Τα άνθη της βαμβακιάς μου καίνε την καρδιά...

Ρυζόδεντρο στην είσοδο του χωριού. Φωτογραφία: Le Minh.

Η βαμβακοδεντρίδα στην αρχή του χωριού είναι μεγάλη και τραχιά, οι ρίζες της σχηματίζουν καμπύλες, σκάβουν στο έδαφος σαν ένα γιγάντιο χέρι που σκάβει στην πατρίδα. Όταν ρωτούσαν οι ενήλικες πότε γεννήθηκε το δέντρο, η απάντηση ήταν πάντα «Το είδα όταν μεγάλωσα». Και εγώ, αφού μπορούσα να τρέξω στους δρόμους και τα σοκάκια του χωριού, έχω δει τη βαμβακοδεντρίδα.

Ο κορμός του δέντρου έχει τραχύ, μουχλιασμένο δέρμα, καλυμμένο με πράσινα βρύα και περιστασιακά έχει εξογκώματα στο μέγεθος της γροθιάς ενός μαθητή.

Οι τέσσερις εποχές και οι οκτώ ηλιακές θητείες εναλλάσσονται, όταν έρχεται η άνοιξη, η «παλαιότητα» του δέντρου εξαφανίζεται, από τα γυμνά κλαδιά αρχίζουν να φυτρώνουν τα πρώτα μπουμπούκια, έπειτα χιλιάδες νεαρά μπουμπούκια σαν χιλιάδες πράσινα κεριά ανάβουν, λαμπυρίζοντας στο φως του ήλιου, καλωσορίζοντας σμήνη από ψαρόνια, σάμα με μαύρα οπίσθια, σάμα με μαύρα οπίσθια... που πετούν πίσω. Μια ηλιόλουστη μέρα στα τέλη Μαρτίου, κοιτάζοντας ψηλά, μπορείς να δεις τα φωτεινά κόκκινα λουλούδια βαμβακιού σαν γιγάντιες δάδες να καίνε στον γαλάζιο ουρανό.

Η πολύβουη ατμόσφαιρα του κόσμου γύρω από το μικρό μαγαζί κάλυπτε ακόμα τη σκιά του ρυζιού, κάνοντας το θόλο των φύλλων να λικνίζεται, κάνοντας τα λουλούδια να χαμογελούν. Ειδικά την εποχή των λουλουδιών, τα αγόρια έβγαιναν έξω για να παίξουν μπίλιες, τα κορίτσια έπαιζαν κουτσό στο έδαφος όπου είχαν ξεκολλήσει τα κόκκινα τούβλα.

Βαριεστημένοι από το παιχνίδι, η ομάδα ξάπλωσε, με τα κεφάλια τους ακουμπισμένα στο πράσινο γρασίδι δίπλα στο δέντρο, και παρακολουθούσαν τα πέταλα των λουλουδιών να πέφτουν και να στροβιλίζονται στον άνεμο. Τα λουλούδια έπεσαν, αλλά τα χοντρά πέταλα ήταν ακόμα έντονα κόκκινα σαν να ήταν γεμάτα νερό, και ένιωθαν βαριά στο χέρι λόγω του χοντρού πράσινου κάλυκα.

Μαζέψαμε πολλά λουλούδια και τα κρεμάσαμε σε αλυσίδες, κουβαλώντας τα με τη σειρά μπροστά, ενώ οι υπόλοιποι τρέχαμε γύρω από τη βάση, με τα μάγουλά μας κόκκινα και ιδρωμένα μέχρι που έπεσε το σούρουπο, οι σκιές των παιδιών αναμειγνύονταν με το μωβ λυκόφως, και μετά διασκορπιστήκαμε.

Κανένα παιδί δεν μπορούσε να σκαρφαλώσει σε αυτό το καπόκ επειδή ο κορμός του ήταν πολύ μεγάλος για να τον αγκαλιάσει και έφτανε μέχρι τον ουρανό. Μόνο οι ενήλικες μπορούσαν να κατακτήσουν το ύψος του και να βρουν μια διακλάδωση του δέντρου, να τοποθετήσουν μια χοντρή σανίδα δεμένη με σχοινί βουβαλιού πάνω της και να τη χρησιμοποιήσουν ως «σταθμό μεγαφώνου». Άλλοτε ο αρχηγός του χωριού, άλλοτε ο επικεφαλής της πολιτοφυλακής, άλλοτε ο υπεύθυνος της λαϊκής τάξης εκπαίδευσης... κρατούσαν ένα μεταλλικό μεγάφωνο, ξεκινώντας με έναν ήχο που αντηχούσε σε όλους τους λόφους: «Λόα... μεγάφωνο... μεγάφωνο...», και στη συνέχεια μετέδιδαν πληροφορίες για την επιχειρηματική κατάσταση του χωριού, όπως την εποχή της συγκομιδής, την αυξημένη εργασία σε αντάλλαγμα για την εργασία ή κατά την περίοδο των πλημμυρών, πληροφορίες για τον καιρό, αν θα έβρεχε ή θα ήταν ξηρασία.

