Bức tượng Bác Hồ tạc bằng trái tim của nghệ sỹ châu Phi và hành trình Cairo-Hà Nội

Tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, ở một vị trí rất trang trọng có một bức tượng bán thân mang dáng dấp một ông già châu Phi có bộ râu rất Việt Nam, tạc bằng một thứ gỗ quý cứng như thép – Đó chính là tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh, một kỷ vật thấm đẫm tình cảm và sự kính phục Bác Hồ của người dân châu Phi.

Sau một hành trình dài, bức Tượng bán thân Bác Hồ do Nghệ sĩ điêu khắc nổi tiếng của Congo tạc đã được đưa về Bảo tàng Hồ Chí Minh bên cạnh Lăng của Người vào ngày 2/1/1996. (Ảnh do ĐS Trần Tam Giáp cung cấp)

Khi được tin Bác Hồ qua đời năm 1969, nhân dân châu Phi vô cùng xúc động và thương tiếc. Nghệ sĩ điêu khắc nổi tiếng của nước Congo là Konongo Benoit, ở số 9, phố Trois Martyrs, thành phố Brazzaville, Thủ đô Congo đã bày tỏ tình cảm của mình đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng cách đi chọn gỗ quý và ngày đêm tạc tượng Bác.

Đầu năm 1970, nhân có đoàn Thương mại Việt Nam thăm Congo, nghệ sĩ Konongo Benoit đã nhờ đoàn chuyển về Hà Nội bức tượng bán thân Hồ Chủ tịch thể hiện tình cảm quý trọng, tiếc thương của nhân dân châu Phi đối với một vĩ nhân thế giới mà họ hằng kính yêu và vô cùng ngưỡng mộ.

Từ năm 1945, nhất là sau chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, nhân dân và các lãnh tụ châu Phi đều coi bác Hồ như một thần tượng của phong trào giải phóng dân tộc, coi người là tấm gương, là ngọn đuốc soi đường cho họ trong công cuộc đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước. Họ biết Bác Hồ từ những ngày Bác còn hoạt động ở Paris với danh nhân Nguyễn Ái Quốc và báo Le Paria do Người làm chủ bút cho đến khi Người trở thành Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Bất cứ lúc nào có dịp, nhất là khi gặp người Việt Nam, các bạn châu Phi thường chào hỏi rất hồ hởi và vung tay hô: Hồ, Hồ Chi Minh, Giáp, Giáp, Giáp (Đại tướng Võ Nguyên Giáp) với niềm hân hoan đặc biệt. Rất nhiều lời ca ngợi chân tình, những ý kiến đánh giá về Bác Hồ rất sâu sắc và những mẩu chuyện cảm động nói lên tình cảm sâu nặng của bạn bè châu Phi đối với Bác Hồ - mà trước và trong nhiều năm sau khi Bác mất, các báo trong và ngoài nước đã từng đề cập qua nhiều nhân vật lịch sử lãnh tụ của châu Phi như các Tổng thống Sekou Toure (Guinea), Leopol Senghor (Senegal) Modibo Keita (Mali), Ben Bella, Boumédienne, Ben Jédit, Boutéflicka (Algerie), Abdul Gamal Nasser (Ai Cập), Massambat Débat (Congo), Patric Lumumba (Zaire), Samora Machel, Joachim Chissano (Mozambique), Dos Santos (Angola), Kennet Kaunda (Zambia), Nyerrere (Tanzania), Robert Mugabé (Zimbabwe), Nelson Madela (Nam Phi) Sam Njuzoma (Namibia) ...

Các nhà học giả và nhân dân châu Phi cũng luôn đề cập đến Bác Hồ với niềm mến phục sâu sắc về đức độ, trình độ chính trị uyên thâm, kiến thức văn hoá nhân văn của Bác. Qua đó, chúng ta càng tự hào về vai trò và uy tín của Bác Hồ trên khắp bốn biển năm châu. Hiếm có một vị lãnh tụ nào trên thế giới được nhân dân các nước ngưỡng mộ và có cảm tình đặc biệt như đối với Bác Hồ kính yêu của chúng ta.

