Đánh thức “kho báu” phim kinh điển Việt

Đó là cách để tôn vinh ký ức và khơi gợi lòng tự hào dân tộc. Nhưng cũng từ những lần trình chiếu đó mới nhìn nhận một thực tế: kho phim quý giá này vẫn chưa được khai thác xứng tầm, đặc biệt là trên môi trường số, nơi khán giả trẻ đang hiện diện đông đảo nhất.

Mới đây, tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng 2025 đã dành riêng chương trình “Nửa thế kỷ phim Việt Nam về chiến tranh” để trình chiếu 22 tác phẩm nổi tiếng về đề tài này. Trong dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 - 30-4-2025) cũng trình chiếu những bộ phim kinh điển về cuộc đấu tranh của quân và dân ta cho sự nghiệp thống nhất đất nước... Thế nhưng, dù nhận được rất nhiều phản hồi tích cực của khán giả, các bộ phim kinh điển này lại lặng lẽ lui vào các kho lưu trữ sau khi các sự kiện kỷ niệm, lễ hội kết thúc.

Cách đây 4 năm, Viện Phim Việt Nam cũng từng mở kênh YouTube giới thiệu 9 phim tiêu biểu: Nhà tiên tri, Nhìn ra biển cả, Mùa ổi, Lương tâm bé bỏng, Đừng đốt, Chung cư, Cuộc đời của Yến, Mặt trận không tiếng súng, Dòng sông hoa trắng thu hút hàng triệu lượt xem. Tuy nhiên, vì vướng bản quyền kênh đã bị buộc ngừng cập nhật. Khi đó, ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Điện ảnh, cho biết, do Viện Phim Việt Nam chỉ có chức năng lưu trữ, bảo quản, muốn phổ biến cần có sự đồng ý của Cục Điện ảnh và hãng sản xuất. Năm 2022, Bộ VH-TT-DL ban hành quyết định xây dựng đề án “Trung tâm phát hành và phổ biến phim trực tuyến”, mọi khó khăn tưởng được tháo gỡ nhưng cho đến nay “đâu vẫn hoàn đấy”!

Trong bối cảnh đó, nhiều đơn vị cũng đã nỗ lực để đưa “kho báu” phim kinh điển đến với khán giả nhưng do nhiều hạn chế nên chỉ mang tính manh mún. Tiêu biểu như mục “Sống lại thời vàng son - Tốp phim Việt kinh điển” của nền tảng trực tuyến trả phí Galaxy Play, chỉ có vài tựa như Mùa nước nổi, Tổ quốc tiếng gà trưa, Cát nóng, Mùa gặt cuối cùng, Mê Thảo thời vang bóng... Hay vừa qua VTV mở mục “Cine7 - Ký ức phim Việt” không chỉ trình chiếu mà còn tổ chức giao lưu với các diễn viên trong phim nhưng số lượng phim cũng rất ít, chỉ vỏn vẹn vài phim. Điểm sáng hiếm hoi có lẽ là kênh YouTube Phim hoạt hình Việt Nam (thuộc Công ty cổ phần Hãng phim hoạt hình Việt Nam) được mở ra từ năm 2018 đến nay với 363 phim được đăng tải, thu hút hơn 874.000 lượt theo dõi, trên 354 triệu lượt xem.

Nhu cầu có, nguồn cung chính thống lại vắng bóng đã trở thành cơ hội cho các kênh không chính thức. Phần lớn các tác phẩm kinh điển của điện ảnh Việt đều có thể tìm thấy trên YouTube, TikTok hay tại các trang phim lậu và dĩ nhiên, những vấn đề như chất lượng, bản quyền đều bị ngó lơ. Điều đáng nói là các phim này hầu hết đều có lượng xem rất cao, mang lại nguồn thu không nhỏ cho những người đăng tải.

Do vậy, việc đánh thức “kho báu” phim kinh điển Việt Nam khi Bộ VH-TT-DL đang xây dựng dự thảo “Nghị định quy định về phát hành, phổ biến phim phục vụ nhiệm vụ chính trị” là tín hiệu tích cực. Điểm mới của nghị định lần này là Nhà nước sẽ đầu tư, hỗ trợ xây dựng nền tảng phổ biến phim trực tuyến; đồng thời khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia hợp tác công tư trong việc phát hành, phổ biến phim...

Nghị định dự kiến trình Chính phủ ban hành vào tháng 12-2025 là bệ đỡ pháp lý để mở ra “kho báu” phim kinh điển Việt. Tuy nhiên, thực tế triển khai như thế nào có lẽ vẫn phải chờ thời gian trả lời. Nhưng với thành công của một số tác phẩm lịch sử cách mạng vừa qua cho thấy, nếu có cách làm, cách quảng bá tốt, các bộ phim kinh điển vẫn có thể đảm bảo sự thu hút trong khai thác thương mại, từ đó nâng cao hiệu quả lan tỏa các giá trị tư tưởng của tác phẩm.

VĂN TUẤN

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/danh-thuc-kho-bau-phim-kinh-dien-viet-post808782.html