Από αυτό το δέντρο ρυζιού, στάλθηκαν πολλά δελτία που καλούσαν τους νέους άνδρες να καταταγούν στον στρατό. Ο αρχηγός της αντάρτικης πολιτοφυλακής ανακοίνωσε πολλά νέα σχετικά με την περίοδο εκπαίδευσης της ομάδας, υπενθυμίζοντας σε κάθε νοικοκυριό την ασφάλεια και την τάξη, καθώς και την αποφυγή κλοπής κοτόπουλων και χοίρων.

Ο μεγαλύτερος αδερφός μου χρησιμοποιούσε ένα σχοινί δεμένο στους δύο αστραγάλους του ως «βοήθημα αναρρίχησης» για να σκαρφαλώνει, καθόταν όρθιος στη σανίδα στη διακλάδωση και μετέδιδε το δελτίο μαζικής εκπαίδευσης, καλώντας όλους όσους ήταν αναλφάβητοι να πάνε σχολείο για να μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν άπταιστα, ή μερικές φορές να αλλάξουν τον τόπο σπουδών από το σπίτι του κυρίου Κι στο σπίτι της κυρίας Μο. Το μάθημα ήταν από το μεσημέρι έως το βράδυ... Τον ακολούθησα στο σχολείο μαζικής εκπαίδευσης, οπότε μετά από λίγη μάθηση, «πήδηξα» κατευθείαν στην πρώτη τάξη του σχολείου του χωριού.

Και η αίσθηση του σπιτιού μεγάλωνε με τα χρόνια μαζί με τα κόκκινα λουλούδια. Η εξοχή ήταν τόσο όμορφη, τόσο γαλήνια, αλλά η φτωχή εξοχή, κοιτάζοντας τα λουλούδια καπόκ, με έκανε να ανησυχώ για τον λιμό της φτωχής εποχής - 8 Μαρτίου. Το ρύζι της προηγούμενης σοδειάς είχε μειωθεί πολύ μέχρι το τέλος Ιανουαρίου, έλεγε η μητέρα μου, το πιο τρομακτικό ήταν ο διαπεραστικός και ανατριχιαστικός ήχος «τριξίματος» του μεταλλικού κουτιού γάλακτος που χτυπούσε το πλάι του βάζου όταν ξύναμε το ρύζι για να το μαγειρέψουμε. Από ρύζι, υπήρχε μανιόκα, αλλά το να τρώω μανιόκα συνέχεια με έκανε να πεινάω, όλοι λαχταρούσαν ρύζι.

Με έξι αδέρφια, η ανησυχία για το φαγητό και τα ρούχα βάραινε πολύ τους ώμους των γονιών μου. Όταν σκεφτόμουν το λουλούδι καπόκ, αναρωτιόμουν συνέχεια, γιατί αυτό το λουλούδι έχει το ίδιο όνομα με το κύριο φαγητό των Βιετναμέζικων; Γιατί ανθίζει κατά την περίοδο της άδειας σοδειάς; Αφήστε το να ανθίσει σε μια άλλη εποχή για να απαλύνει τον πόνο...

Ίσως όμως το όνομα ρύζι να έχει και μια κρυφή σημασία, όταν το άνθος του βαμβακιού πέφτει και μαραίνεται, ο καρπός του ρυζιού παίρνει σχήμα, αναπτύσσεται και παραμένει στο δέντρο μέχρι να ωριμάσει και να ανθίσει σε μια αφράτη λευκή μπάλα από βαμβάκι, ακριβώς όπως μια γλάστρα με αρωματικό λευκό ρύζι, εκφράζοντας το όνειρο του αγρότη για μια ευημερούσα ζωή, γι' αυτό και το δέντρο ονομάζεται «ρύζι»;

Αλλά κάθε περιοχή έχει διαφορετικό όνομα για το λουλούδι, που συνδέεται με τον δικό της θρύλο. Η βόρεια ορεινή περιοχή αποκαλεί το λουλούδι καπόκ «moc mien», ενώ τα Κεντρικά Υψίπεδα το αποκαλούν «po-lang».

Τον Φεβρουάριο του 1979, από την αρχή του πολέμου στα βόρεια σύνορα, ακολούθησα τον στρατό για να γράψω άρθρα στην περιοχή Cao Loc, στο Lang Son , κοιτάζοντας τα κουρελιασμένα λουλούδια βαμβακιού στην περιοχή των συνόρων, ανακατεμένα με τη μυρωδιά του καπνού της πυρίτιδας, η καρδιά μου πονούσε, αλλά λίγους μήνες αργότερα, επέστρεψα, σήκωσα το χέρι μου στα φρύδια μου, παρακολουθώντας χιλιάδες λευκά λουλούδια βαμβακιού να πετάνε στον ουρανό των συνόρων και ένιωσα ενθουσιασμό, όταν είδα τους εθνοτικούς να παίρνουν τα λουλούδια για να φτιάξουν κουβέρτες και στρώματα. Θυμόμουν πάντα τις παλιές μέρες που εγώ και οι φίλοι μου μαζεύαμε κάθε λουλούδι βαμβακιού, μαζεύαμε περισσότερα λουλούδια από καλάμια για να φτιάξουμε μαξιλάρια, για έναν καλό ύπνο, καλλιεργώντας το όνειρο να ταξιδεύω εδώ κι εκεί για να ικανοποιήσω την επιθυμία του ανθρώπου.

