Học sinh hứng thú, phụ huynh yên tâm nhờ đa dạng hóa sách giáo khoa

Xã hội hóa sách giáo khoa được đánh giá là một chủ trương lớn trong công cuộc đổi mới giáo dục, nhằm huy động nguồn lực toàn xã hội tham gia vào việc biên soạn, xuất bản và lựa chọn sách học.

So với mô hình độc quyền trước đây, việc đa dạng hóa các bộ sách giáo khoa không chỉ khuyến khích sự sáng tạo, mà còn tạo điều kiện để các bộ sách phản ánh sát thực tế vùng miền, nhu cầu học tập và xu hướng phát triển hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thông qua cơ chế cạnh tranh. Từ đó từng bước cải thiện nội dung, hình thức và phương pháp tiếp cận tri thức cho người học.

Nâng cao chất lượng sách giáo khoa

Theo thầy Nguyễn Cao Cường - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Thái Thịnh (Hà Nội), chủ trương xã hội hóa trong biên soạn sách giáo khoa là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển của nền giáo dục hiện đại và hội nhập.

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia phát triển trên thế giới đã áp dụng mô hình này từ lâu, và khi Việt Nam triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, việc xã hội hóa sách giáo khoa đã phát huy hiệu quả rõ rệt, đặc biệt là trong việc huy động nguồn lực, trí tuệ từ cộng đồng cùng tham gia vào quá trình biên soạn.

Trước đây, khi chỉ có duy nhất một bộ sách giáo khoa trong hệ thống, cả giáo viên lẫn học sinh đều xem sách như tài liệu cứng nhắc, mang tính bắt buộc, từ đó làm giảm cơ hội đổi mới sáng tạo trong giảng dạy và học tập. Cách tiếp cận này cũng phần nào hạn chế khả năng sáng tạo của đội ngũ tác giả biên soạn sách, khi phải tuân thủ một khuôn mẫu cố định.

Từ khi thực hiện xã hội hóa, thị trường sách giáo khoa đã trở nên phong phú hơn với sự xuất hiện của nhiều bộ sách khác nhau, cho phép so sánh, đối chiếu về mặt nội dung và cách tiếp cận kiến thức. Điều này góp phần tích cực vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy, khi giáo viên có thể lựa chọn học liệu phù hợp với đặc thù người học và điều kiện giảng dạy tại địa phương. Đồng thời, học sinh cũng có cơ hội tiếp cận tri thức một cách đa chiều, chủ động và hấp dẫn hơn.

Bên cạnh đó, xã hội hóa cũng mở ra không gian sáng tạo lớn hơn cho các nhóm tác giả, cho phép họ thể hiện tư duy, đóng góp tri thức và đổi mới cách tiếp cận nội dung giáo dục.

Thầy Nguyễn Cao Cường - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Thái Thịnh (Hà Nội). Ảnh: website trường

Theo thầy Cường, quan điểm “một chương trình – nhiều bộ sách giáo khoa”, trong đó chương trình đóng vai trò pháp lệnh, thống nhất yêu cầu cần đạt trên toàn quốc, còn sách giáo khoa là học liệu phong phú để hỗ trợ thực thi chương trình, đã mang đến một chuyển biến mạnh mẽ cho ngành giáo dục.

“Việc giáo viên được tiếp cận và lựa chọn từ nhiều bộ sách khác nhau giúp tiết học trở nên sinh động hơn, buộc người dạy phải đổi mới tư duy và phương pháp nhằm tạo nên sự hấp dẫn cho người học.

Ngược lại, học sinh cũng hứng thú hơn khi được khai thác nhiều nguồn tài liệu, mở rộng góc nhìn và nuôi dưỡng tinh thần tự học”, thầy Cường cho hay.

Phụ huynh dễ dàng dạy học cho con tại nhà

Thực tế cho thấy, việc triển khai chủ trương "một chương trình – nhiều bộ sách giáo khoa" không chỉ mở ra cơ hội đổi mới cho ngành giáo dục, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực đối với giáo viên, học sinh và cả phụ huynh.

Trao đổi với phóng viên, anh Tạ Văn Duẩn – phụ huynh em Tạ Uyên Nhi, học sinh lớp 3 Trường Tiểu học Thăng Long (xã Thường Tín, Hà Nội) chia sẻ: “Việc có nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau tạo nên sự cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà xuất bản, từ đó góp phần nâng cao chất lượng nội dung và hình thức của sách. Giáo viên có nhiều lựa chọn phù hợp với đối tượng học sinh mình đang dạy, còn phụ huynh thuận tiện hơn khi đồng hành cùng con học tập tại nhà.”

Anh Duẩn cho biết, trước đây khi chỉ có duy nhất một bộ sách giáo khoa, vào đầu năm học mới phụ huynh thường phải vất vả tìm mua đủ sách cho con. Tình trạng khan hiếm, "cháy hàng" diễn ra phổ biến.

Tuy nhiên, kể từ khi thực hiện chủ trương đa dạng hóa sách giáo khoa, tình trạng này đã giảm hẳn. Đặc biệt, việc giáo viên có quyền lựa chọn sách từ nhiều bộ khác nhau cho từng môn học giúp việc dạy – học trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn.

Là người trực tiếp đồng hành cùng con trong quá trình học tập tại nhà, anh Tạ Văn Duẩn đã có dịp tiếp cận và tìm hiểu cả ba bộ sách giáo khoa hiện hành. Qua trải nghiệm thực tế, anh đặc biệt ấn tượng với bộ sách Cánh Diều nhờ thiết kế logic, bố cục rõ ràng, hình ảnh sinh động và ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu.

“Tôi đánh giá cao bộ sách Cánh Diều bởi cách trình bày khoa học, ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu. Nhờ đó, tôi có thể dễ dàng đồng hành cùng con trong quá trình học tập tại nhà mà không gặp nhiều khó khăn.

Những bài học trong sách không chỉ truyền đạt kiến thức một cách đơn thuần mà còn gắn kết chặt chẽ với các vấn đề thực tiễn của cuộc sống, giúp các con học mà không thấy nhàm chán, thậm chí còn hào hứng khám phá”, anh Duẩn cho hay.

Anh Duẩn cho rằng, khi học sinh không chỉ học để biết mà còn được làm để hiểu, trải nghiệm để nhớ thì việc học trở nên nhẹ nhàng mà vẫn hiệu quả. “Tôi cảm thấy yên tâm hơn khi con được học những nội dung gắn với cuộc sống hàng ngày, và tôi cũng có thể cùng con ôn bài, giải thích thêm nếu cần. Đây là những ưu điểm mà trước đây không dễ làm vì sách viết quá hàn lâm, xa rời thực tiễn”, anh chia sẻ.

Bên cạnh nội dung gần gũi, dễ hiểu, anh Duẩn còn đánh giá cao cách thiết kế sách giáo khoa Cánh Diều ở khả năng khơi gợi sự tò mò và chủ động học tập của học sinh. Theo anh, mỗi bài học đều được trình bày một cách khoa học, sinh động, với hình ảnh minh họa rõ ràng, bắt mắt và nội dung được xây dựng theo hướng gợi mở, tạo cảm hứng học tập cho các em ngay từ những trang đầu tiên.

Khi tiếp xúc với sách, các con không còn cảm giác bị ép học hay phụ thuộc hoàn toàn vào sự hướng dẫn của người lớn, mà đã biết cách tự tìm hiểu bài và đặt ra những câu hỏi cho bản thân.