Bức tượng Bác Hồ nói trên, được chuyển từ thành phố Brazaville, Thủ đô của Congo về Cairo, Ai Cập và do hoàn cảnh chiến tranh nên đoàn Thương mại không thể mang về nước, đành phải gửi lại Đại sứ quán Việt Nam tại Ai Cập. Do hoàn cảnh khách quan và tình cảm của cán bộ nhân viên Việt Nam tại đất nước Kim Tự tháp đối với Bác, lại là một bức tượng đặc biệt được tạc bằng một thứ gỗ quý hiếm nên không ai đề xuất gửi bức tượng về Hà Nội.

Đại sứ Trần Tam Giáp, Phó Tổng Thanh tra Nhà nước Dương Ngọc Sơn, Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh Cù Văn Chước cùng các đại biểu tại lễ bàn giao Tượng bán thân Bác Hồ, ngày 2/1/1996. (Ảnh: ĐS Trần Tam Giáp cung cấp)

Hai mươi lăm năm sau, năm 1995, lúc đó Đại sứ Việt Nam tại Ai Cập là ông Trần Tam Giáp rất trăn trở về bức tượng quý hiếm mang đậm tình cảm của châu Phi đối với Bác Hồ, nhất là ở Hà Nội đã có Bảo tàng Hồ Chí Minh, phải làm sao đưa bức tượng về đúng vị trí trang trọng của Bảo tàng, góp tiếng nói nghệ thuật và tình cảm của nhân dân châu Phi đối với Bác Hồ qua hiện vật quý giá.

Nhưng việc thực hiện ý tưởng này cũng không đơn giản và cũng có những trở ngại nhất định. May sao lúc đó (tháng 12/1995) Đoàn Thanh tra Nhà nước ta thăm Ai Cập, do ông Dương Ngọc Sơn, Phó Tổng Thanh tra dẫn đầu. Đại sứ Trần Tam Giáp đã bày tỏ nguyện vọng với Trưởng đoàn Thanh tra Nhà nước và Đoàn đã ủng hộ tận tình và tích cực thu xếp rước tượng Bác về nước tính vào tiêu chuẩn cước hành lý của Đoàn theo đúng tinh thần “cần kiệm” không lấy kinh phí nhà nước trả tiền vận chuyển.

Trước khi rời đất nước Ai Cập cổ đại, anh chị em trong Đại sứ quán Việt Nam tại Cairo với niềm lưu luyến đã tải nước sông Nil về tắm tượng, bao bọc hết sức cẩn thận, chu đáo, đặc biệt là bảo quản bộ râu tượng Bác.

Chiều đông 29/12/1995, tượng Bác Hồ mang đậm tình cảm của châu Phi rời đất nước Kim Tự tháp với sự hộ tống của Đoàn cán bộ Thanh tra Nhà nước do ông Dương Ngọc Sơn dẫn đầu với đầy đủ đặc quyền ngoại giao rước tượng Bác bay chặng đường Cairo - Dubai - Hà Nội.

Tại sân bay Nội Bài, Đại sứ nước ta tại Ai Cập Trần Tam Giáp cũng có mặt đón tượng Bác. Ngày 2/1/1996, Lễ bàn giao tượng Bác đã được tổ chức trọng thể tại Bảo tàng Hồ Chí Minh với sự hiện diện của Giám đốc Cù Văn Chước, Phó Giám đốc Nguyễn Đình Hoan, Phó Tổng Thanh tra Nhà nước Dương Ngọc Sơn, Đại sứ Trần Tam Giáp và đông đảo cán bộ, nhân viên Bảo tàng Hồ Chí Minh.

Hai mươi lăm năm đã trôi qua, ông Dương Ngọc Sơn nay là Phó Chủ nhiệm Thường trực Câu lạc bộ Thăng Long Hà Nội và ông Trần Tam Giáp nay là nguyên Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hưu trí Bộ Ngoại giao, hai ông gặp lại nhau kể lại câu chuyện rước tượng Bác tưởng như là sự việc mới xảy ra gần đây và cả hai đều hài lòng là trong công tác trước kia cũng như hiện nay phần nào đã thực hiện được việc làm theo tư tưởng và học tập đạo đức Hồ Chí Minh, xứng đáng với lời răn dạy của Người.

Nguồn: https://baoquocte.vn/buc-tuong-bac-ho-tac-bang-trai-tim-cua-nghe-sy-chau-phi-va-hanh-trinh-cairo-ha-noi-323549.html