Την ημέρα που έφτασα στο χωριό Μπρόαι της επαρχίας Ντακ Λακ , όπου υπήρχαν χιλιάδες λουλούδια πό-λανγκ, άκουσα τον πρεσβύτερο του χωριού να διηγείται την ιστορία του λουλουδιού και θυμήθηκα το σπάνιο και μοναχικό δέντρο καπόκ στη γειτονιά μου. Είδα τα παιδιά εδώ να τραγουδούν «Είμαι ένα λουλούδι πό-λανγκ», δένοντας λουλούδια σε πολλά στέμματα, και θυμήθηκα την εποχή που συνήθιζα να ξαπλωνώ στο γρασίδι όλη μέρα, περιμένοντας κάθε λουλούδι καπόκ που έπεφτε, ανταγωνιζόμενος για να τα μαζέψω μέχρι να μπορέσω να σχηματίσω ένα μπουκέτο. Θυμήθηκα το αστείο τραγούδι των μεγαλύτερων αδελφών και αδελφών: «Είσαι σαν τα λουλούδια καπόκ στο δέντρο/ Το σώμα μου είναι σαν το τριφύλλι στην άκρη του δρόμου/ Προσεύχομαι στον Θεό για τον άνεμο και τη δροσιά/ Τα λουλούδια καπόκ πέφτουν και το τριφύλλι περνάει».

Τα άνθη καπόκ, τα βαμβακοδένια και τα πολανγκ έχουν όλα εισέλθει στην ποίηση. «Κάποιος φύτεψε βαμβακοδένια στα σύνορα/ ή στα σύνορα, το δέντρο βρήκε τον δρόμο του να φυτρώσει/ τα αιματοβαμμένα λουλούδια έχουν μουδιάσει χιλιάδες χρόνια/ το δέντρο στέκεται ψηλό και πράσινο σαν σημάδι συνόρων.»

Το δέντρο έχει γίνει σύμβολο για τους συνοριοφύλακες. Η δημοτικότητα του δέντρου po-lang έχει γίνει σύμβολο των Κεντρικών Υψιπέδων, έτσι όταν καθαρίζουν το δάσος για να ανοίξει δρόμος για χωράφια, οι χωρικοί επιμένουν να κρατήσουν το δέντρο po-lang. Το μοναχικό, πανύψηλο δέντρο που στέκεται στον ήλιο και τη δροσιά στην αρχή του χωριού μου, κάθε Μάρτιο, φωτίζει κόκκινο σαν πυρσός στον γαλάζιο ουρανό, το ρύζι έχει γίνει «πλοηγός» για να με καθοδηγεί, σε όσους είναι μακριά από το σπίτι, ώστε να μην χάσουν το δρόμο τους για το σπίτι... Τα λουλούδια, ανεξάρτητα από το όνομά τους, έχουν όλα αμετάβλητες αξίες.

Αυτή την άνοιξη, επιστρέφοντας στην πόλη μου, χάθηκα στη μέση ενός άδειου χώρου, νιώθοντας μοναξιά και κενό μέσα μου, επειδή το δέντρο είχε «φύγει από τη ζωή». Όταν γερνάς, πρέπει να επιστρέφεις στον αιώνιο κόσμο. Αλλά το δέντρο έχει γίνει μέσα μου ένα «δέντρο κληρονομιάς» και έχει πυροδοτήσει τόσες πολλές νοσταλγικές αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας...

Τώρα, δίπλα στο παλιό δέντρο καπόκ βρίσκεται το πολιτιστικό σπίτι του χωριού. Ξαφνικά μου ήρθε μια ιδέα και την εξέφρασα στον ανιψιό μου που αγαπά τα μπονσάι: Γιατί δεν φυτεύεις ένα δέντρο καπόκ μπονσάι, δεν το λυγίζεις για να δημιουργήσεις το σχήμα των «πέντε ευλογιών» ή «τριών ευλογιών» και δεν το δωρίζεις στο πολιτιστικό σπίτι; Η πρόχειρη εικόνα του δέντρου θα συμβάλει στην αναβίωση του δέντρου καπόκ του χωριού Γκίο, έτσι ώστε οι σημερινοί νέοι να μπορούν εύκολα να φανταστούν το παλιό δέντρο καπόκ και να απαλύνουν τη λύπη ανθρώπων σαν εμένα.

Πηγή: https://daidoanket.vn/hoa-gao-dot-long-toi-10276179.html