Chuyển đổi số - Đòn bẩy cho khuyến nông hiện đại

Một xu thế tất yếu và ngày càng rõ nét là sự tham gia mạnh mẽ của khu vực tư nhân vào công tác khuyến nông. Các doanh nghiệp (DN) và hợp tác xã (HTX) không còn là đối tượng thụ hưởng thụ động mà đã trở thành những “cánh tay nối dài” hiệu quả của hệ thống khuyến nông. Đặc biệt, họ đã nhanh chóng nắm bắt công nghệ, trở thành những đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng khuyến nông số.

Điển hình phải kể đến Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2/9 Đắk Lắk (Simexco Daklak). Để quản lý và hỗ trợ hiệu quả cho hệ thống hơn 50.000 hộ nông dân liên kết trong vùng nguyên liệu cà phê bền vững, DN này đã triển khai zalo chatbox AI nhằm tư vấn kỹ thuật trực tiếp, cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác về canh tác bền vững, sử dụng phân bón, phòng trừ sâu bệnh theo tiêu chuẩn IPM. Song song đó, việc phát triển fanpage và các kênh tương tác trực tuyến đã giúp nông dân dễ dàng kết nối, trao đổi kinh nghiệm, hình thành một hệ sinh thái số đồng bộ trong chuỗi liên kết, phục vụ đắc lực cho các yêu cầu truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn không gây mất rừng (EUDR) của thị trường quốc tế.

"Đột phá về khoa học - công nghệ và chuyển đổi số sẽ là động lực then chốt giúp nông nghiệp Đắk Lắk bứt phá. Khuyến nông phải là cầu nối đưa tiến bộ kỹ thuật, sáng kiến từ các viện, trường, doanh nghiệp đến người dân” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh .

Không chỉ DN lớn, các HTX kiểu mới cũng đang làm rất tốt vai trò khuyến nông trong hỗ trợ nông dân chuyển đổi số. Đơn cử như HTX Nông nghiệp dịch vụ Thanh Bình Ea Sar (xã Ea Knốp) đã chủ động tổ chức tập huấn cho các thành viên và hộ liên kết để hướng đến việc đưa sản phẩm quả vải lên các sàn thương mại điện tử, quảng bá sâu rộng trên thị trường trong nước và xuất khẩu.

Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ Thanh Bình Ea Sar chia sẻ: “Mục tiêu của chúng tôi là liên kết sâu rộng với người dân để sản xuất theo chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng, mẫu mã trái vải phục vụ chính cho xuất khẩu. Sự đồng hành của ngành khuyến nông trong việc tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quy trình canh tác và thu hoạch, chuyển đổi số đã góp phần quan trọng giúp HTX và bà con nông dân tạo ra sản phẩm đồng đều, đáp ứng được yêu cầu của đối tác”.

Hay HTX Sản xuất Dịch vụ - Du lịch chiếu cói An Cư (xã Ô Loan) cũng phối hợp chặt chẽ với khuyến nông để hỗ trợ kỹ thuật trồng cói, đào tạo kỹ năng làm sản phẩm thủ công mỹ nghệ và nghiệp vụ du lịch cộng đồng cho xã viên. Đặc biệt, HTX đã tích cực ứng dụng những nền tảng mạng xã hội để xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm và kết nối với các DN lữ hành, đưa du khách về với làng nghề.

Những ví dụ thực tiễn này cho thấy khuyến nông số không phải là khái niệm xa vời mà là một công cụ hữu hiệu, giúp giải quyết các bài toán về khoảng cách địa lý, thời gian và nhân lực, đưa tri thức và thông tin thị trường đến gần hơn với người sản xuất.

Du khách trải nghiệm tại HTX Sản xuất Dịch vụ - Du lịch chiếu cói An Cư (xã Ô Loan). Ảnh: Ngọc Hân

Bên cạnh những kết quả bước đầu đáng khích lệ, quá trình chuyển đổi số trong công tác khuyến nông trên địa bàn tỉnh vẫn còn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức.

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhiều cán bộ khuyến nông hiện chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về công nghệ số và các yêu cầu mới của thị trường. Về phía nông dân, khó khăn trong việc tiếp cận và sử dụng các ứng dụng thông minh cũng là một rào cản lớn, đòi hỏi phải có những chương trình đào tạo, tập huấn cụ thể về kỹ năng chuyển đổi số.

Trong khi đó, hạ tầng công nghệ và cơ sở dữ liệu còn thiếu và yếu. Hiện tại, tỉnh chưa có một hệ thống cơ sở dữ liệu nông nghiệp dùng chung, dẫn đến tình trạng thông tin bị phân tán, thiếu sự liên kết. Do thiếu một nền tảng chung khiến việc triển khai các công cụ như nhật ký canh tác điện tử hay phần mềm giám sát truy xuất nguồn gốc trên diện rộng gặp nhiều khó khăn…

Theo Chi cục Thủy sản và Biển đảo, trong những năm qua, Chi cục đã phối hợp với hệ thống khuyến nông địa phương và các các đơn vị liên quan tổ chức rất nhiều hoạt động, mô hình khuyến nông, trong đó thành lập được 16 HTX về nuôi trồng và dịch vụ thủy sản. Điều này đã góp phần thúc đẩy liên kết và phát triển các chuỗi giá trị trong lĩnh vực thủy sản.

Tuy nhiên, để mạng lưới khuyến nông trở thành "cánh tay nối dài" của ngành nông nghiệp thì cần đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ số trong khuyến nông trực tuyến. Đồng thời, khuyến khích các DN tham gia vào hệ sinh thái khuyến nông thủy sản, cung cấp giống, thức ăn, thuốc thú y thủy sản và bao tiêu sản phẩm; đẩy mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật thông qua hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học thủy sản... Để khuyến nông số thực sự trở thành cầu nối vững chắc, cần có một chiến lược tổng thể với sự đầu tư bài bản cho hạ tầng công nghệ, các chương trình đào tạo nâng cao năng lực số cho cả cán bộ và nông dân. Cùng với đó là sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy và phương thức quản lý để bắt kịp xu thế của kỷ nguyên mới.

Nguồn: https://baodaklak.vn/kinh-te/202509/chuyen-doi-so-don-bay-cho-khuyen-nong-hien-dai-db716d7/