chuyện mới, nhưng mức độ phổ biến và tinh vi của các đối tượng đã tăng lên đáng kể. Với thủ đoạn đánh vào tâm lý chủ quan, các đối tượng thường yêu cầu chuyển những khoản tiền nhỏ, chỉ vài chục nghìn đồng để tránh bị nghi ngờ. Đáng nói, chiêu thức này không chỉ diễn ra qua điện thoại, mà còn qua tin nhắn, các nền tảng mạng xã hội, thậm chí cả email.

Không những vậy, một số nạn nhân trên địa bàn tỉnh còn chia sẻ với chúng tôi: Sau khi đặt hàng qua một số website mua sắm (có để lại địa chỉ, số điện thoại), họ nhận được tin nhắn, cuộc gọi giả mạo người bán hàng, yêu cầu nhấp vào đường link để xác nhận đơn hàng hoặc nâng cấp lên thành viên VIP để được giảm giá. Tuy nhiên, thực chất đây lại là những đường link độc hại, được thiết kế để lấy cắp thông tin tài khoản ngân hàng hoặc chiếm quyền điều khiển điện thoại. Kết quả, có nạn nhân bị mất tiền trong tài khoản ngay sau khi truy cập vào đường link lạ, có người thì bị mất quyền truy cập vào các tài khoản xã hội như: Facebook, Zalo và bị đối tượng lừa đảo lấy nick nhắn tin hỏi vay tiền trong danh sách bạn bè.

Những sự việc xảy ra như trên không chỉ khiến người dân hoang mang mà còn đặt ra câu hỏi: Thông tin cá nhân của khách hàng đã bị lộ lọt từ đâu? Các chủ hàng bảo mật thông tin khách hàng ra sao? Các đơn vị vận chuyển, đặc biệt là hệ thống bưu điện, vốn được xem là nơi lưu trữ và bảo vệ thông tin khách hàng liệu đã thực sự đủ an toàn?

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thúy Ngọc, Phó Giám đốc Bưu điện tỉnh Thái Nguyên, khẳng định: Bưu điện không thu bất kỳ khoản phí nào của người nhận khi hàng chưa đến tay. Mọi cuộc gọi yêu cầu thanh toán như vậy đều là hành vi mạo danh lừa đảo. Trước thực trạng trên, chúng tôi đã triển khai phần mềm ẩn thông tin khách hàng trên hệ thống nội bộ, đồng thời không hiển thị số điện thoại của người gửi và người nhận để tránh bị lợi dụng.

Có thể thấy, sự tinh vi của các chiêu trò lừa đảo đang đặt xã hội trước những thách thức về an ninh thông tin và đây không còn là câu chuyện riêng của cá nhân hay tổ chức nào, mà là trách nhiệm chung của cả hệ sinh thái số. Các đơn vị vận chuyển cần siết chặt quy trình bảo mật, nâng cao năng lực kiểm tra, giám sát, đặc biệt là các khâu tiếp xúc với dữ liệu người dùng.

Song song đó, chính người dân cũng cần thay đổi tư duy trong việc bảo vệ thông tin cá nhân. Không chia sẻ số điện thoại, địa chỉ, thông tin tài khoản qua các nền tảng không chính thống, không chuyển tiền cho người lạ, không nhấp vào đường link lạ. Khi nhận được cuộc gọi yêu cầu chuyển khoản, người dân cần bình tĩnh xác minh lại thông tin qua các kênh chính thức trước khi hành động để tránh những rủi ro không đáng có.

Trong bối cảnh này, ngành Bưu điện không chỉ cần đổi mới hạ tầng kỹ thuật để chống rò rỉ thông tin, mà còn phải sát sao hơn trong quy trình lưu trữ dữ liệu, tăng cường giám sát nội bộ và hành động quyết liệt hơn để xây dựng một môi trường giao dịch an toàn, minh bạch, đáng tin cậy.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/xa-hoi/202506/khi-don-hang-tro-thanh-cau-noi-lua-dao-cfc308f/